Austurland - 01.05.1975, Qupperneq 2

2
AUST URLAND
Neskaupstað, 1. maí 1975.
lUSTURLAND
< <*
< Útgefandi: ?
| Kjördæmisráö Alþýðubandalagsins á Austurlandi $
< £
| Ritstjóri: Bjarni Þórðarson. $
í NESPRENT ?
WVVW WVW VVVVWW VWV V V VWVVVV V VVWV V\ V V V W V W\ V WWWWWVVVW W\ \ \ V W \ \ \ W \ \ \ \ \ V V \ \ V V
Stjórnmál og stéttabaratta
í leiðara blaðsins í gær var að því vikið ihvernig staðið er að
gerð kjarasamninga verkalýðssamtakanna og það meðal annars
gagnrýnt hve lítill fcostur hinum óbreyttu félagsmönnum gefst á
að hafa áhrif á stefnumótun. Það eru þó þein:a kjör, se’m verið er
að semja um, og það eru þeir, sem allt eiga undir því hversu til
tekst. Þetta er mikið veikleikamerki og á þessum annmarka verður
að ráða bót; ef möguiegt á að vera að ha.da uppi árangursríkri
stéttabaráttu.
Annað veikleikamerki er hversu vanmáttug verkaiýoshreyf-
ingin er á stjórnmálasviðinu og hversu ósýnt henni er um að hag-
nýta þá aðstöðu, sam þar er þó fyrir hendi. Það er eins og hun
sé rög við að beita sér á stjórnmálasviðinu. Því er öð. uv.si farið
með borgarastéttina. Hún skirrist ekki við að nota út í æsar þing-
styrk þann; er hún á yfir að ráða í krafti skilningsleysis iaunþega á
þýðingu stjórnmálabaráttunnar. Þennan þingstyrk notar hún af
fullkominni óskanimfeilni til framdráttar hagsmunum sínum, sem
eru andstæðir hagsmunum alþýðunnar.
í þessum efnum er nærtækt að bera saman afstöðu vinstri
stjórnarinnar annars vegar og núverandi íhaldsstjórnar hins vegar
til kjaramála alþýðu.
Vinstri stjórnin hafði það beinlínis á steínuskrá sinmi; að auka
kaupmátt launa. Að framkvæ’md þessa stefnumáls var svo mark-
visst unnið með þeim ágæta árangri, að mjög mikil kaupmáttar-
aukning varð á hinu alltof skamma starfsskeiðd &tjórnarinnar.
En við stjórnarskiptin urðu hér algjör straumhvörf. Nú er
unnið jafn markvisst að því að rým kaupmáttinn og áður var unn-
ið að því að auka hann. Og árangurinn hefur ekki látið á sér standa.
Á aðeins átta mánuðum hefur ríkisstjórn afturhaldsins tekist, efcki
aðei-ns að hafa ai launþegum allt, se’m á vannst á árum vinstri
stjórnarinnair til aukningar kaupmíáttar launa; heldur miklu meira.
Þetta ætti að sýna hve miklu það skiptir fyrir alþýðu lands-
ins, að hún efli til sem mestra áhrifa og valda þau stjórnmálasam-
tök sem ganga erinda hennar.
Algengt er að heyra þeirri skoðun fram haldið, að verkalýðs-
hreyfingin eigi að vera ópólitísk. Þetta er rétt að því leyti til, að
hún á ekki að ánetjast neinum flokki eða vera handbendi hans.
En stéttaátökin eru í fyllsta máta pólitisk átök og það hefur sýnt
sig að afturhaldsöflin hika ekki við að beita gegn verkalýðnum
þeim pólitisku áhriíum, sem þau hafa náð í heildarsa’mtökunum.
En hin róttæka og framsækna verkalýðshreyfing verður að
eiga sér stjórnmálaflokk^ sem er henni háður og berst hennar bar-
áttu á löggjafarsamkomunni og í sveitarstjórnum. Og slíkur flokk-
ur e-r til þar sem A'liþýðubandalagið er. Alþýða landsins þarf að
sfcilja það betur en hún nú gerir og efla þann ílokk til áhrifa og
valda.
Það ætti að vera hverjum manni Ijóst, að til lítils er að hækka
kaup. ef að völdum situr ríkisstjórn, sem er staðráðin í að hefna
þess á Alþngi sem tapast í héraði, svo alkunnum talshætti sé
snúið' við. Það eir til lítilsl að hækka kaupið, ef ríkisstjórnin hefur
vilja og styrk til að svipta launþega jafnóðum þei’m árangri, sem
þeir hafa náð í kaupgjalds- og réttindabaráttunni. Þess vegna hlýt-
ur það að vera keppikefli þeirra launþega, sem hafa skilning á
Byggðastefnan
Fra'mh. af 1. síðu.
innl nýju. sem er enn átakan-
iegra en hið almenna dæmi og
snýr auk þess. aðeins að lands-
’-'/ggðinni, nánar tiltekið Aust-
urlandi.
Austurlandsáætlunin í vega-
málum átti að gilda 5 ár 1971—
1975. alls 300 millj. í upphaflegiri
áætlun eða 60 millj. hvert ár.
Þessi áætlun var skv. bindandi
samkomulagi þingmanna Aust-
urlands og stjórnvalda, fjárveit-
mg skyldi renna til ákveðinna,
tiltekinna verkefna.
Eftir þessari áætlun hefur
myndarlega verið unnið, en mik-
ic er ógert, 'm. a. vegna breyttra
verkforsendna og aðstæðna við
tiltekin verkefni. mikillar kostn-
aðarhækkunar almennt og vegna
þeirrar útreiðar, sem vegafram-
kvæmdir almennt fengu á sl. ári
vegna þess. að eðlileg tekjuöfl-
un tókst ekki, s-vo sem fyr.r er
á bent.
Hvað skyldi s-vo þessi saga
segja okkur í stórum -dráttum?
L’.tum fyrst á framikvæmda-
tölu sl. árs. Hún var 107 millj.
Lítu-m svo á þá tölu, sem áætlað
var fyri-r 1975 í vegaáætlun frá
sl. vori. Sú tala var 141,5 ’millj.
Og hver er þá talan í dag með
hliðsjón af þvf m. a. hver þróun
hefur orðið varðandi tilkostnað
sl. ár, frá því áætlunin í fyrra sá
c'agsins ljós? Hún er því miður
ekki 141,5 millj., ekki einu sinni
. 07 millj.. núverandi tala, sem
segir meira en öll orð um djarf-
huga framhal-d byggðastefnu er
75 millj. kr.
Þvílík reisn og rausn.
Og raunalegt þykir mér að
vita af þeirri staðreynd, að við
laustfirðingar eigum bæði ráð-
herra í ríkisstjórn, sem þetta ber
á borð og báða framkvæmda-
stj óra Fravnkvæmdastofnunar
ríkisins. Raunalegt vegna þess,
að ég veit um vanlíðan þeirra
og áhyggjur og brjóstgæði mín
segja mér, að ég verði á það að
lít-a einnig um leið og töluna
rausnarlegu: 75 millj.
Furðu lostnir horfa austfirð-
ingar nú á þessa tölu og þó kem-
ur fleira hér til, sem vekur
undrun.
í greinargerð vegaáætlunar er
ekki farið dult með brýnasta
verkefnið undir liðnu'm Norður-
Austurvegur: þ. e. brú yfir
Borgarf jörð. Ekki lái ég ráðherra
með öllu, þó hann láti slíkt
kjördæmismál ganga fyrir.
En um leið hljótum við aust-
firðingar að spyrja um okkar
verkefni, okkar hlut í þessum
500 millj. t. d. og enn verður
talan 75 á vegi okfcar ef hugs-
að er til einhverrar ótiltekinn-
ai_ en án efa svimhárrar tölu i
þessa einu brúarframkvæmd.
Það er rétt að taka fram, hver
taian hefði þurft að vera í Aust-
urlandsáætlun skv. núgildandi
verðlagi, þannig að hún hefði
orðið söm að framfcvæmdagildi
og þurft hefði og t. d. skv. vega-
áætlun frá vorinu 1974. Þar
ke’mur út talan 190 millj. og sjá
allir, hver hyldýpisgjá er á milli
þeiriar tölu og þeirrar vesölu
,j millj. kr., sem þur stendur
nú sem glottandi h-áðsmerki um
byggðastefnu framsóknar í raun.
Atakanlegastur er þess niður-
skurður í ljó-si tveggja stað-
íeynda: meginverkefni Austur-
landsáætlunar miða að því að
Iosa tvö fjölmenn byggðarlög:
Neskaupstað og Seyðisfjörð úr
4—6 mánaða einangrun ár hvert
‘ hvoru tveggja einsdæmi á landi
nér og svo hitt, að áætlunin er
samningsgerð stjórnvalda og
þingmanna um að ljúka tiltekn-
ihn verkefnum á ákveðnum ára-
f jölda Verði talan 75 látin standa
óbreytt. verður áætlunin 10 ára
a. m. k. í stað 5 en enginn hefði
hins vegar haft við það að at-
huga í verð-bólgunni að undan-
förnu og breyttum verkforsend-
um þó eitt ár eða jafnvel tvö
hefðu bætst við áætlunartím-
ann.
En djarfhuga byggðastefna
lýtu-r ekki að svo lágu: tug-
milijarða verksmiðja í Hvalfirði
skal lýsa landsbyggð allri hinn
rétta veg.
Þei-r sem aka vegi á Austur-
landi horfa bara ekki svona hátt,
þó þeir segi sína-r hugsjónir. Þær
eru bara ekki í ætt við erlendan
karbít.
Og gjarnan mættu þeir íhuga
það framsóknarmenn, að í næstu
kosningum lifa þeir ekki á kar-
bit einum saman, allra síst á
landsbyggðinni.
þessum málum, að koma íhaldsstjórninni frá í þeim átökum, sem
nú geta verið á næs-ta leiti.
Markmið kjarabaráttunnar hlýtur að vera að tryggja hinum
vinnandi manni sem mesta hlutdeild í afrakstri vinnunnar. En það
er ekkert 'lokamark. Loka'markið er að alþýðan ta-ki öll umráð a-t-
vinnutækjainna og annarra þátta þjóðlífsins í sínar hendur og starf-
ræki í eg'in þágu og alþjóðar. En það verður ekki gert nema
auðvaldsskipulaginu sé kollvarpað — það látið víkja fyrir sósíal-
'skum þjóðfélagsháttum.