Nýi tíminn - 01.02.1932, Blaðsíða 2

- 2
á litlum blettum, en hætta að eltast
við reytingsslægjur út um móa op: mýrar-:
sund."Allur h.eyfengur á ræ&taðri jörð " '
hefir verið kjörorð þeirra, sem áhug’a
hafa haft fyrir málum landbúnaðarins, I
Og' að þvi hef ir verið stefnt með miklu :
kappi undanfarin ár og má segja, að
geysimikið hafi áunnist.
En það sorglega í málinu er það, i
að þeir menn, sem næst hafa kcmist því !
marki, að fá allan sinn heyfeng á rækt-;
uðu landi, og mest hafa gert til að
bæta jarðir sínar munu y-firleitt ekki
standa betur að vígi að nreta yfirstand- ;
andi kreppu, nema síður sje. Heilt yfir
mun útkoman verða sú, að best standa að!
vígi þeir menn, sem hvorki hafa hreyft i
hönd nje fót til að bæta eða byggja upp■
jarðir sínar, heldur erja scmu þúfurnar;
cg forfeður þeirra hafa erjað öld eftiri
öld ^g með sömu starfstækjum.
Hvernig stendur á þessu? Ræktunin
hefir þó haft það í för með sjer, að nú
fæst með dagsverki hverju mörgum sinnum’
fleiri foðureiningar en aður. Þar með
hafa bændur annaðhvort getað minkað
fólkshald að stórum mun eða margfaldað
framleiðslu sína eða hvorutveggja. Að
nokkru ieyti skapast erfiðleikarnir af
því, að nú fá þeir ekki jafn mikið fyrix
vöru sína og áður, en það er same'igin-
legt böl þess er hefir yfir ræktuðu
landi að raða og hins er erjar óreektaða
jörð. ,
Astæðan fyrir því, að hinn fram-
kvæmdalausi búri stendur nú betur að
víci en hinn atorkusámi hugsjónamaður,
er sú, að með því að bæ.ta jarðir s ínar
hafa menn smeygt hengingaról bahkaauð-
valdsins um hals sjer, og það er sú ól,
sem nu herðir fastast að og útlit er
fyrir að muni kyrkja mikinn fjölda bænda
Bankarnir taka mikinn hluta af fram-
leiðslu búanna og víða rnestan hluta
hennar, cg meö vaxandi veruhruni hefir
sá hluti orðið æ meiri og meiri. sá
bóndi, sem 1927 þurfti að láta einn
f.jórða framleiðslu sinnar í bankana,hann
lætur nú helming, þótt engin ný lán hafi
hann tekið. (Hjer er gert ráð fyrir að
framleiðsluvara hans sjeu einkum sauð-
fjárafurðir, enda er það mestur hluti
islenslm?a bænda, sem á afkomu sína undir
þeim). Fjöldi bænda, sem björtum augum
^at litið til framtíðarinnar fyrir 4
ar-um, er nú að sligast undir oki vaxta,
og afborgana til bankanna og sjer sjer
engrar framtíðar von.
I-egar aðalleiðtogi Framsóknar-
flokksins, JÓnas frá Hriflu, var að
leggja fram fyrstu tillögur sínar um
aukna ræktun hjer á landi, þá sá hann
þessa hættu, og gerði^þá kröfu,að fje
til bygginga og landnáms í sveitunum
væri tekið sem skattur af hátekju- og
haeignamönnum og væri það veitt gegn
litlum eða engum vöxtum. En þegar Fram-
sókn var komin að völdum, þá var fallið
frá þessari kröfu, en í stað þess var
tekið lán í erlendum bönkum og bændur á
þann veg gefnir bankaauðvaldinu í hendur,
- þeim gefin tækifæri til að basta fram-
leiðslumöguleikana, en um lei ð ofur-
seldir bönkunum á þann hátt, að þeir
hirða allan framleiðsluaukann og bænd-
urnir eru þrælbundnari auðvaldinu en
nokkru sinni fyrri.
ITÚ er því ekki um annað að gera
fyrir hina fátæku og skuldugu bændur en
að fylkja sjer einhuga um þá kröfu, að
skuldir þessar sjeu afskrifaðar eða strik-
aðar út, eftir því sem ástæður eru fyrir
hendi, svo að sú svívirða geti ekki átt
sjer stað, að menn þurfi að flæmast fra
jörðum sínurn fyrir það eitt að þeir hafa
aukif) og jafnvel margfaldað framleiðslu-
möguleika þeirra. Svo var látið heita,
að með hagkvæmum lánum ætti að s tyrkj a
bænd\ir til að rækta og byggja upp jarðir
sínar. En svc verður reyndin sú, ao þeir
eru látnir bera bankana uppi og latnir
greiða okurvexti af lánurn, sem enginn
eyrir hefir tapast af, a sama tíma og
stórútgerðarmönnum eru gefnir eftir tug-
ir miljóna.
Fjelag hefir þegar veri ð stofnað
meðal smáútvegsmanna í Vestmannaeyjum
og fylgir hjer í blaðinu frasögn um þa.ð.
BsEndur til sveita verða að sjá nauðsyn
á því, að mynda með sjer fjelag um sams-
konar kröfur og búa sig undir að fylg'ja
þeim kröfum svo fast e.ftir, að það verðl
að taka þær til greina.
STJETTABARÁTTA BÆEDA ERLENDIS.
Landbúnaðarkreppa sú, sem nú geysa..
yfir auðvaldsheiminn og sem íslenzkir
bændur nú horfast í augu við, fer stcðuft
vaxandi. Sárast kemur þessi kreppa niður
á smábændum cg leigubændum, sem vegna ó-
nogra vjela og þungra skuldabyrða geta
ekki reist rönd við verðhruni framleiðslu-
vöru sinnar. Þrátt fyrir meira erfiði cg
meiri skort en þeir hafa nokkru sinni
áöur lagt á sig cg fj ölskyldur sínar sog-
ast þeir æ dýpra niður í skuldir og neyp.
En þessi dýrkeypta neynsla er farin að
hafa sín áhrif á bændurna og hefir olli ö
miklu umróti í hugum þeirra. Eru bænaur
óðum að vakna til skilnings á þýðingu cg
mætti samtakanna, sem hinu eina hugsan-
lega ráði til þess að hrinda af sj er oki
banka- og r íkisval ds ins . líú berast óðum
frjettir frá þeirri stjettabaráttu, sem
bændur víusvegar um heiminn heyja vi ð
auðvaldið og fylgjur þess .
í hinu langtleidda auðvaldsríki ,
í-ýskalandi, og þó einkum í norður, suöur
og austurhluta þess eru hörmungar og neyö
bænda og sveitafólks að veröa þeim álvog
oþolandi. Um þessar slóðir fara embætti.s-
menn þýska auðvaldsins svo aö segja her-
farir. Hvert nau ðungaruppboðiö á búum
bænda rekur annáð og þeir síoan flæmdir
af búum sínum með fjölslryldur sínar á ver
gang. Lendir þessi eignasvifti flöklculý'
að lokum í fatækrahverfum stórborganna
bætist við hinn bjargarlausa atvinnule’-.