Líf og list - 01.06.1950, Qupperneq 12

KVÖLDÞANKAR
Um illgresi.
ÓSJALDAN ber svo við, að illgresi
skjóti upp öngum sínum i mannfélagi.
Þetta illgresi í mannlegu gervi þekkist
m. a. oft af skrifum þess og starfsað-
ferðum. Oftast nær eru þetta öfund-
sjúkar kotungssálir, þrælbornir menn,
litlir karlar með
mikla mannafor-
ráðafíkn, sem
þó hafa potazt
drjúgum áleiðis
með slægð sinni
og undirlægju-
hætti. Þessi
manngerð fyrir-
finnst í hverju
þjóðfélagi og
kallast „streber“
á erlendri tungu
Oft er þetta fyr-
irbæri tilvalið
yrkisefni í skáld-
verkum til þess að skapa andstæður
(þökk sé því fyrir það).
Hinn íslenzki Jagó.
ÁÐUR hugðum við, að svo rætnar
og ómennskar sálgerðir væru aðeins
lil í persónum dramatískra skáldverka,
eins og t. d. Jagó í Óthello Shakespear-
es, en nú hefir tekizt fyrirhafnarlítið að
draga fram í dagsins ljós anna Jagó,
íslenzkan Jagó, raunar tæpast eins
hygginn og Jagó Shakespeares, en þó
nauðalíkan í megindráttum. — Þess
vegna væri það ekki illa til fundið af
Þjóðleikhúsinu að bjóða Helga Hjörv-
ari að leika sjálfan sig, ef Óthelló yrði
leikinn hér á næsta Listamannaþingi.
Líklega yrði þó að dubba hann upp í
kjól og hvítt!
Um Sígauna og blóðrannskón.
Kunnur maður segir eftirfarandi
sögu:
Fyrir nokkrum árum lét próf. Níels
Dungal gera blóðrannskón á mörgum
(og alræmdum) íslendingum. M. a. tók
hann blóðporsjón úr Helga Hjörvari til
rannsóknar. Kom þá nokkuð skrýtið í
ljós. Reyndist blóðið úr Salómonsaf-
kvæminu teljast til blóðflokks nr. III,
en sá blóðflokkur er algengastur meðal
Sígauna, og hlutfallslega eru Sígaunar
næst-fjölmennastir í þeim blóðflokki
R
I
S
S
Listamannastyrkir
Úthlutað hefur
verið styrkjum
handa listamönn-
um og með nokkr-
um endemum eins
og jafnan áður. Gengið hefur ver-
ið framhjá sumum af okkar fáguð-
ustu ljóðskáldum, t. d. Jakobi Jóh.
Smára, Snorra Hjartarsyni og Jóni
Helgasyni. Ungir listmálarar, eins og
Nína Tryggvadóttir og Sigurður Sig-
urðsson, hafa verið felldir burt, þrátt
fyrir þann orðstír, sem þau hafa hlotið
erlendis, Nína í Bandaríkjunum og Sig-
urður í Finnlandi. Fleiri skapandi
listamenn úr hópi þeirra ungu hafa
ekki fundið náð fyrir augum úthlutun-
af öllum þjóðum heims eða 38%. Hind-
úar eru þrepi ofar eða 40,9%. (Er hér
stuðzt við vísindalegar niðurstöður
blóðrannsóknar, sem birtar eru á bls.
439 í bókinni, An Outline of Modem
Knowledgedge, Edited by Dr. William
Morris, London 1931). Það fylgir og
sögunni, að Helgi sé að þessu leyti sem
arnefndar. Én furðumargir eru enn á
ríflegum styrk, sem harla lítið hefur
sést eftir síðustu árin, og eru þó ekki
á vonarvöl. Þetta rennur mörgum til
rifja, meira að segja ritstjórum Morg-
unblaðsins. Vér leyfum oss að hnýta
við þetta þvi, sem Grímur Thomsen
kvað, og Leifur Haraldsson botnaði:
„Enginn skyldi skáldin styggja,
skæð er þeirra hefnd“.
Að því skaltu ávallt hyggja,
úthlutunarnefnd.
Hvar á Vatnsberinn að standa?
Nýlega sté fram á ritvöllinn í dag-
blöðunum ein hinna gudhræddu sálna,
sem fyllast heilagri vandlætingu af að
sjá annars konar myndir inni eða úti,
en sem allra líkastar biblíupersónum á
glansmyndunum frá rammagerðinni á
Laugavegi 1.
Einar Magnússon er einn hinna guð-
Frh. á bls. 22.
öðru fenómen hér á landi. Sannast nú
hér með, að það hefir einn skelfilegur
íslenzkur sígauni verið að verki í
Listamannahófinu að Hótel Borg — og
er nú enn skiljanlegra, hvers vegna
hann forðast Salómonsnafnið fræga. En
hversu bágt á það fólk ekki, sem reyn-
ir að dylja uppruna sinn og ætt.
Sveinn Bergsveinsson: Þeír, sem komust af
Þú unga kynslóð um eyddan heim
áttrœð að reynslu, hert við mein,
þú nefnir ei sorg þina „kröm“ og „kif“.
Hún er karlmannlegt átak, sem veldurðu ein.
Kveinandi sleiltirðu ei svöðusár.
Sviþbrigði ei á þér neinn litið ftvr.
Taþ þitt var algert. Þú taþar ei meir.
Þitt tjón ristir dýpra en sorgin nær.
Sorg og vonbrigði! Úrelt orð,
sem eyðilögð veröld ei þeltkir nú.--------
Við erum svo þreytt. En við þiggjum hvert bros,
þó að lið skiljum ei ykkar trú.
1946.
v_________________________________________________________________________>
12
LÍF og LIST