Síldin - 06.03.1939, Qupperneq 1

1. tölublað
Útgefandi: LANDSSAMBAND SÍLDVERKUNARMANNA
I. árgangur
Siglufirði, mánudaginr. 6. marz 1939
TIL LESENDANNA.
Útgefandi þessa hýja blaðs, sem
nú hefur göngu sína, er Lands-
samband síldverkunarmanna. Þaö
er stofnaö í júlímánuöi 1937, upp
úr síldverkunarnámskeiði Síldar-
útvegsnefndar, af 60 síldverkunar-
mönnum viösvegar að af landinu.
Upphafsmaöur aö stofnun þess var
Magnús Vagnsson, og má hiklaust
fullyrða, að án atbeina hans hefði
stofnun sambandsins dregist um
ófyrirsjáanlega þ-amtíö.
Samkvœmt 2. gr. sambandslag-
anna, er tllgangur sambandsins
einkum þessi:
1. Að efla félagsskap og fram-
farir í síldverkun á íslandi.
2. Aö auka þekkingu manna á
síldverkun.
3. Að styðja að aukinni vöru-
vöndun útfluttrar sildar frá ís-
landi, með því m. a. að gefa
félagsmönnum kost á að fylgj-
ast með öllum nýjungam á
sviði sildverkunar yfirleitt.
Eins og sést á aídri L. S. á það
ekki langa starfssögu að baki.
Samt verður þvi ekki neitað, að
sambandið liefir þegar unnið mjög
þarft verk og merkilegt. Má því til
sönnunar geta þess, að fyrir for-
göngu L. S. gaf Síldarútvegsnefnd
sumarið 1937 út tvo athyglisverða
bœklinga: »Starfsskrá fyrlr um-
sjónarmenn við sildverkun« og
»Helztu atriði um vinnubrögð
kvenna við síldarverkun*, og hafa
þessir pésar báðir vafalaust orðið
til mikils gagns. S.l. vor undirbjó
sambandið í samráði við Sildarút-
vegsnefnd, námskeið i síldverkun,
og að því loknu próf í nefndri iðn-
grein. Er rétt aö geta þess, að frá
upphafi hefir verið allnáin sam-
vinna milli sambandsins og nefnd-
arinnar og gagnkvœmur skilningur
ríkt um þýðingu fræðslustarfs á
sviði sildverkunarinnar.
Þótt afskifti L. S. af þeim mál-
um, sem nú hafa verið nefnd, séu
engan veginn þýðingarlítil fyrir
síldverkun landsmanna, hygg eg
þó, að hin óbeinu áhrif með stofn-
uri) sambandsins, verði á sínum
tíma ekki talin minna virði. Gegn-
um tilveru sína hefir það opnað
augu meölima sinna og annara
fyrir skaðsemi þess andvara- og
aðgerðarleysis, er lengstaf hefir
ríkt um vinnubrögð í saltsildar-
framleiðslu þjóðarinnar. L. S. liefir
bent á, hvað það er, sem þarf að
gera til þess að auka hróður ís-
lenzkrar sildar á erlendum mark-
aði, og eg hefi trú á því, að sam-
bandinu auðnist að verða áhrifa-
ríkt á þessu sviði, ekki síst vegna
þess, að það gerir fyrst og fremst
kröfur til sinna eigin meðlima og
œtlast til þess, að þeir gangi á
undan.
Þar sem félagar L. S. eru bú-
sett:r víðsvegar um landiö, hafa
vandkvœðin á lifrœnu sambandi
milli þeirra og sameiginlegum áhrif-
um út á við, verið tilfinnanleg.
Þetta er meðlimunum lika Ijóst. Á
aðalfundi sambandsins i fyrrasum-
ar, var samþykkt að fela stjórninni
að athuga um möguleika fyrir út-
gáfu einhverskonar málgagns. Ár-
angurinn af þeirri athugun er þetta
blað: »SÍLD1N«.
Síldveiðar islendinga hafa með
hverju árinu orðið œ þýðingarmeiri
fyrir þjóðina, m. a. vegna veiði-
brests á öðrum fisktegundum og
stórkostlegs markaðsbrests fyrir
þœr. Afkoma þjóöaiinnar hefir því
ekki að litlu leyti verið komin und-
ir sildarversluninni, en gengi henn-
ar ekki eingöngu háð veiðimagn-
inu, heldur og sildarmeðferðinni,
verkuninni. Kröfurnar um gœði
saltsíldarinnar fara stöðugt vax-
andi, og þœr þjóðir, sem við eigum
um i samkeppni við, leggja sig
fram til þess að fullnœgja þörfum
kaupendanna. Af þessu má vera
Ijóst, hvilikur voði það vœri okkur
íslendingum, ef tómlœti og hirðu-
leysi rikti um þessi mál í okkar
landi. Til skamms tíma var ástœða
til að óttast, en nú fer hollustu-
samleg vakningaralda um hugi
fólks og þeir verða œ fleiri, sem
skilja hina brýnu nauðsyn og vilja
leggja nokkuð á sig, til þess að
verða að liði.
I anda slíkra manna og kvenna,
vill »SÍLDIN« viiina, hvort sem
»sporðblök« hennar verða mörg eða
fá.
Ritstjórinn,
Síldarmatsstjóri:
Hvað hefi
áunnist?
Enda þótt ofsnemmt sé að ætlast til
að hægt sé að gefa tæmandi yfirlit
um síldverkun og síldarmat síðustu
vertíðar, þykir mér rétt við þetta
góða tækifæri að gefa félögum
L. S. nokkurt yfirlit, þótt ekki sé
nema á við og dreif, og þá aðal-
lega um matjessíld.
Ekki held eg það ofmælt, að
nokkur hrollur hafi verið í mönn-
um áður en vertíð byrjaði. Mun
hið fyrirhugaða »stórm£eli«, síldar-
mati), hafa átt sinn þátt í honum.
Þegar svo söltun byrjaði, og síldin
reyndist að vera fádæma rýr yfir-
leitt, og hver einasti farmur mikið
blandaður, mátti segja að hrollur-
inn breyttist í glímuskjálfta, og var
það vel farið. Er skemmst af að
segja, að ekki hefði eg trúað þvi
að óreyndu, að takast mætti, með
úrkasti, að gera vöruna jafn góða
og raun varð á, enda engin dæmi
til þess, að jafnmiklu hafi verið
kastað frá áður af óhæfri síld.
Dæmi voru til þess, að úrkastið
næði 50 prc., 7» — Va var ekki
fátítt. Árangurinn af þessu úrkasti
s.l. sumar varð sá, að eg held það
nærri lagi, að útflutta varan í ár
hafi um gæði yfirleitt jafnastávið
meðalár undanfarið.
Síldverkunarmenn munu hafa
sínar skoðanir á, hvað helst hafi
valdið þessum, eftir atvikum, ágæta
árangri. Eg bendi þvi aðeins á
nokkur aðalatriði, sem eg tel
mestu varða.
I. Það er nú að verða almennt
viðurkennt, að gæði og vöndun
vörunnar, umfram það sem aðrir
geta látið í té, sé aðalvopnið i
striðinu við keppinautana. Þettaer
svo almennt viðurkennt, að jafnvel
þeir, sem mest rækt hefir verið
lögð við að villa sýn í þessu máli,
sjómennirnir, virðast nú skilja þetta
manna best. Það varsemsé þeirra
síld (og útgerðarmanna) sem var
kastað frá í sumar. Undanfarið eru
ekki fá dæmi um það, að lítið úr-
kast eins og 2—3 prc. hafa leitttil
fullkominna friðslita milli sjómanna
og saltenda. í sumar þoldu þeir
betur tíu sinnum meira úrkast. Ef
eg þekki piltana rétt, þá mun þetta
ekki stafa af neinni uppgjöf, held-
ur hafa þeir skilið, að þetta er
eina leiðin til að tryggja atvinnuna
framvegis.*
II. Aukin þekking þeirra, sem
mestu ráða um verkun síldarinnar,
ásamt vaxandi leikni og skilningi
kvenfólksins i því, að þekkja síld
frá síld, á alltaf rnestan þátt í öll-
um góðum áröngrum á síldarplani.
Aukin þekking almennings í þess-
um efnum, er að langmestu leyti að
þakka félögum L. S., eftirlitsmönn-
unum og verkstjórunum.
III. Síðast en ekki síst, hin nýju
síldarmatslög, sem gjörðu ráð fyrir
gæðaflokkun, og sú ákvörðun
Sildarútvegsnefndar, að greiða mis-
munandi verð fyrir flokkana.
Áður hafði saltendum verið greitt
jafnmikið fyrir alla þá matjessíld,
sem hægt var að selja til útlanda,
* Eg vil skjóta hér inn i þeirri sjáifsögðu
áskorun til allra síldverkunarmanna,
að gera sitt til að bœta svo aðstöðu
á söltunarstöðvunum, við hirðingu úr-
kastsins, að sem minnst erfiði verði
við að koma því í fullt verð.