Samtíðin - 01.10.1947, Blaðsíða 16

12
SAMTÍÐIN
augum á það en Axel Kock liafði
gert, einkanlega þó klofninguna. Síð-
an liafa ýmsir tekið þátt 1 þessari
deilu (Axel Kock var látinn, er bók
Svenssons kom út), og virðist mér
veigamest hlutdeild Bengts Hessel-
mans, prófessors í Uppsölum.
Ein bók, sem Islendingar gætu
lært mjög mikið af, enda þótt liún
fjalli eingöngu um sænskt efni, lieit-
ir Riktig svenska og er eftir Erik
Wellander, prófessor í Stokkhólmi.
Hann hefur um margra ára skeið
lesið ])löð og hækur þannig, að hann
hefur beint athyglinni að hugsana-
viílum, mállýtum og klaul'alegu orð^-
vali, en síðan dregið saman niður-
stöður sínar af þessum atliugunum
og birt þær í fyrrnefndri bók, sem
er mikið ritverk. Það er tilgangur
Wellanders að opna augu manna fyr-
ir þeim villum, sem algengastar eru,
og kenna þeim jafnframt að koma
sem bezt fyrir sig orði. Yfirleitt er
um þessar mundir mikið gert að því
í Svíþjóð af hálfu málfræðinga að
segja almenningi til um rækt móður-
málsins, og hefur orðið gagnger
lireyting á þessu hjá því, sem var
fyrir nokkrum áratugum, er mál-
fræðingarnir töldu rannsóknirnar
einar vera verksvið sitt, en leiddu
allar leiðheiningar hjá sér.
Fyrir nokkrum árum kom út í
Uppsölum hók, sem vakið hefur
talsverða athygli. Hún er eftir Fritz
Askeherg og nefnist Norden och
kontinenten i gammal tid. Tilgangur
höfundar er þar að sýna fram á,
að sumir fræðimenn, einkanlega
þýzkir, hafi farið mjög villt, er þeir
liugðu fornmenningu Norðurlanda
eingöngu vera leifar fornrar, germ-
anskrar menningar, sem einu sinni
hefði einnig verið til í Þýzkalandi,
enda þótt hún hefði horfið þar að
miklu leyti, áður en sögur hefjast.
Andspænis þessum kenningum hekl-
ur Askeberg fram sjálfstæðu gildi og
sérstakri þróun hinnar norrænu
menningar.
Af sænskum bókum, sem sérstak-
lega snerta norræn efni, má einkum
nefna stórt rit eftir Walther Áker-
lund um Ynglingatal. Þar tekur
hann þetta fornfx-æga kvæði erindi
fyrir erindi og ræðir þær skýringar
á þvi, sem stungið hefur verið upp á.
Um niðurstöður hans virðist mér, að
þær séu yfirleitt skjmsamlegar og að
þeim sé vel stillt í hóf.
Eins og kunnugt er hefur prófessor
Ei’nst Alhin Kock í Lundi, senx dó
fyrir fáum árum, sett fram mikinn
fjölda nýrra skýringa á norrænum
skáldskap, einkanlega dróttkvæðum.
Er víst óhætt að segja, að þær séu
mjög misjafnar, sumt ágætt, rnargt
fjarri öllum sanni og mestallt eiu-
hvei’s staðar þar á milli. Kock hafði,
áður en hann lézt, gengið frá texta
dróttkvæðanna, eins og hann vildi
liafa hann, og hefur fyrra bindi þeirr-
ar bólcar vei’ið prentað i Lundi. I
þessu vei'ki birtast bæði kostir Kocks
og gallar. En höfuðannmarki verks-
ins er sá, að hvergi er leitað til sjálfra
handritanna, heldur styðst allt við
útgáfu Finns Jónssonar, enda þótt
Kock væri einlægt að niðra henni á
allar lundir. Þcss er því varla að
vænta, að þessi nýja útgáfa vérði til
langframa.
Sven B. F. Jansson, sem fjöldi