Austri - 12.02.1964, Síða 8

8
AUSTRI
Neskaupstaö, 12. febráar 1964.
Bændafundur á Héraði
Framhald af 1. síðu.
og óspart um það talað á liærri
stöðum, að bændum þurfi að
fækka stórlega.
Bændur hafa lagt hart að sér
við uppbyggingu og vélvæðingu
og náð býsna langt. Þrátt fyrir
mikla fólksfækkun í sveitum hef-
ur framleiðsla stóraukizt. En
bændur njóta ekki hagnaðarins.
— Þeir hafa reynt nýjar búgrein-
ir en mætt litlum skilningi.
Flokkavaldið hefur orðið bænd-
um þungt í skauti og skippt því
að þeir næðu samstöðu. En sam-
heldni þeirra fer vaxandi eins og
Ijóst kemur fram í baráttunni
fyrir bættu verðlagi.
Gunnar Ingvarsson kvað þarfir
búanna til fjárfestingar aldrei
viðurkenndar við verðlagninguna,
bændur fengju því ekki það kaup-
gjald sem þeir væri ætlað í verð-
grundvellinum. Og í erfiðu ár-
ferði færi því fjarri að endarnir
næðu saman.
Hann ræddi og vegamálin,
drap á hina nýju löggjöf, taldi að
stefna bæri að því að allar tekjur
af umferðinni gengju til sam-
göngubóta.
Eysteinn Jónsson þakkaði boð
undirbúningsnefndar. Hann ræddi
nokkuð uppbyggingu þorpsins á
Egilsstöðum, þýðingarmikillar
miðstöðvar Héraðsins.
Fyrir landbúnaðinn er það höf-
uðatriði að fá eðlilegt verð fyrir
afurðir sínar. — Lánakjörin
verða og að breytast, vextir að
lækka og lánstíminn að lengjast,
og afurðalánin þurfa að hækka á
ný. Auka þarf stuðning við upp-
byggingu hinna smærri búa og
við nýjungar í búnaði.
Þá ræddi Eysteinn nokkuð raf-
magnsmálin og samgöngurnar.
Hann kvað höfuðvandann í sveit-
um dreifingu orkunnar. Næsta á-
ætlun væri í deiglunni. Keppa
verður að því að ná sem flestum
inn á samveitur en auk þess
ákveða stuðning til hinna, hlið-
stætt því sem fæst með línulögn-
inni á veitusvæðunum.
Með nýju vegalögunum fæst
aukið fjármagn til vega og brúa.
Eftir er að ákveða fjárveitingar
til einstakra framkvæmda. Koma
þar til álita ýmis atriði, sem
geta haft mikla þýðingu.
Eysteinn lýsti stuðningi við til-
lögur þær er lagðar voru fyrir
fundinn í upphafi. (Slíkt hið sama
gerðu aðrir alþingismenn síðar á
fundinum.)
Hann kvað þingmenn mundu
beita sér fyrir framgangi þeirra í
sameiningu, enda mundu þing-
menn Austfirðinga hafa fleiri
fundi með sér um sameiginleg
mál heimabyggða en þingmenn
nokkurs annars kjördæmis.
Pétur Jónsson. Það eru þung
spor að þurfa enn að leita aðstoð-
ar fyrir Fljótsdalshérað, en hjá
því verður ekki komizt, sagði
Pétur.
Hann ræddi nokkuð útflutning
landbúnaðarframleiðslunnar og
markaðsmöguleika erlendis. Mikil
nauðsyn væri að vinna vörurnar
til meiri hlýtar en nú er gert og
auka þannig verðmæti þeirra. —
I því sambandi minntist hann á
raforkuþörfina og drap á baráttu
sína fyrir stórvirkjun á Austur-
landi. Fátt er þýðingarmeira fyr-
ir byggðajafnvægi en gnægð raf-
orku, því á henni byggjast allar
meiriháttar framfarir í iðnaði, en
hann hlýtur að verða undirstað-
an að eflingu sveitaþorpanna.
Eggert Ólafsson sagði í ferða-
bók sinni, að á Fljótsdalshéraði
væri betur búið en víðast annars
staðar á landinu. Og við skulum
vona, að aftur birti á Héraði, þó
að nú sé hart á dalnum.
Árni Jónsson skoraði á alla
bændur á Héraði að ganga í
Bændafélagið. Hann kvað verð-
lagninguna þýðingarmesta. — Það
eru valdhafarnir, ekki þjóðin, sem
brestur skilning á mikilvægi ís-
lenzks landbúnaðar. Hann vitnaði
í ræðu Gylfa Þ. Gíslasonar um
þau mál, og kvað meiri nauðsyn
fyrir ráðherrann að huga að bú-
skap flokksbræðra sinna í Krýsu-
vík, þar sem ekki fyrirfinndist
lengur lifandi peningur í ágætum
útihúsum utan rottur og mýs.
Fái bændur kostnaðarverð fyr-
ir vöru sína og eðlilega fyrir-
greiðslu sinna mála að öðru leyti,
þá er landbúnaðinum borgið.
Halldór Ásgrímsson kvað
Bændafélag Fljótsdalshéraðs ágæt
an félagsskap og full ástæða til
að athuga, hvort það gæti ekki
með einhverjum hætti náð til ann-
arra austfirzkra bænda.
Eðlilegt er að leita aðstoðar
vegna erfiðs árferðis. En einnig
þarf aukinn stuðning við upp-
byggingu sveitanna og þá sér-
staklega þar sem hún er skemmst
á veg komin.
Halldór ræddi raforkuþörfina
og nauðsyn þess að hver einasti
bóndi kæmi sér upp aðstöðu til
súgþurrkunar. Ræktun, áburðar-
notkun og vélvæðing kemur ekki
að fullum notum nema nokkur
trygging sé fyrir öruggri verkun
töðunnar.
Með nýju vegalögunum er mik-
ilvægt skief stigið, en þar ber þó
á nokkurn skugga, sem er heimild
til stjórnarinnar um niðurfelling
framkvæmda á þessu ári.
Ingvar Guðjónsson. Orsakir
fólksflóttans úr sveitunum eru
margar. En hér eiga harðindin
1949—’53 ásamt garnaveikinni,
sem þá var í algleymingi, sinn
stóra þátt, en þær þrengingar
ollu því, öllu öðru fremur, að við
urðum seinir fyrir með uppbygg-
inguna.
Margir telja nú þjóðarbjargrá
að fækka bændum stórlega. Og
bændaskólakennari einn hefur ný-
lega sett fram þá skoðun, að
bændur skuli vera 1003! — Þess-
ir líta á bóndann sem hvert ann-
að húsdýr sem ala beri til þeirra
nytja er fullnægi matarþörf
„heimilisins". — Slíkar raddir
bæri að kveða niður og láta ís-
lenzkan landbúnað njóta þess
réttar og þeirrar virðingar sem
honum ber.
Snæþór Sigurbjörnsson ræddi
sérstaklega kalskemmdirnar og
kostnaðarauka þann og afurða-
tjón sem komið hefur í kjölfar
þeirra. Hann ræddi og vandamál-
in almennt á breiðum grunni og
þátt samvinnufélaganna í upp-
bygggingu sveitanna.
Jónas Pétursson kvað hér mik-
inn vanda á höndum og óhjá-
kvæmilegt að leita stuðnings hjá
samfélaginu. Jafnframt þyrftu
smærri búin að stækka. Frum-
varp ríkisstjórnarinnar um breyt-
ingu á jarðræktarlögunum stefndi
í þá átt. Hann varaði við svart-
sýni, þó illa horfði nú um stund.
Björn Stefánsson áréttaði það
sem fram hafði komið um fjár-
hagsörðug’eika bænda og dró
fram mjög skýr dæmi máli sínu
til sönnunar. Hann hvatti þing-
menn sem og bændur til algerrar
samstöðu í þessum málum.
Lúðvík Jósepsson talaði um erf-
iðleika bænda, hina miklu tekju-
rýrð margra austfirzkra og
vandamál smábúanna. Hér hefur
skapazt sérstaða. Menn þurfa að
fá möguleika til að vinna sig upp,
það verður að takast á við vand-
ann — án tafar.
Mér óar, að heyra svartsýni
ykkar. Því að þegar mikið liggur
við, þá er beinlínis hættulegt að
telja kjarkinn úr sínu eigin liði.
Bragi Gunnlaugsson ræddi af-
komuhorfurnar og tók dæmi úr
eigin reynslu. Hann kvaðst hafa
byrjað búskap 1955 í smáum stíl,
unnið jafnframt utan heimilis og
komizt sæmilega af. Nú hefði
búið náð vísitölustærð — og af-
koman versnað. Með akstri vöru-
bifreiðar hefði sér tekizt til þessa
að greiða hallann af búrekstrin-
um og afla sér nauðsynlegustu
tekna, enda skilaði vörubifreið
verði sínu eftir ca. 10 mánaða
samrellda vinnu. — En hvernig
rentast það fé sem lagt er í bú-
skapinn? — Það skilar sér aldrei
eins og nú er búið að þeirri at-
vinnugrein. — Það þarf að ger-
breyta stofnlánakerfinu. En höf-
uðatriðið er að knýja fram rétt-
lá't verðlag.
Páll Þorsteinsson: Það hefur
verið ánægjulegt að mæta hér og
hlýða á ykkur ræða vandamálin.
Landbúnaðurinn tengir þjóðina
við land sitt. Það verður mikil
brotalöm í menningar- og atvinnu-
sögu okkar ef hann brestur.
Þó örðugleikar verði, er ekki
ástæða tll að horfa með svart-
sýni fram á veginn.
Tækni og ýmis aðstaða nú gerir
samfélaginu mögulegt að styðja
þá, sem standa höllum fæti. Og
ísl. þjóðinni er ekki horfin sú
þrautseigja sem bjargaði henni
gegnum aldirnar.
Enn fleiri tóku til máls um
dagskrármál fundarins, m. a. Páll
Sigurbjörnsson, Guðmundur
Björnsson, Ingimar Jónsson og
Framh. á 3. síðu.
Það er nú meiri gamansag-
an þessi miðstjórnarályktun
krataskinnanna. — Allt, sem
viðreisnin hefur gert, er tóm
endaleysa, að þeirra dómi.
Samt álíta þeir þjóðinni holl-
ast að halda áfram á sömu
braut.
Séð yfir fundapsalinn. Lúðvík Jósepsson í ræðastóli.