Morgunblaðið - 29.07.2009, Blaðsíða 11

Fréttir 11INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. JÚLÍ 2009
Eftir Helga Bjarnason
helgi@mbl.is
„VIÐ erum hissa og fegin að sjá hvað
hægt er að ná gríðarlega miklum af-
urðum án þess að kosta þessu til,“
segir Indriði Aðalsteinsson, bóndi á
Skjaldfönn við
Ísafjarðardjúp.
Þótt hann hafi
hætt að gefa án-
um fóðurbæti fyr-
ir tveimur árum
skila þær meiri
afurðum en dæmi
er um hér á landi,
40,7 kg kjöts að
meðaltali eftir
hverja á.
Frá því að
gæðastýring var tekin upp í sauð-
fjárræktinni fyrir rúmum hálfum
áratug hefur stærstur hluti fjár í
landinu verið skráður í skýrsluhaldi
sauðfjárræktarfélaganna og enn er
að bætast við. Nú eru um 90% kind-
anna skráð í stað 40% fyrir áratug.
Árið 2008 kom vel út, samkvæmt
upplýsingum Jóns Viðars Jón-
mundssonar, sauðfjárræktarráðu-
nautar Bændasamtakanna. Það var
metár í afurðum sauðfjárbúanna
enda gott árferði um allt land.
Afurðahæsta búið 2008 var Sauða-
dalsá á Vatnsnesi, þegar litið er til
búa sem eru með fleiri en 100 ær.
Hver vetrarfóðruð ær skilaði að
meðaltali 37,9 kg kjöts. Litlu minni
afurðir skiluðu ærnar á Skjaldfönn
við Ísafjarðardjúp og Heydalsá á
Ströndum.
Þegar geldu ærnar eru ekki reikn-
aðar með sést að mestu afurðirnar
eftir hverja á með lambi hafa verið á
Skjaldfönn, 40,7 kg kjöts.
Mikil frjósemi er á bestu búunum.
Þannig voru meira en tvö lömb að
meðaltali eftir hverja á, á Heydalsá
og Sauðadalsá. Frjósemin var heldur
minni á Skjaldfönn en oft áður.
„Þetta er fádæma árangur,“ segir
Jón Viðar um frjósemina á Heydalsá
og Sauðadalsá og fleiri stórum búum
sem ná meira en tveimur lömbum að
meðaltali. Sömu orð notar hann um
afurðir að meðaltali. Slíkar tölur hafi
ekki sést áður af búum af þessari
stærð.
Eingöngu íslensk lífgrös
Sauðfjárbændur hafa gjarnan gef-
ið ánum kjarnfóður á fengitíma og
tvílembum fyrir sauðburð, til að
auka frjósemi. Kjarnfóðurgjöf er
ekki skráð í skýrsluhaldinu en Jón
Viðar telur að sauðfjárbændur hafi
mjög dregið úr henni eða hætt.
Indriði og Kristbjörg Lóa Árna-
dóttir á Skjaldfönn hættu að kaupa
kjarnfóður þegar verð á áburði fór að
hækka. „Við sáum okkur ekki annað
fært en að skera eitthvað annað nið-
ur, reyna að hætta að gefa fóðurbæti.
Við gefum nú bara íslensk lífgrös.
Það segir sína sögu hvað íslenskur
gróður og vel heppnaður heyskapur
getur skilað miklu,“ segir Indriði.
Aðeins hefur dregið úr frjósemi á
Skjaldfönn en Indriði telur reynslu
þeirra sýna að bændur almennt geti
sparað þarna verulega fjármuni.
„Ég hef kappkostað að gefa ánum
það vel af góðum heyjum að þær geti
mjólkað af holdum þegar þess þarf,
eftir burð og þar til gróður tekur við
sér,“ segir Indriði. Lykillinn er að slá
snemma og ná úrvalsheyjum. Þá
segir hann auðvelt að ná draumaheyi
með rúllutækninni.
Meiri frjósemi á Skjaldfönn hefði
skilað bændunum fjölda vænna
lamba til viðbótar og hækkað með-
altalstölurnar verulega. Indriði segir
að þannig myndu afurðirnar nálgast
42 til 43 kg. „Ég á von á því að þannig
tölur fari bráðum að sjást,“ segir
Indriði og vísar til síns eigin bús og
ungu bændanna á Vatnsnesi og
Ströndum sem hafa verið að bæta ár-
angur búa sinna á undanförnum ár-
um og sjá að þeir geta gert enn betur
en feður þeirra.
Stefnir í gott ár
Sumarið hefur verið gott til sauð-
fjárræktar. Vorið var áfallalaust og
góð tíð framan af sumri. Jón Viðar
býst við góðum tölum úr skýrslu-
haldinu, jafnvel metári, ef síðari hluti
sumars og haustið verður jafn gott.
Kuldarnir síðustu daga og miklir
þurrkar gætu þó haft sín áhrif á
gróðurinn, að mati Indriða á Skjald-
fönn, og dregið úr afurðum.
Ekkert kjarnfóður í kindurnar
 Metár í sauðfjárræktinni  Afurðahæstu búin með um 40 kg kjöts að meðaltali á hverja kind  Frjó-
sömustu hjarðirnar með vel yfir tvö lömb á hverja á  Sauðfjárbændur dregið mjög úr kjarnfóðurgjöf
Í HNOTSKURN
»Skýrslufærðar ær voru383 þúsund á árinu 2008.
»Frjósemi var ívið minni aðmeðaltali yfir landið en ár-
ið á undan. Skýrist það m.a. af
nýjum búum í skýrsluhaldinu.
»Eftir hverja á voru 1,8lömb fædd og 1,64 til
nytja. Á frjósömustu búunum
voru vel yfir tvö lömb að með-
altali.
»Hver vetrarfóðruð ær skil-aði að meðaltali 26,5 kg af
dilkakjöti og hver ær sem var
með lambi skilaði 28,6 kg.
kjöts. Afurðahæsta búið skil-
aði yfir 40 kg eftir hverja á.
 





 




 


 


!
"
#
$
%


&'(')')
(
*

')
+),-).'
/ ). 
((
0 1( ()..'
1(')&

1(')2'
.
3.4 ..'
0
56(7..'
1( (') 
8( .
86  
9: .
(

8( , (
.


 (9


1)  .6'

8 (
;9-
<..-
8 (
9/

;9-
86)


0:


=
>... 8 (
   


   






 
 
 
 
 
 

 











?$

?$$
?

?%!

?%%

?$"

?%

?%%

?#!

?%#
Indriði
Aðalsteinsson
Eftir Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
SJÓMÆLINGABÁTURINN Bald-
ur sinnir nú fiskveiðieftirliti, sam-
kvæmt samstarfssamningi við
Fiskistofu, og einnig almennri lög-
gæslu á miðunum á meðan varðskip
Landhelgisgæslunnar eru bundin
við bryggju í sumarstoppi. Hefur
Baldur sinnt þessu eftirliti í rúma
viku en hann kom að góðum notum
um helgina þegar Landhelgisgæsl-
unni barst beiðni um aðstoð við
skútu vestsuðvestur af Garðskaga.
Að sögn Hilmars Helgasonar,
framkvæmdastjóra sjómælingasviðs
Landhelgisgæslunnar, er áhöfn
Baldurs þaulvön eftirlitsstörfum og
hefur einnig starfað á varðskip-
unum. Báturinn sé vel tækjum bú-
inn og geti vel sinnt fleiri verk-
efnum en hefðbundnum
sjómælingum.
„Þetta eru vanir strákar frá
Gæslunni sem eru þarna um borð,“
segir Hilmar en um borð á Baldri
eru fjórir starfsmenn frá Landhelg-
isgæslunni og tveir frá Fiskistofu.
Býst Hilmar við að Baldur verði í
fiskveiðieftirlitinu vel fram í ágúst-
mánuð en vegna strandveiðanna
hefur annríki verið meira en áður,
sérstaklega hjá stjórnstöð Land-
helgisgæslunnar.
Lengra stopp en áður
Varðskipin hafa verið í sum-
arstoppi síðan um 10. júlí. Um ár-
lega ráðstöfun er að ræða nema
hvað að núna er tíminn heldur
lengri en áður. Margir starfsmenn
Gæslunnar eru núna í sumarfríi og
mjög lítið var um sumarafleysingar
að þessu sinni.
„Við þurfum að draga saman
seglin, eins og aðrir í þessu þjóð-
félagi, en reynum að sjá til þess að
öryggið sé í lagi varðandi þyrlu-
björgunarþjónustu. Við erum með
tvær þyrlur klárar,“ segir Halldór
B. Nellet, framkvæmdastjóri að-
gerðasviðs, við Morgunblaðið en
hann býst við að varðskipin láti úr
höfn mjög fljótlega. Hann segir
skipin eftir sem áður vera til taks,
ef á þarf að halda, og jafnframt sé
eftirliti með landhelginni sinnt með
þyrlum og öflugu fjareftirliti. Álag
vegna strandveiða hafi verið mjög
mikið en lítið sé um sjósókn kring-
um verslunarmannahelgina.
„Það er vissulega ódýrari útgerð-
armáti að gera út Baldur frekar en
Ægi og Tý, en það er þó eftirlit á
miðunum. Baldur hefur verið mjög
virkur og skoðað mörg skip,“ segir
Halldór.
Baldur leysir varð-
skipin af í eftirlitinu
Sjómælingabáturinn í eftirliti í sumarstoppi varðskipanna
Morgunblaðið/Hafþór Hreiðars
Fjölnota skip Sjómælingabáturinn Baldur sinnir nú fiskveiðieftirliti og al-
mennri löggæslu í landhelginni ásamt þyrlum Gæslunnar og fleirum.
Í HNOTSKURN
»Talsverður stærðarmunurer á Baldri og varðskip-
unum Tý og Ægi.
»Varðskipin eru um 1.200brúttótonn að stærð, rúm-
ir 60 metrar á lengd og 10
metrar á breidd.
»Sjómælingabáturinn Bald-ur er rúm 72 brúttótonn,
tæpir 20 metrar á lengd og
fimm metra breiður.
»Baldur er hins vegar munyngri en varðskipin, smíð-
aður 1991 á Seyðisfirði.
• Rúmgott og fjölskylduvænt tjaldsvæði
• Frábær leiktæki fyrir börn
• Hellaferðir með leiðsögn og klettaklifur
• Paintball
• Sundlaug á staðnum
• Stutt í golf
• Bátaleiga
• Verslun
T J A L D S V Æ Ð I Ð
L A U G A R V A T N I
Laugarvatn
er góður kostur
fyrir fjölskyldufólk um
verslunarmannahelgina