Eining - 01.03.1964, Page 8

8
EINING
Hundmð dra afmœlis
Ólafíu Jóhanmdóttur minnst í Noregi
Norska bindindisblaðið Folket, 26.
október, 1963, minntist Ólafíu Jóhanns-
dóttur mjög myndarlega í sambandi við
100 ára afmæli hennar. Á forsíðu blaðs-
ins er mynd af minnisvarða þeim, sem
Norðmenn reistu í Osló. Myndinni fylg-
ir örstutt ritstjórnargrein: Vinur hinna
ógæfusömustu.
Þar er sagt, að hópur Hvíta-bands-
kvenna hafi lagt leið sína að minnis-
varða Ólafíu og lagt á hann blómsveig.
Formaður Hvíta-bandsins, frú Anne
Öen flutti þar ávarp og minntist Ólafíu,
sem dvaldi 17 ár í Osló, til þess að
hjálpa og bjarga hinum ógæfusömu.
,,Frá hjarta hennar streymdi ylur og
kærleiki til annarra", sagði frúin,
,,Hún var kristin úrvalskona. Allt líf
hennar stjórnaðist af þeim anda, sem
við vonum að aldrei deyi í brjóstum
norrænna kvenna“.
Á 2. og 3. blaðsíðu er svo löng grein
um Ólafíu og er þar rakin í stórum
dráttum æviferill hennar. Þess er þar
getið, að veturinn 1912 hafi verið mjög
kaldur og hafi þá oft hinar bágstöddu
stúlkur leitað inn til Ólafíu í litlu íbúð-
ina hennar. Morgunn einn komu 3
stúlkur, sem ráfað höfðu mest alla nótt-
ina á götunni, næstum helfrosnar, allar
innan við 19 ára aldur og allar óléttar.
Þetta olli tímamótum í líknarstarfi
Ólafíu. Þegar hún var búin að hlynna
að stúlkunum sem bezt hún gat, hringdi
hún til formanns Hvíta-bandsins og
sagði: „Þessum vesalingum verður að
fá verustað". Þetta kom hreyfingu af
stað. Hús var keypt, sem kostaði átta
þúsund krónur, töluverðir peningar þá.
í það hús flutti þá Ólafía og starfsemin
hélt áfram að vaxa, en nú varð hún
að fá hvíld, því að heilsan lét undan.
Þann hvíldai-tíma notaði hún til að
skrifa bókina Hinar ógæfusömustu, en
sú bók varð til að opna augu ráða-
manna ríkis og bæjar. Þingið veitti
þúsund kr. styrk árlega og bærinn gaf
fimm hundruð krónur, töluverðir pen-
ar þá.
Þannig hefur þetta jafnan verið víða
um lönd, að einstaklingar, sem haft hafa
hjartað á réttum stað, eða smáhópar,
hafa orðið að vera brautryðjendur í
umbóta og líknarstarfi, hvort heldur
verið hafa börnin, eins og í Englandi
á dögum dr. Bamardós eða þrælkuð
börn í verksmiðjum á dögum Shaftes-
bury lávarðar, líknarstarfsemi Rauða
krossins, hjúkrunarskortur hermanna á
dögum Florence Nightengale, þrælasal-
an á dögum Lincolns og Wilberforce,
fangahjálp, bindindisstarf, slysavarnir
eða ungar stúlkur á villugötum. En
svo hafa stjórnarvöld venjulega vakn-
að seint og síðar meir og haft meiri
og minni afskipti af þessum vandamál-
um þjóða. En braut forgöngumannanna
hefur verið grýtt og þyrnum stráð, og
ferill þeirra stundum blóði drifinn.
Nöfn þeirra og verk hafa kynslóðirnar
svo vegsamað. — Undarlegur heimur,
svefnþungur og seinn til úrræða.
-K >f -K
Hver fær beztu launin?
Hér er ekki hugsað til þeirra, sem
laun sín fá frá vinnuveitanda eða úr
ríkiskassa. Þó mun margur ungur mað-
ur renna huga til slíkra launa, þegar
hann brýtur heilann um stöðuval. Ung-
um mönnum er stöðuval ekki vanda-
laust, og allur þorri manna lætur sér
nægja að kjósa sér hin mest algengu
og einföldu störf í þjóðfélaginu, þessi
nauðsynlegu og óumflýjanlegu þjón-
ustustörf í mannfélaginu. Vissulega ber
öllu þessu fólki að launum virðing okk-
ar allra.
En svo eru það fámennari hóparnir,
sem velja sér lífsstarf sitt á hvað. Fer
þá svo, að margur lítur á hið nærtæka
og áþreifanlega, lítur til góðra launa
við ævistarfið. Mannlegt og eðlilegt er
þetta, og einnig þetta fólk er nauðsyn-
legt í þjóðfélaginu
En svo eru einstöku menn svo undar-
lega óhagsýnir varðandi hin nærtæku
veraldargæði, að þeir velja eitthvað,
sem öllum þorra manna virðist alger-
lega óþarft. Þessir óraunsæu menn
ganga með þá grillu að unnt sé að
betra heiminn með prédikun, trúboði,
siðavendnisræðum og skrifum og alls
konar félagsmálastarfsemi, en ekki er
allt, það sem liggur á yfirborðinu. Upp
af litlu og ósjálegu frækorni vex mik-
ið tré. Heppnist starf þessara manna,
þá hafa þeir fengið huggunarríkt fyrir-
heit um beztu launin. Spámaðurinn
Daníel lýsir þeim launum á þessa leið:
„Þeir, sem leitt hafa marga til rétt-
lætis, munu skína sem ljómi himin-
hvelfingarinnar, eins og stjömurnar
um aldur og ævi“.
Þetta eru góð laun og óháð allri geng-
isfellingu. Það ber ekki alltaf mikið
á því, þótt einhver sé leiddur „til rétt-
lætis“, leiddur á farsældarbraut, en
það er stórt í augum hans, sem metur
eitt og allt samkvæmt eilífðargildi þess.
Hverjir skína skærast í sögu mann-
kynsins? Eru það menn eins og Heró-
des, Neró, Deokletian, harðstjórar og
kúgarar miðaldanna eða mennirnir, sem
í síðustu heimsstyrjöld grófu milljónum
Gyðinga fjöldagrafir og leiddu þá í
gasklefana? Eða eru það fyrirmyndirn-
ar sönnu, mennirnir sem leitt hafa
marga til réttlætis: Meistarinn sjálfur
og postular hans, siðbótamenn miðald-
anna og mannvinirnir miklu síðustu
alda, eins og Abraham Lincoln, Mahat-
ma Gandhi, Kagawa, Schweitzer og aðr-
ir hinir mörgu. Ljómi stendur af nöfn-
um þessara manna. Þeir skína á himni
sögunnar, eins og „ljómi himinhvelf-
ingarinnar um aldur og ævi“. Veraldar-
laun þeirra voru oftast lítil, en hin
óforgengilegu laun þeim mun meiri.
Ekki er það okkur meðalmönnunum
gefið að feta að ráði í fótspor þeirra,
en þeir verða okkur ávallt hin hvetj-
andi fyrirmynd um allt val okkar á
ævigöngunni, og ekkert jarðneskt starf
getur verið sælla en það, að leitast við
að leiða menn til réttlætis. Huggun get-
ur hið dásamlega fyrirheit, sem áður
var hér nefnt, verið mörgum einlægum
presti, kennara og öðrum þeim, sem val-
ið hafa sér þann starfa að vísa mönn-
um til vegar og leiða þá til réttlætis.
Átakanlegi mannskaðinn
Noregur er ekki stórveldi og munar því
um að missa 363 mannslíf á ári í umferðar-
slysunum. Á tíu árum eru þetta 3630. Hve
mikilli sorg valda öll þessi óeðlilegu dauðs-
föll? Af þessum 363, sem fórust í umferð-
arslysunum í Noregi s.l. ár, voru 72 böm, 13
yngri en þriggja ára og er augljóst að böm á
þeim aldri eiga ekki að vera á alfaravegum,
en ef til vill hefur eitthvað af þeim verið í bíl-
unum sem lentu í slysunum. 67 þúsund nýir
bílar voru skráðir í Noregi 1963.
Raunalegt er að nútímaþægindin, sem auka
mjög á ánægju manna, skuli þurfa að valda
milljónum manna ástvinamissi og sorgar, og
glata lífi milljóna.
Hvernig er unnt að temja þenna hams-
lausa heim? Einnig hér á landi fjölgar slys-
unum ískyggilega. Tökum fast á þessu til
úrbóta.
Afbrotum og glæpum fjölgar í Noregi, segir
Folket, 35 af hundraði afbrotamannanna eru
á aldrinum 14—17 ára. 17 af hundraði 18—20
ára og 11 af hundraði 21—24 ára.