Eining - 01.08.1965, Síða 8

8
EINING
~OTl\ TT1\ Mánaðarblað um áfengismál, bindindi og önnur
J-/11 \ J~L V vJT menningarmál.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Pétur Sigurðsson.
Blaðið er gefið út með nokkrum fjárhagsstyrk frá ríkinu og Stór-
stúku íslands, kostar 100 kr. árg., 10 kr. hvert eintak.
Ufconáskrift til blaðsins og ritstjórans er: Pósthólf 982. Eeykjavík.
Sími: 41956.
Hrekkur enginn viil?
Forseti Bandaríkjanna hefur verið að vekja athygli þjóð-
arinnar á nauðsyn þess, að framfylgt sé almennt lögum í
landinu, en ekki aðeins það, að lögum sé framfylgt, heldur
einnig það og ekki hvað sízt, að þegnar þj óðfélagsins verði
löghlýðnir menn. Mest aðkallandi segir forsetinn þó það vera,
að upprísi öflug þjóðarvakning gegn glæpafaraldinum.
Vilja menn vita hve margir alvarlegir glæpir voru drýgðir
í Bandaríkjunum árið 1964. Itannsóknarstofnun samveldisins
telur fram 2,500,000. — 13% vöxtur frá fyrra ári og tvö-
földun slikra glæpa síðan 1940. Um 40 af hundraði þessara
glæpa drýgja ungmenni innan við 18 ára aldur, Síðan 1958
hefur glæpunum fjölgað fimm sinnum örar en fólkinu í land-
inu. — Heimild fyrir þessu er Reader’s Digest, Maí 1965,
endurprent úr New York Herald Tribune.
Hvað veldur þessum geigvænlega vexti glæpanna? Sjálf-
sagt margt, m.a. velgengnin og sú geðtruflun, sem hún veldur,
en aðal kennararnir í glæpaiðjunni eru: áfengisneyzlan, sjón-
varpið, kvikmyndirnar, eiturlyfjaneyzla og sorprit.
Þau árin, sem áfengisbannið fékk að njóta sín í Banda-
ríkjunum, hálftæmdust fangelsin eða meira. Um það eru til
opinberar skýrslur, en ef til vill er sjónvarpið drjúgur keppi-
nautur áfengisins í ræktun glæpamennskunnar.
Á þeim tímum, þegar spilliöflin færast í aukana, mögnuð
af ágirndinni, rót alls hins illa, þá er mikil þörf á góðu og
markvissu uppeldi. Aðeins hinn sterkari getur sigi’að hinn
sterka. Fyrir áratugum höfðu blöð í Ameríku eftir dómurum
þessi orð: „Komið unglingum undir áhrif trúnarinnar, sama
hvaða kirkjudeild er, þá þurfum við aldrei að skipta okkur
af þeim.“ Eitt sálmaskáld kvað á þessa leið:
Blessuð gamla bókin mín,
blöðin slitnu, gömlu þín,
minna títt á sæla löngu liðna tíð,
Mig í anda oft eg sé
ungan svein við móður kné,
mér þar kenndi móðir orðíð, mild og blíð.
Sæl eru þau ungmenni, sem fá að fræðast við móðurkné
um veg lífsins. Þau lenda sízt á glapstigu.
Sannleikurinn gegn lyginni
Sagt er að lygin fari um alla jörðina á meðan sannleikur-
inn setur upp skóna. Hvers vegna lýtur sannleikurinn oft í
lægra haldi í baráttunni við lygina ? Þessari efnismiklu spurn-
ingu er ekki unnt að svara í fáum orðum, en hér skal aðeins
bent á eina orsök, og hún er sú, að sannleikur í einu eða öðru
máli er oft sagður einu sinni eða nokkrum sinnum, en lygin
er sögð látlaust.
Vísir birti greinarkorn 15. júlí sl. um mikla aukningu
sígarethireykinga. Þar var minnt á, hversu skýrsla sérfræð-
inganna í Ameríku um krabbameinshættu af völdum reykinga
dró úr sígarettureykingum um stundarsakir, þannig, að lægst
varð salan hjá Áfengis- og tóbaksverzlun ríkisins í marzmán-
uði 1964, er hún komst niður í 11.720 milljónir, en í maí-
mánuði 1965 er hún komin upp í 18.364 milljónir.
Hér höfum við það. Vísindamennirnir sögðu afdráttar-
lausan sannleika. Hann heyrðist víða um lönd um stundar-
sakir. — Búðið. En ósannindin, blekkingin, lygin í sígarettu-
auglýsingunum hefur aldrei verið árvakari en síðan. Þannig
er það, sannleikurinn sagður annað slagið, ósannindin alltaf.
Hér mættu svo þeir góðu menn, sem halda að fræðsla varð-
andi skaðsemi áfengis og tóbaks megni að leysa vandann,
hugsa málið á ný. Fræðslan gerir auðvitað sitt gagn, en hún
er máttvana í lífi þess fjölda manna, sem skortir þrekið til
að gera hið rétta, þótt þeir viti hið sanna. Hér verður einhver
máttug mögnun hugarfarsins að koma til greina, ef fræðslan
á að gagna.
Venjan og tízkan er sterkur straumur. Áfengir drykkir
og tóbak er nú talið svo ómissandi í veizlum og öllu sam-
kvæmislífi manna. Blöðin birta glæsilegar myndir af bros-
andi og veizlubúnu forustufólki með glas í hönd. í heimboð-
um ganga húsmæður um meðal gesta sinna og bjóða kapp-
samlega vindla og sígarettur. Þetta er látið liggja á tveimur
eða fleiri borðum til þess að gestir eigi sem hægast með að
ná í það.
Þetta er svar samkvæmistízkunnar við viðvörun sérfræð-
inganna varðandi óhollustu reykinganna. Þótt rannsóknir
vísindamanna hafi sannað að sígarettureykingar drepi fjölda
manna, þá halda tóbaksauglýsingarnar áfram að hrópa lát-
laust ósannindin um ágæti þeirra. Gegn svo linnulausum
áróðri og máttugri tízku fær sannleikurinn ekki miklu áork-
að. Þeir sem berjast fyrir honum mega ekki byggja sigur-
vonir sínar á neinum tálvonum. Hinn sterki sleppir ekki her-
fangi sínu, nema annar enn sterkari komi þar til.
Góðtemplarareglan í Danmörku 85 ára
„Afmælisfagnaðurinn var stórglæsilegur," segir Dansk
Goodtemplar. Fulltrúar og gestir komu hvaðanæva af land-
inu og góðir gestir einnig frá nágrannalöndunum. Þetta var
13. marz sl. Voru þá liðin 85 ár frá því er fyrsta góðtemplara-
stúkan var stofnuð í Danmörku. Á næstu árum voru svo
stofnaðar stúkur hundruðum saman í landinu.
Þegar afmælisfagnaðurinn hófst, flutti formaður danska
góðtemplararáðsins, Chr. Jensen, ræðu og bauð hina fjöl-
mörgu veizlugesti velkomna. Meðal þeirra var félagsmálaráð-
herrann, Kaj Bundvad og frú. Aðeins þrír aðrir eru nefndir,
formaður norræna góðtemplararáðsins, Gunnar Engkvist og
framkvæmdastjóri þess, Karl Wennberg, einnig formaður
danska landssambandsins, Frode Markersen.
I ræðru sinni sagði hr. Jensen meðal annarra orða þetta:
„Vissulega eigum við skilið veizlufagnað á þessari stund,
því að án þess að miklast af nokkru, getum við litið um öxl
og minnst þeirra þúsunda manna, karla og kvenna, sem á
þessum áratugum hafa hlotið ánægju og blessun af því að
taka þátt í reglustarfinu. Auk þess hefur sú starfsemi — má
óhætt segja án alls yfirlætis — fært þjóðfélaginu verðmæti,
sem hvorki verða vegin né mæld, það er uppeldi manna, sem
verið geta kjölfesta lýðræðisins.
Þúsundum manna hefur bindindishreyfingin lyft upp úr