Tíðindablaðið - 31.01.1975, Qupperneq 6

Síða 6
TÍÐINDABLAÐIÐ fríggjadagin 31. januar 1975
Klára seg ikki
uttan hjálp
Gerald Ford forseti
hevur nú heitt á kon-
gressina um at góð-
kenna, at USA brúkar
300 miljónir dollarar
aftrat til hernaðarliga
hjálp til Suðurvietnem
og meira enn 200 milj-
ónir dollarar til Cam-
bodja. Ford hevur lagt
hetta fyri kongressina,
hóast kongressleiðarar
hava sagt, at kongress-
in fer ikki at játta
henda pening.
Amerikanski forsetin
sigur, at av tí at
amerikanararnir longu
hava skert hemaðarligu
hjálpina munandi til
Suðurvietnam hava
suðurvietnamesisku
stjómarhermenninir ov
lítið av lóðuri, eykalut-
um og læknaútgerð.
Hann sigur, at teir
berjast nú ímóti tí
størsta heri, sum Norð-
urvietnam nakrantíð
hevur havt sunnanfyri.
Ford segði, at í Cam-
bodja herða partisanar-
nir stríðið, og USA má
veita størri hjálp, um
stjómin í Phnom Penh
ikki skal verða frá-
koyrd.
Amerikanski uttan-
ríkisráðharrin, Henry
Kissinger, sigur, at
suðurvietnamesiski
stjómarherurin kann
ikki klára seg, um hann
ikki fær hjálp úr USA.
Fer at royna
semju
Henry Kissinger hevur
á einum tíðindafundi
talað um ta komandi
ferðina hjá sær til Mið-
eystur. Hann sigúr, at
hann fer aftur at royna
at fáa semju millum
egyptar og ísraelsmenn
men skoytti uppí, at á
hesi ferðini fer hann
mest at royna at seta
seg inn í viðurskiftini á
staðnum.
Kissinger segði eis-
ini, at hann vónar at
royndimar at skapa ein
linna ímillum eystur og
vestur fara at halda
fram, og at úrslit kunnu
spyrjast burturúr eini
europeiskari trygdar-
ráðstevnu. Hann segði,
at framstig 6ru hend
undir teimum fyrireik-
andi tingingunum í Ge-
neve.
Wilson á
ferð
Bretski forsætisráð-
harrin, Harold Wilson,
er farin til Norðuram-
stuh
UTTANEFTIR
erika at vitja. Hann
skal hitta Gerald Ford
og Henry Kissinger og
eisini kanadiska forsæt-
isráðharran, Pierre Tru-
deau, og ST-aðalskriv-
aran, Kurt Waldheim.
Við í ferðini er eisini
bretski uttanríkisráð-
harrin, James Callag-
han. Undir vitjanini
kemur Wilson m.a. at
tingast við Ford um
ferðina hjá sær til Mos-
kva í næsta mána.
Ávaring til
partisanarnar
Myndugleikarnir í Eti-
opia em komnir við síni
higartil álvarsligastu á-
varing til partisanar-
nar, sum berjast í Eri-
trea. Henda ávaring
kemur eftir eina atsókn
frá partisanunum, sum
krevja at Eritrea skal
hava sjálvstýri. Ein
kunngerð frá myndug-
leikunum í Addis A-
beba sigur, at stjómin
hevur nú mist tolið og
fer nú at gera av við
partisanrørsluna í Eri-
trea.
Ongin vitjan
beint nú
Rhodesiski forsætisráð-
harrin, Ian Smith, hev-
ur havnað einum upp-
skoti um at bretskir
embætismenn skulu
vitja Salisbury. Tað er
bretski uttanríkisráð-
harrin, James Callag-
han, sum er komin við
uppskotinum um vitj-
anina. Ætlanin var, at
bretsku embætismenn-
inir skuldu tingast við
Ian Smith og umboðs-
menn fyri andstøðuna
um møguleikamar fyri
eini semju. Men Smith
hevur sagt, at sum við-
urskiftini em í løtuni,
so er ein slík vitjan ikki
til nakra nyttu.
Floksleiðari
deyður
Fyrrverandi tjekkoslo-
vakiski floksleiðarin,
Antonin Novotny, er
deyður 70 ára gamal.
Hann sat við valdið i
Tjekkoslovakia í meira
enn 14 ár til 1968, tá
hann fór frá. Eftir at
Novotny var farin frá,
byrjaði ein liberaliser-
ingspolitikkur undir
Aleksander Dubcek,
men tann nýggi polit-
ikkurin endaði við sov-
jettisku innrásini í
Tjekkoslovakia í aug-
ust í 1968.
Húsmóðir kappast
við Heath um
leiðarastarvið
Tá Harold Wilson hevði tapt parlaments-
valið í 1970, segði hann, at Bretland fór
at fáa ein kvinnuligan forsætisráðharra
áðrenn langt um leið. Hon fór at umboða
arbeiðaraflokkin. Tá Wilson segði hetta,
var tað ein spurningur, um hann fór at
halda fram sum floksleiðari.
Tað er mangt, sum bendir
á, at orð hansara um eina
kvinnu í Downing Street
10 áðrenn langt um leið
framvegis em í gildi, men
hon kemur helst ikki at
umboða arbeiðaraflokkin.
Tann 49 ára gamla Mar-
garet Thatcher, sum fyrr
hevur verið kenslumála-
ráðharri, er í uppskot sum
floksleiðari frá einum bólk-
i, sum stríðist ímóti Ed-
ward Heath, ið nú hevur
verið floksleiðari í 10 ár.
í næsta mánað verður
fyrsta umfar í stríðnum
um leiðarastarvið í kon-
servativa flokkinum, og
Margaret Thatcher verður
hildin at vera tann einasta,
ið hevur ein kjans ímóti
Heath.
Hendir tað, at tað kem-
ur at standa á jøvnum
millum Heath og Margaret
Thatcher i fyrsta umfari,
ætla næstformaðurin í
flokkinum, William White-
law, og fyrrverandi land-
búnaðarráðharrin, Jim
Fire, eisini at stilla upp.
Ikki væl
umtókt
Fólkahugsanin um Marga-
ret Thatcher er nógv
broytt í seinastuni. Hon
var ágrýtin sum kenslu-
málaráðharri, men tað var
eisini stríð um politikk
hennara, og dagblaðið The
Sun skrivaði, at hon var
tann ringast umtókta
kvinnan í Bretlandi.
Hon er íin i arbeiðinum
at sleppa framat sum leið-
ari, men teir konservativu
hava altíð verið imófi, at
ein kvinna skuldi verða
floksleiðari. Nú eru nógv
veik lið í floksleiðsluni, og
tað gevur henni kjansin.
Enn eru tað nógvir, sum
ivast, men undirtøka
hennara er vaksandi bæði í
og uttan fyri parlamentið.
Flokkurin tykist at venja
seg til ta hugsan, at ein
kvinna skal gerast leiðari;
annars er konservativi
flokkurin í Bretlandi meira
enn nakar annar av teim-
um stóru flokkunum í
Vestureuropa fyri at varð-
veita samfelagið, sum tað
er.
Úr miðal-
stættini
Teir flestu viðhaldsmenn-
inir hjá Margaret Thatcher
hoyra til høgrumegin miðj-
una av konservativa flokk-
inum, og tað kundi tí
Margaret Thatcher — hevur kjans at gerast
leiðari í konservativa flokkinum, hóast hon
fekk fólkið ímóti sær, tá hon tók ta ókeypis
skúlamjólkina av
Frakland lovar
Egyptalandi vápn
Vitjanin ikki so týdningarmikil
skrivar eitt ísraelskt blað
Sum menn høvdu væntað
endaði vitjanin hjá eg-
yptiska forsetanum Anwar
Sadat í Fraklandi við eini
avtalu um, at Frakland
skal lata Egyptaland fáa
hemaðarliga útgerð í stað-
in fyri tað, sum landið
misti undir seinasta kríg-
num við ísrael.
Anwar Sadat og Giscard
d’Estaing viðgjørdu eisini
støðuna í Miðeystri sum
heild. Kunngerðin frá vitj-
anini sigur, at skal ein frið-
arsáttmáli í Miðeystri
kunna standa við, eru tað
tríggjar treytir, sum hann
má lúka: ísrael má taka
seg av teimum økjum, sum
landið hevur hersett síðani
1967, palestinska fólkið
má hava rætt til sítt egna
heimland, og allar tjóðir í
Miðeystri mugu fáa ein
viðurkenđan rætt til at
liva i einum landi við
tryggjaðum markum.
Á einum tíðindafundi,
sum hann helt í Paris, áð-
renn hann fór heimaftur,
sýtti Sadat fyri at siga,
hvussu nógv Mirageflog-
før hann hevði fingið lyfti
um, men tað ljóðar, at tal-
an er um ein sáttmála uppá
meira enn 10 miljardir
krónur. Sadat segði, at tað
var eingin trupulleiki at
gjalda útgerðina.
Egyptiski forsetin segði,
at tað er hend ein stór
broyting í viðurskiftunum
í Miðeystri, og fyri fyrstu
ferð er møguleiki fyri friði
har. Hann segði, at Egypt-
aland er til reiðar at virka
fyri friði, men ísrael má
eisini vísa ein stóran frið-
arvilja og taka seg aftur av
hersettum lendi, segði
hann.
Hann legði dent á, at
hvørki Egyptaland ella
Sýrialand fara at byrja
nakað kríggj við Israel.
hugsast, at hon var ættað
frá høgaðalinum ella dóttir
onkran stórídnaðarmann.
Men hon er tvørturímóti
— sum Heath einaferð
segði um seg sjálvan —
produktið av møguleikum,
ikki av framíhjárættind-
um. Hon er úr miðalstætt-
ini, og tað kann hjálpa
henni til at vinna atkvøður
frá fólki í miðal- og ar-
beiðarastættunum, sum
ongantíð hava tikið undir
við einaranum Heath.
Margaret Thatcher er
dóttir ein handilsmann úti
á landinum, og hon kennir
av egnum royndum til ar-
beiðið hjá húsmóðirini.
Tað ger sitt til, at teir
konservativu vilja hava
hana til leiðara.
Hon hevur prógv sum
løgfrøðingur av universi-
tetinum í London, er gift
við einum handilsmanni í
einum oljufelag, og tey
eiga tvíburðarnar Carol og
Mark, sum eru 21 ár.
Grannunum dámar hana
væl, hon rættir teimum
ofta eina hjálpandi hond
og prátar við teir yvir um
garðin.
Skúlamjólk
Tað var ein av avgerðum
hennara í konservativu
stjórnini, sum fekk fólk at
venda sær ímóti henni og
at meta hana at vera nóg
so kaldliga. Heath framđi
eina rasjonaliseringsætlan
og hon syrgdi við harðari
hond fyri, at skipanin við
ókeypis skúlamjólk varð
tikin av.
Úrslitið var, at mótmæl-
ini komu — og framvegis
kóma — úr øllum heralds-
hornum í Bretlandi. Tað er
eisini møguligt, at hon í
dag iðrar seg eftir, at hon
tók hetta stig. Og kanska
hevur hon lært nakað av
hesum, um flokkurin ger
av at lata «tað ljóshærda
bumbuskotið» taka við
sum leiðara.
Ójavnir
á máli
Tær flestu viðmerkingar,
sum ísraelsk bløð hava
havt til vitjan Sadats í
Fraklandi siga, at Frak-
land hereftir fer at styðja
arabararnar uppaftur
meira, og at landið fer at
venda sær meira og meira
burtur frá ísrael.
Tað er tó eitt stórt ísra-
elskt blað, sum ikki hevur
hesa uppfatan. Maariv
skrivar, at vitjanin hjá
Sadat í Paris hevur ikki
havt so stóran týdning.
Blaðið heldur ikki, at
egyptar ynskja at skifta
yvir til egyptisk vápn, tí
hetta kemur at føra nógvar
trupulleikar við sær, og
Sadat veit eisini, at tað er
avmarkað, hvussu nógv
Frakland hevur at siga í
heimspolitikkinum í dag,
skrivar ísraelska blaðið.
*
%