Bókavinur - 01.09.1924, Page 1

BLINDUR ER
BÓKLAUS MAÐUR
. U ]> p 1 a gr • 14,000
K AVI N
U R
LÁTIÐ ALLA
LESA BLAÐIÐ
II. ÁR
Reykjavík, september 1924.
1. tölubl.
Góður félagsskapur.
„Ekkert skil eg i þeim mönnum,
sem einliver peningaráS hafa, og
kaupa ekki bækurþ' sagöi fyrverandi
prófastur einn, sem nú er búsettur
hér í Reykjavík, í viötali viS mig
nýverið. „Eg hefi umgengist margt
fólk um æfina, fólk, sem mér hefir
jiótt gaman aS umgangast, en hvaS
er þaS hjá því aö umgangast rithöf-
undana gegnum bækur þeirra? 1 um-
gengni viS menn verS eg æfinlega
aS semja mig nokkuö eftir þeim, sem
eg umgengst í þaS ög þaö skiftiS, og
yill auSvitaö oft svo til, aS þaS er
alt annaS en viö mig á í hvert skiftiS.
Alveg hiS gagnstæSa er meS bæk-
urnar, jjær get eg valiS eftir mínum
geSþótta hverja stundina. Það er ekki
liægt að kjósa sér betri félagsskap
en bækurnar.“ Og aumingja gamli
prófasturinn neitaSi sér heldur um
þaö, sem margUr mundi kalla nauS-
synjar, til þess aö geta bætt ofurlitlu
viS vinahópinn. —
Þessi skilningur kemur frarn hjá
öllurn bókamönnum um allan heim.
Þeir skoöa ekki bækurnar sem dauö-
an hlut, heldur vini, sem þeir geta
ekki án veriö. Og þessir vinir eru
engir miSIungsmenn eSa minni, lield-
ur hiö bezta af því sem beztu menn-
irnir hafa getaö íramleitt, „snar þátt-
ur af sjálfum þeim“, oftast til orSiö
á mestu hrifningastundum æfi þeirra.
Viö mennirnir erum nú einu sinni
svo, að þaS sama á ekki alt af viö
okkur. Eg nýt af þessu þessa stund-
ína, aöra stundina á*þaS alls ekki
við mig.
— Þessa tómstundina er eg í hug-
leiöingum um foreldra mína og þeirra
foreldra, hugurinn er áöur en varir
kominn aftur í tímann, — og hvaö
stendur • okkur nær en okkar eigin
saga, barátta, sigrar og ósigrar for-
feSra okkar á ýmsum tímum? — og
eg tek „Menn og mentir“ Páls Egg-
erts; viö þaö rit er marga stundina
liægt aS una. ESa undir svipuSum
geSblæ aS taka Vísnakver Fornólfs,
hiö rammíslenzkasta af öllu íslenzku:
Mér eru fornu minnin kær,
meir en sumt hiö nýrra,
þaö, sem tíminn þokaöi fjær, —
þaS er margthvaö dýrra
en hitt, sem hjá mér er;
hiS mikla geymir minningin,
en mylsna og smælkiS fer.
— Eg les stjórnmálablööin, vamm-
ir og skammir um náungann, þaS er
sagt hvítt í einu blaSinu, sem svart
er í hinu. Hvar lendir þetta? Er eng-
in leiS úr þessum ógöngum? Þá gríp
eg sem hressandi nýjung „Stjórnar-
bót“ GuSm. Finnbogasonar. öll sú
hugsanaauölegS þess höfundar, sem
þar kemur fram, eins og annarsstaS-
ar hjá honum, hinar. merkilegu til-
lögur hans koma mér, — og ótal-
mörgum, — sem skúr á skrælnaöa
jörS.
— Þaö ér kvöld, kyrt og biítt.
DægurharkiS er þagnaö. Kveldsólin
sveipar láS og lög gullinni slæSu. Sál
mín er ljóöaþyrst. Eg gríp Stefán frá
Tívítadal eöa Jakob Smára:
Sóldjásn á vesturvoguin skín.
Vindurinn þungt í reiöa hvín.
» Framh. á a. síCu, 3. dálki.
Griiðrn. Finnbogason:
StjórnarbótJ
Útgefandinn hefir beöiö' mig aö
segja nokkur orS um þessa bók mina,
almenningi til leiöbeiningar. Eg skal
þá taka þetta fram:
Bókin á aS vekja til íhugunar á
stjórnmálum vorum. Hún á aS sýna
gallana á stjórnarskipun vorri og
benda á nýja leiS út úr ógöngunum.
Hún ræöir ekki um þær stjórnmála-
stefnur, sem nú er mest ritaö um,
svo sem jafnaSarmanna, sameignar-
manna, stjórnleysingja, Mussolininga
c. s. frv., heldur um stjórnarvélina
sjálfa, þing og stjórn og samvinnu
þeirra, og bendir á, hvernig finna
mætti mælikvaröa á stjórn, embætt-
ismenn og fléstar framkvæmdir rík-
isins, svo aS mæling og ekki mat ráöi,
hve lengi stjórn sé viS völd, eSa em-
bættismaöur í stööu sinni. Hún vill
leiöa rannsóknaranda vísindanna inn
í stjórnmálin, í staö illvígrar flokks-
baráttu. Hún bendir á lesti blaöa-
menskunnar og ráö viS þeim. Loks
kemur hún með ráö, er ef til vill
mundi duga, til aö koma í veg fyrir