Eining - 01.03.1964, Qupperneq 5

EINI NG
5
Þátt þenna fluttijón Kristinsson,
rakari í ríkisútvarpið í samfelldri
dagskrá um 80 ára afmæli regl-
unnar hér á landi 10. jan. 1964..
Á svo skammri stund, sem hér er til
umráða, verður aðeins fátt eitt sagt
um störf g’óðtemplarareglunnar, á Akur-
eyri, á liðnum áttatíu árum og erfitt
að ákveða á hvað skal minnst og hverju
sleppa.
Ef horft er til upphafsins verður eitt
nafn, öðru fremur, efst í huga, nafn
Friðbjarnar Steinssonar, bóksala og
bæjarfulltrúa, sem oft er nefndur faðir
góðtemplarareglunnar. En í húsi hans
var reglan stofnuð og hefur reglan nú
eignast þetta gamla og merka hús, og
mun, á komandi árum, koma þar upp
mynjasafni.
Húsbyggingasaga stúknanna hér er
ekki ómerk. Árið 1906 er ráðist í bygg-
ingu fundarhúss, sem þá mun hafa
verið eitt allra glæsilegasta samkomu-
hús landsins, og enn í dag er það eitt
af stórhýsum bæjarins og þjónar, með
prýði hlutverki sínu sem samkomuhús
í eigu Akureyrarbæjar. Stúkurnar seldu
húsið 1917, en 1925 byggðu þær Skjald-
borg í félagi við U. M. F. A., sem síð-
ar seldi stúkunum sinn hluta og þar
störfuðu stúkurnar í rúman aldarfjórð-
ung. Árið 1952 eru svo fest kaup á
Hótel Norðurlandi, sem nú heitir Varð-
borg, og þar hófu stúkumar æsku-
lýðs- og tómstundastarf sitt 1953, sem
var brautryðjandastarf, á þessu sviði,
hér á landi. Hefur Æskulýðsheimilið,
á hverju ári síðan, gengist fyrir ýmis
konar námskeiðum og tómstundaklúbb-
f dreifibréfi, sem fréttaþjónusta bind-
indismanna í Svíþjóð — Pressöversikt
frán Nykterhetsrörelsen information-
tjánst — sendir út, segir m. a. á þessa
leið:
„Vilji menn vita sannleikann um
brennivínið, sem í verzlunum í Dan-
mörku er frjálst á boðstólum, þá er
hann sá, að s.l. 45 ár hefur það verið
öllum almenningi óaðgengilegt sökum
verðlagsins.
Það var hið venjulega, áður en sterku
drykkirnir voru hækkaðir svo geysilega
í verði í Danmörku árið 1917, að menn
um, og einnig starfsfræðsludögum þeim,
er haldnir hafa verið í bænum. Stúk-
urnar eru einnig aðilar að Æskulýðs-
ráði Akureyrar, og eiga fulltrúa þar.
f Varðborg er nú starfrækt hótel,
fyrsta og eina bindindishótel landsins,
er nýtur mikilla vinsælda. Einnig er
Borgarbíó þar til húsa, en kvikmynda-
Friðbjörn Steinsson.
rekstur hafa templarar á Akureyri haft
með liöndum um nær tveggja áratuga
skeið. Barnaheimili hafa stúkurnar og
rekið tvö síðastliðin sumur. Fyrra sum-
arið að Litlu-Tjörnum í Ljósavatns-
skarði, en s.l. sumar að Böggvisstöðum
í Svarfaðardal og dvöldu þar 45 börn,
leysti það vanda margra heimila, að
koma börnum sínum í sveit.
unnu þar nokkra daga vikunnar, en
eyddu hinum í drykkjuskap".
Eining hefur hvað eftir annað minnt
á hið furðulega sem gerðist í Danmörku
þetta minnisstæða ár 1917. Eftir nokk-
urra mánaða sölubann sterkra drykkja,
var brennivínið hækkað um 1000% eða
meira. Fór þá áfengisneyzla Dana nið-
ur úr yfir 8 lítrum á nef af 100% áfengi
árlega, í minna en 2 lítra, og allt fram
að síðustu árum óx áfengisneyzlan í
landinu lítið. Menn breyttu þeim grófa
drykkjuskap, sem oft ayðilagði nokkra
vinnudaga vikunnar, í öldrykkjuna, sem
Á Akureyri starfa nú tvær undir-
stúkur. Móðurstúkan Ísafold-Fjallkon-
an nr. 1 og Brynja nr. 99, sem á sex-
tugsafmæli á komandi sumri. Þá starfa
hér einnig þrjár bamastúkur, ein við
hvern barnaskóla bæjarins. Hér eru
ennfremur staðsettar Þingstúka Eyja-
fjarðar og Umdæmisstúka Norðurlands.
Margar fleiri stúkur hafa starfað í
bænum á umræddu tímabili, og þeir eru
orðnir nokkuð margir, borgararnir í
þessum bæ, sem hafa starfað í regl-
unni, lengri eða skemmri tíma.
Góðtemplarareglan er, eins og flestir
vita, byggð á trúarlegum grunni. Hún
stendur öllum opin, er þangað vilja leita
styrks og stuðnings í erfiðri lífsbaráttu,
og tekur fagnandi við hverjuum þeim,
sem ljá vill krafta sína góðu málefni.
Gott er að geta sagt það nú í tilefni
áttatíu ára afmælisins, að starf góð-
templarareglunnar hefur orðið borgur-
um Akureyrar og Akureyrarbæ til mik-
illa heilla. Hin góðu áhrif þess eru
augljós og þau viðurkenna allir rétt-
sýnir menn.
Þótt lokamarkmiðið sé enn í fjarska,
þá göngum við templarar mót fram-
tíðinni með „bjartri trú og heilum hug“,
því að við vitum að sönn eru orð
skáldsins:
,,Það er eftir enn að vinna
ærið marga seiga þraut.
Það er eftir enn að finna
ýmsan góðan förunaut.
Eftir tvístruð öfl að tvinna,
Auka skriðið, herða skaut.
Vinur, heill til verka þinna,
vit þú stefnir sigurbraut“.
Jón Kristinsson, höfundur þessa þátt-
ar, er æðstitemplar Þingstúku Eyja-
fjarðar. Ritstj.
því miður er svo mikil að Danir eru
nú orðnir hæstir á lista áfengisneyzl-
unnar á Norðurlöndum, en samt er það
ekki hið hálfa, sem hún var fyrir ár-
ið 1917.
Það reyndist þannig máttugasta átak-
ið gegn ofdrykkjunni, nokkurra mánaða
sölubann sterku drykkjanna og svo í
kjölfar þess geysileg verðhækkun.
Hækkum nú verð á áfengum drykkj-
um hér á landi um 500 eða 1000% og
sjáum til, hvað gerist. Það er vel unnt
að draga úr áfengisneyzlunni, ef menn
vilja fara til þess réttar leiðir, en þær
verða að vera róttækar, annað hrífur
lítt, því miður.
ÞANNIG VAR ÞAÐ ÁÐUR