Brautin - 11.10.1929, Page 1

Ritstjóri:
Marta Einarsdóttir.
Sími 571.
Brautin.
Útgefendur s
Nokkrar konur { Reykjavífe.
Símit 491.
2. árgangur.
Föstudaginn 11. okt. 1929.
7. tölublað.
Svanurinn.
Hann átti sér gigju sem heillaði’ og hreif,
þar hœst upp l skýjaborgum.
Um bláloftið uíða hann syngjandi sueif
ofar sora á mannllfsins torgum.
Og gigjan hans liljómaði’ um hásumar-dýrð
og hamingju landa og þjóða;
þau Ijóð voru af œskunnar eldmóði skýrð
og ást til þess fagra og góða,
Pá var það, liann lagði’ upp á örœfin einn,
því að yndi’ honum veilti’ ekki sœrinn.
Hvert vonir hans siefndu, það vissi’ ekki neinn
nema vornótlin, lindiu og blœrinn.
Pvl yst út við sjónhring var óskaland hans
i ársólar geislum vafið,
og flugið hann þreytti til framtíðarlands
frammi við eilifðarhafið.
En torsótí og erfið er örœfaför
og oft er þar vindurinn napur,
og kuldinn hann sœrði með helbeillum hjör
hann lwildi sig, hljóður og dapur.
Á brjóslinu hajði hgnn blœðandi und,
og bráðnm tók þróttur að dvina.
en vinur var enginn, er lélt gxti lund,
og léð honum kraflana slna.
En fram undan eygði hann áfangastað
þó að virtist farið að syrta.
Hann hélt ef að klaklaust að kœmist hann það
þá kanske að fœri að birla.
Með einbeittnm vilja og óskiftum. hug
liann ýtrustu kraflanna neylti,
og djarfur liann lyfti sér frjálslega á flug
og framar ei sársauka skeylli.
Og hrifm og glöð varð hans unga önd
er áfangastaðnum hann náði,
og fram undan blöstu hans framtíðarlönd
og fegurð, er heitast hann þráði.
En snögglega var eins og förlaðist fjör
og fölnaði vonhýra bráín.
Að hjarta sér lagt fann hann helbitra ör
og hné niður, fölur — og dáinn.
En vinirnir lieima, þeir vissu’ ekki neitt
hvert vilst hafði svanurínn góði,
þeir skildu’ ekki það, sem hann þráði svo heitt
og þyngst var og dýpst i hans óði,
Peir áttu’ ekki fegurri framtlðarmynd
en fenin, sem kringum þá lágu,
en undruðust Ijómann, sem lék um þann tind,
sem að lengst þeir i austrinu sáu.
Áll'hildur.
Ljótasta afturhaldskenningin
Voðalegasla og ljólasta aftur-
baldskenningin, sem mannkynið
hefir nokkuin tíma átt, er sú
kenning, að kvenfólk megi ekki
og eigi ekki aö skifta sér neitt
af stjórninálum.
Engin keuning hefir bakað
heiminum meiri bölvun og dreg-
ið meira úr þroska hans og
menningu, en sú kenning, að
meiii hluti alls mannkynsins og
það sá bluti þess, sem er ef til
vill gæddur mestuín hæfileikum
kærleika, göfgi og fórnarhuga,
megi og eigi ekki að skifta sér
neitt um þjóðíélagsheil.dina,
framtíðaiþroska hennar og vel-
ferð.
Þessi voðalega afturhaldskenn-
ing hefir leitt þá bölvun yfir
heiminn, að meiri hluti þjóð-
anna, konurnar, hafa alt til sið-
ustu tfma, orðið að þjóna drottn-
unargirni og ofbeldishug karl-
mannanna, hafa orðið að vera
þögulir áhorfendur ranglætis og
‘ójafnaðar i öllum myndum,
hafa orðið að þjóna löstum
þeirra, dáðst að grimdarverkum
þeirra og taka þatt í sljórnmála-
glæpum þeirra.
En kenning þessi hefir haft
enn meiri bölvun í för með sér.
Hún hefir leitt til þeirrar fyrir-
litningar, sem enn er á konun-
um. Hún hefir dregið úr þeim
hug og kjark, svo þar hafa
mist trúna á hæfileika sína og
æðstu köllun í lífinu; hún hefir
jafnvel gert sumar þeirra svo
mikla andlega vesalinga og skræf-
ur, að þær eru farnar að trúa
þvi sjálfar, að þetta tyrirlitlega
ambáttarástand, sé þeirra æðsta
takmark; að ef þær eru nógu
vel og fast tjóðraðar á heimil-
isbásinn, þrönga og einangraða,
þá séu þær fyrst færar um að
uppfylla helgustu skyldu kon-
unnar, að verða víðsýnar, gáf-
aðar og göfugar mæður og fram-
sýnir leiðtogar .barnanna sinna.
Svo langt getur gengið heimska
og fáviska hinnar afturhalds-
þjökuðu heimilisambáttar, að
hún er jafnvel sjálf farin að
trúa á gildi þrælsstöðunnar og
verðmæti bennar fyrir eigin
þroska og barna sinna.
Sllk getur orðið bölvun aftur-
haldsins, þegar það kemur fram
í dagsljósið f sinni svörtustu
mynd.
Það getur jafnvel leitt til þess,
að gera það göfugasta og besta,
sem mannkynið á, konuna, svo
blinda, að hún fari að halda
að hún megi aðains binda sitt
æðsta starf og sína æðstu köll-
un við sitt eigið litla og þrönga
heimili og sinn eigin arinn, en
megi ekki og eigi ekki að hugsa
neitt um hag eða velferð ann-
ara lieimila, eða láta nokkuð
gott af sér ieiða á sameiginlega
heimilinu okkar allra, þjóðfé-
lagsheimilinu.
Á sameiginlega heimilinu má
engin kona neinu ráða.
Á sameiginlega beimilinu má
þróast illindi og deilur, konan
á að láta það vera sér óvið-
komandi.
Á sameiginlega heimilinu má
drottna hið svivirðilegasta rang-
læti og ójöfnuður, konan á ekk-
ert að hugsa um það.
Á sameiginlega heimilinu má
siðspilling hreiðast út fyrir aug-
um manna, konan á ekki að
sjá það.
Á sameiginlega heimilinu skulu
fátæk börn alast upp í slæm-
um húsakynnum, og missa heilsu
sfna fyrir vöntun hollrar mjólk-
ur og aðbúnaðar, konurnar
varðar ekkert um það.
Á sameiginlega heimilinu mega
gamlar konur, heilsubilaðar og
fátækar liggja einmana, yfirgefn-
ar, kaldar og óhamingjusamar,
»þegar þær að þrótti þrotnar
þræla ei lengur fyrir sér«. Kon-
urnar eiga að láta sig þetta einu
gilda.
Á sameiginlega heimilinu eiga
bláfátækar ekkjur með fjölda
barna, að heyja, aleinar og
heilsutæpar, þunga stríðið fyrir
lífsuppeldi barnanna sinna; slfta
kröftum sínum með vökum og
erfiði til að afla litilfjörlegrar
næringar og tötralegra klæða
handa vesalings börnunum sfn-
um, sem þærvita, að ílests góðs
verða að fara á mis, en á með-
an sitja karlmennirnir kjól-
klæddir að stórveislum fram á
nætur; nógar krásir, dýrindis
vín, fallegar orður, hlátur og
gleðskapur, llfshamingja og lífs-
ánægja; en konunum kemur
þetta ekkert við.
Á sameiginlega heimilinu mega
karlmennirnir taka konurnar
einar útúr og lækka hið lága
kaup þeirra um þriðjung, sam-
tímis því, sem þeir hækka sitt
eigið kaup um tuga þúsunda,
konunum kemur þetta ekkert
við.
Á sameiðinlega heimilinu eiga
karlmennirnir að sitja að öllum
embættum, öllum kjötkötlum,
öllum tjárlánum og skamta sér
einum til afnota í lifsbaráltunni;
konunum kemur það ekkert við.
Á sameiginlega heimilinu, eiga
konurnar að vinna hin verstu
þrælaverk og erfiðisverk fyrir
70 aura um tímann.en karlmenn-
irnir vinna oft sömu verk, en
þeirra borgun skal vera nær
belmingi hærri. Konurnar eiga
ekki að skifta sér af þvf.
Á sameiginlega heimilinu skulu
konurnar hafa alla smánina og
fyrirlitninguna, ef barnsfaðir
þeirra svfkur heit sitt við þær,
og skilur þær eftir félausar og
svívirtar, en sjálfur má hann
lifa og láta, sem hann vill og
og svikja allar sínar skyldur
við afkvæmi sitt og móður þess;
konunum er þetta óviðkomandi.