Einherji - 26.08.1937, Qupperneq 2

2
EINHERJI
Stefán Guðmundsson,
óperusöngvari,
gengið, síðan vínið á ný flæddi
yfir landið, þá er he.nni voði vís,
í fjárhagslegum og siðferðilegum
efnum. Þeír, sem eftirtekt hafa
veitt ástandinu eins og það nú er,
vita að hér er ekki verið að fara
með óstaðhæfanleg stóryrði. Þetta
er sannleikur, sá beiski sannleikur,
sem þjóðin verður að horfast í
augu við og taka afstöðu til.
Þeir, sem þjóðin hefir falið ein-
hverskonar stjórn á málum sínum,
hafa hér þyngstrar skyldu að gæta.
Gildir það jafnt hvort um er að
ræða ríkisstjórn, sveiía- og bæjar-
stjórnir, stjórn á uppeldis- og
kennslumálum, stjórn á lögreglu-
málum eða eitthvað annað, í op-
inberum stöðum á og má enginn
drykkjumaðureðavínhneygðurmað-
ur vera, Hér þýða engin vetlingatök,
enginn afsláttur á fullum sið-
ferðiskröfum til þeirra manna er
þjóðin að einu eða öðru leyti felur
trúnaðarstörf. Forystumönnum þjóð-
arinnar má ekki leyfast að vera
forgöngumenn að siðspillingu þjóð-
arinnar. Þeir hafa margir hverjir
verið það að þessu. Sú svívirðing
verður að hverfa.
kom hingað til bæjarins í dag
með e. s. Lagarfoss frá Akureyri,
ásamt hr. Páli ísólfssyni, organleik-
ara. Hafa þessir ágætu listamenn
fylgst að undanfarna daga um
Austurland og þaðan til Húsavík-
ur og Akureyrar, þar sem Stefán
hefir sungið víð húsfylli mörgum
sinnum og undirleikur Páls hefir
verið dáður sem einstætt listaverk.
í kvöld kl. 7 fá Siglfirðingar
tækifæri til að hlusta á þessa mik-
ilhæfu listamenn í Bíó og má bú-
ast við að hvert sæti verði skipað
í húsinu, því að þess verður að
vænta, að Siglíirðingar hafi ekki
það minni áhuga eða smekk fyrir
fögrum listum en aðrir landsbúar,
að þá fýsi ekki alla að ldusta á
Stefán.
Karlakór Reykjavíkur, — sem
Stefán Guðmundsson hefir verið
meðlimur í og þar unnið sinn
fyrsta sigur, t. d. 1928, þegar kór-
inn kom hingað eins og Siglfirð-
ipgar muna vel, — ætlar í söng-
för til Þýzkalands í haust ogverð-
ur Stefán Guðmundsson einsöngv-
ari í kórnunr eins og áður. Fjár-
hagsörðugleikar geta heft förina.
Til þess að létta undir með því
að förin verði farin, hefir kórinn
gefið út happdrættisiniða, sem
kosta eina krónu, og mun mik-
ið seljast af slíkum miðum viðs-
vegar um landið, til þess að þessi
ágæti og vinsæli kór geti borið
hróður íslands í tónum um alla
Mið-Evrópu.
Siglfirðingar ! Hyllið í dag Stefán
Guðmundsson með þvi að skipa
hvert sæti í húsinu og með því
að kaupa happdrættismiða Karla-
kórs Reykjavíkur um leið og þið
kaupið aðgöngumiða á söng
Stefáns.
Og við hinir, borgararnir í þjóð-
félaginu, við verðum einnig að gera
miklar kröfur til sjálfra okkar. Við,
heildin, eigum að skapa nýtt viðhorf
ný straumhvörf í þessum efnum. Ekki
með orðum einurn, heldur með allri
breytni okkar og áhrifum okkar á
þá er umgangast okkur. Sterk bæja
og byggða samtök geta miklu á-
orkað.' í þessum málum eiga allir
að geta orðið samtaka, þeir er á-
huga hafa, hér á engin sundrung-
arpólitík að geta eyðilagt gott mál-
efni og sterkan vilja til umbóta.
Að síðustu nokkur orð til ykkar,
Siglfirðingar. Lítið í kringum ykkur,
opnið augu ykkar fyrir því hryggi-
lega ástandi sem hér er í sumar.
Daglega sjást drukknir menn á
götunum. Áflog og íllindi ölvaðra
manna eru daglegir viðburðir.
Margir gera sér það að atvinnu að
kaupa vín og selja það á óleyfi-
Iegan hátt. Gerið ykkur grein fyrir
hvílíkt ógrynnni fjár fer þannig
forgörðum og til ílls eins. Leiðið
ykkur fyrir hugskotssjónir eftirleik-
inn: heilsu- og mannorðsspilling,
fátækt, ef til vill hungruð börn,
fyrir eyðslu föðursins, og margar
fleiri hörmungar er drykkjuskapur
hefir jafnan í för með sér.
Viljið þið ekki leggja fram ykk-
ar skerf til þess að afstýra þessu
böli? Vilja ekki þeir ykkar, sem
enn ekki hafa gengið í flokk bind-
indismanna, taka höndum saman
við þá og mynda hér sterkan og
áhrifaríkan félagsskap gegn þess-
Ranghermi
Alþ.blaðið birtir 5- þ- m. viðtal
við Gísla Halldórsson framkv.stj.
Síldarverksmiðja ríkisins. — Full
ástæða væri til að taka þetta við-
tal, ásamt mörgu öðru af því sem
birt hefir verið í útvarpi og blöð-
um að tilhlutun þessa framkv.stj.,
til rækilegrar athugunar og gagn-
rýningar, þó ekki sé það gert að
þessu sinni. Það verður sennilega
gert hér í blaðinu eða annarstaðar
síðar. En nokkur ranghermi, sem
framkv.stj. lætur eftir sér hafa í
þessu viðtali, er þó sjálfsagt að
leiðrétta strax. Hann talar um að
afkastamagn verksmiðjanna hafi
aukist um 2800—3000 mál á sól-
arhring »síðustu tvö sumur«. Og
svo kemur runan um hvað liver
verksmiðja hafi unnið mest áður
og hvað hún vinni nú, en ein-
kennileg er sú frásögn, því allar
tölurnar (að Sólbakkaverksmiðj-
unni undanskilinni) um það hvað
hámarksvinnsla verksmiðjanna hafi
verið áður, eru rangar og allar
verksmiðjurnar sagðar hafa unnið
minna en þær gerðu. Einherji hefir
um ófögnuði? Hér er þörf á starfi
allra góðra manna og kvenna.
Hannes Jónasson.
átt kost á að kynna sér skýrslu
um verksmiðjurnar fyrir starfsárið
1935 og borið hana saman við
frásögn Gísla Halldórssonar, og
skal nú sýnt fram á nokkrar rang-
færslur hans.
Gísli segir S. R. ’30 hafa kom-
ist mest (fyrir tveim árum) í 2400
mál á sólarhring. Hún komst sum-
arið 1935 í 2800 mál. Hann segir
S. R. P. hafa komist mest í 1400
mál á sólarhring. Hún komst í rúm
1600 mál 1935 og þáverandi fram-
kvæmdastj., J. G., benti á leið til
að auka framleiðslumagn þeirrar
verksmiðju með litlum tilkostnaði.
Gísli segir SRN hafa komistí2000
mál. Hún komst í 2260 mál 1935,
en raunar er alrangt að gera
nokkurn samanburð á þeirri verk-
smiðju þá og nú, því hún var ekki
fyllilega tilbúin og í megnasta ó-
lagi það sumar, en hvorki var
bygging hennar né undirbúningur
í höndum verksmiðjustjórnar né
framkv.stj. Afkastamagn Raufar-
hafnarverksmiðjunnar telur Gísli
hafa aukist úr 800 málum á sól-
arhring upp í »1200—1300 mál á
sólarhring, en hefir komist mest
upp í 1600 mál« segir hann. —
Meðalvinnsla Raufarhafnarverk-
smiðjunnar var sumarið 1935 um
1000 mál á sólarhring. Svona Iög-
uð frásögn gerir auðvelt að sýna
mikla afkastaaukningu verksmiðj-
anna — á pappírnum.
En meðal annara orða: Hvernig
má það ske að Raufarhafnarverk-
Eftirherm-
urnar.
Gísli Sigurðsson sýndi eftirherm-
ur í Nýja Bíó s.l. föstudag. Ýms
blöð höfðu dáð þennan mann og
talið hann »listamann« á sínu
sviði. Mig fýsti því að sjá þennan
snilling og keypti mér aðgöngu-
miða. Var þar þröng mikil, því að
margir vildu sjá og heyra það á
boðstölum yrði. Mátti segja að
húsið væri fullt. Fimmtán mínútur
liðu frá því er byrja átti og þar
til leikandinn lét sjá sig. Óljóst
sást í andlit honum allan tímann
vegna slæmrar birtu á leiksviðinu.
Var því ómögulegt að sjá hvort
andlitsdrættir og svipbreytingar
voru í nokkru samræmi við rödd
og efnisflutning.
Ekki veit eg hvað öðrum hefir
fundist, þeim er á horfðu og
hlýddu, en mér þótti mjög lítið í
eftirhermurnar varið. »Listamaður-
inn« var t. d. harla lítið líkurþeim
Jónasi Jónssyni, Ólafi Friðrikssyni
og Magnúsi Jónssyni. Skár tókst
honum með Ólaf Thors, Bjarna
Jónsson og Jón Helgason biskuþ.
Látbragð Sigurðar Guðmunds-
sonar, skólameistara, tókst honum
vel að sýna, og söngur hans eftir
Hreini Pálssyni og Gunnari Páls-
syni var allgóður, þótt söngur
beggja, og þó einkum Hreins, væri
óþarflega mikið afskræmdur.
Að öllu samanlögðu virtist mér
enginn »Iista«-bragur á neinu af
því, sem þarna var sagt og sýnt.
Má yfirleitt segja, að krónum þeim,
er fóru fyrir þessar eftirhermur-,
hefði mátt verja betur. Annars má
einnig segja það, að hollara er að
sækja skemmtun eins og þessa,
þótt ekki sé sérlega mikils virði,
en böll þau, sem haldin eru í
Siglufirði að sumarlaginu. Þau ætti
að afnema með öllu. Þau hafa
verið, eru, og því miður munu
verða, nema stór breyting verði á,
Siglufirði til stórfelldrar vanvirðu,
vegna drykkjuskapar, illinda og
áfloga, er þeim fylgir.
H.
smiðjan vinni daglega í sumar úr
1200—1300 málum og stundum úr
1600 málum síldar á sólarhring,
þagar hún er þó ekki búin að
vinna frá 18. júní til 24. ágúst úr
nema rétt um 68 þús. málum? Það
getur liver sem vill spreytt sig á
að reikna það dæmi sjálfur.