Eining - 01.08.1965, Qupperneq 13

EINING
13
Churchill flutti bindindisræðu
Churchill lifir víst ekki í minningu
nútímamanna sem bindindismaður, en
1908 flutti hann bindindisræðu á fjöl-
mennu þingi bindindismannaí Englandi.
Norska bindindisblaðið Folket birti fyr-
ir skömmu þenna ræðustúf. Churchill
sagði:
„Bindindishreyfingin er sóknhörð
samfylking - og um áraraðir - löng og
dimm ár, hefur hún haldið á loft geisl-
andi björtu ljósi sínu og veitt þannig
þjóðinni leiðsögu og fræðslu. Oft hef eg
heyrt þær fullyrðingar — og þær hafið
þið sjálfsagt einnig heyrt, að ákafi
bindindishreyfingarinnar hafi tafið fyr-
ir bindindissemi á grundvelli hófsemd-
ar. Þessum ásökunum getið þið svarað
á þá leið, að ekki myndi vera um að
ræða neinn skilning á hófsemdaráfeng-
isneyzlu, ef bindindishreyfingin væri
ekki raunveruleiki. Án þeirrar áköfu
sóknhörku, sem sprottin er af viðbjóði,
sem mikill fjöldi manna í landinu hefur
á þeirri hræðilegu eyðileggingu, sem á-
fengisneyzlan veldur, hefði ekki verið
unnt að viðhalda neinu bindindisstarfi
í Stóra-Bretlandi öll þessi ár. Slíkt starf
hefði þá orðið máttvana, því að það er
aðeins að þakka þeim heilaga eldi, sem
brennur í brjósti þeirra manna, sem
kallaðir eru öfgamenn, að ráðandi menn
í landinu hafa hneigzt ýmist til hóf-
semdar eða algers bindindis. Þegar við
svo lítum í kringum okkur, minnumst
milljónanna í landinu, manngrúans í
borgunum, virðum fyrir okkur allt hið
augljósa kæruleysi og ábyrgðarleysi, þá
er það álit mitt, að við hljótum að við-
urkenna hvílíkt geysilegt afrek það er,
að lítill minnihluti í þjóðfélaginu hefur
orkað að hafa áhrif á almenningsálitið
meðal mikils meirihluta þjóðarinnar og
útilokað að stjórn landsins — af hvaða
flokki sem er — geti látið áfengisbölið
afskiptalaust.
Þegar þið sjáið heilar þjóðir augljós
vitni allrar þeirrar eymdar, sem áfeng-
síðan í sameiningu forustuhlutverk sitt
í skólamálum Vestmannaeyinga næstu
5 árin.“
Fleiri eru auðvitað orð Þorsteins um
þessi ágætu hjón. Björn H. Jdnsson var
svo skólastjóri barnaskólans á Isafirði
27 ár, frá 1930. Þau hjón voru þar bæði
mikils metin. Meðal annars lögðu þau
bindindisstarfinu þar gott lið, ekki sízt
frú Jónína. Hennar þátttaka var bæði
mikil og góð.
issala og áfengisneyzla til vegar kemur
alls staðar, og sjáið hvað slíkt kostar,
þegar þið sjáið hvarvetna glæpi og sjúk-
dóma, sjáið allt þetta sem vitnar um,
hversu hið skaðvæna herjar, — þá segi
ég, að við ættum að hafa þrek til að
hemja, ráða við og útiloka allt þetta.
Menn mega ekki hika við að taka í þjón-
ustu sína þær aðferðir og þau vopn,
sem nauðsynleg eru til að sigrast á
þessu illa. Hemja það markvisst og al-
gerlega. Að því marki skuluð þið stefna
hiklaust og örugglega.
Augljóst er það, að færi ekki svo
mikið fé til áfengiskaupa, væri keypt
meira af matvælum, og betri matvæl-
um, meira af fatnaði og betri fatnaði,
meiru varið til húsnæðis — betra hús-
næðis. Allt myndi þetta verða niður-
staðan, ef Jón Boli fengizt til að draga
úr sóun sinni til áfengiskaupa.“
Svo mikill mannfjöldi hafði safnast
saman til að hlusta á Churchill að all-
margir urðu að koma saman á öðrum
stað, og einnig þar talaði Churchill.
Norska blaðið segir, að fimmtíu ár-
um síðar hafi hann verið spurður, hvort
skoðun hans á þessu máli væri enn hin
sama og á bindindisþinginu árið 1908.
Hann svaraði skriflega: „Ég hef sagt,
það sem eg sagði.“
Það er skemmtilegt að eiga þenna
vitnisburð hins mikla baráttumanns,
einmitt frá manndómsárum hans. Hvort
sem menn fylgja sannleikanum í einu
og öllu eða ekki, er það alltaf mikils
vert að bera sannleikanum vitni, og
ekki sízt þegar afburðamenn tala.
Þeir menn, sem skemmta sér við það,
að kalla okkur bindindismenn öfga-
menn, mættu minnast þess sem Churc-
hill sagði í ræðu sinni, að í brjósti á-
kafamanna brynni helzt sá heilagi eld-
ur, sem lýsti og vísaði veginn. Hér mætti
bæta við, að án þess orkugjafa yrði oft
lítið um athafnir.
-K -K -K
Áhættusamt líf
Ritstjórnargrein í Dansk Goodtempl-
ar hefst á þessum orðum:
„I Danmörku farast árlega í umferð-
inni yfir 800 manns og 12,000 verða
fyrir slæmum limlestingum. Trygginga-
félögin greiða hvern dag ársins um eina
milljón í sambandi við umferðarslys."
Um þetta lásum við í blöðunum í dag,
15. maí, 1965, segir ritstjórinn. Getur
svo þess, að sjónvarpað verði dagskrár-
lið að kvöldi dags, sem kallast „Áhættu-
samt líf.“
I sambandi við skýrsluna um um-
ferðarslysin, gátu blöðin þess, að áfeng-
isneyzla eigi sinn drjúga þátt í um-
ferðarslysunum, og þau vandræði auk-
izt stöðugt. Þannig var ölvun aðalorsök
1283 slysa árið 1963, og er það 7,3%
af umferðarslysum í Danmörku. ölvað-
ir ökumenn hafa á samvizkunni um 80
mannslíf ár hvert.
„Áhættusamt líf,“ segir í greininni:
Svo rann kvöldið upp með sjónvarps-
þáttinn „Áhættusamt líf.“
„Ekki stakt orð um orsök tíunda
hluta dauðaslysanna í umferðinni. —
Hvers vegna ekki?“ spyr ritstjórinn.
Þar voru mörg orð um alls konar or-
sakir, vegina, ökumennina, kennara
þeirra, vöntun á fræðslu í skólum, skort
á sjúkrahúsum til að sinna hinum slös-
uðu og fleira og fleira, en ekki minnst
einu orði á þátt áfengisins í öllum um-
ferðarslysunum.
Nei, á það má ekki minnast, ekki
móðga hinar merku stofnanir og hina
áhrifaríku menn í flokkunum, sem
framleiða og selja öl og áfenga drykki.
Þeir eru stórveldi í þjóðfélaginu, þeir
eru peningamenn og þá má ekki styggja,
en þeir sjálfir líta á áfengisvandamálið
með krónuaugum. Og þá ber ekki mikið
á slysum eða öðrum ófarnaði.
-K -K -)< -K -K
Áfengissala
1. apríl til 30. júní
1965
Heildarsala:
Selt í og frá Reykjavík . . Kr. 76.990.705
- - - - Akureyri ... — 8.162.030
- - - - ísafirði .... — 2.705.975
- - - - Siglufirði ... — 1.602.280
Kr. 92.234.910
Á sama tíma 1964 var salan eins og hér
segir:
Selt í og frá Reykjavík .. Kr. 64.222.685
- - - - Akureyri ... — 7.514.160
- - - - Isafirði .... — 2.116.150
- - - - Siglufirði ... — 1.543.975
- - - - Seyðisfirði .. — 2.223.370
Kr. 77.620.340
Áfengisvarnaráð.
(Heimild: Áfengis- og tóbaksverzlun ríkisins).