Neisti - 20.03.1936, Blaðsíða 2

2
NEISTI
um. Félagið er þar á öndverðum
meið við „Stórveidin þrjú“ (komma,
Framsóknar- og Sjálfstæðismenn).
Verkamannafél. Próttur vill koma í
veg fyrir það að verkalýðurinn
standi sundraður, koma i veg fyrir
það, að andstæðingar Alþýðusam-
takanna geti notað sér fátækt og
vinnuþörf éinstaklinganna, til þess
að neyða þá til að standa uían við
samtökin, koma í veg fvrir það, að
bægt sé að Kaupa menn með
vinnuloforðum og ýmsum fríðind-
um til þess að vera sínir eigin
böðlar. Hver vill mótmæla því, að
Alþýðusamtökin hafi unnið hinum
vinnandi stéttum mikiðgagn? Hver
vill mótmæla því, að kaupgjald
væri tmm lægra ef þessi samtök
væru engin ? Eru ekki mörg dæmi
þess, að þar sem samtökin eru
veikust er kaupið lægst og réttar-
bæturnar minnstar? Og hver vill
mótmæla því, að verkalýðnum sé
nauðsynlegt að sameinast, ef hann
á að geta staðist árásir andstæðing-
anna. En vegna þess að „Stórveld-
in þrjú“ eru andstæð þessari sam-
einingu, verður að brjóta á bak
aftur vald þeirra yfir hagsmunum
verkalýðsins. Pað hyggst Verka-
mannafélagið Próttur að gera með
því að gera það að skilyrði fyrir
vinnuréttindum, að vera í verka-
lýðsfélagi innan Alþýðusambands
íslands, sem er eina landssamband
verkalýðsins, sem til er á íslandi,
Náist þetta, eru samtökin orðin
miklum mun sterkari en áður, orð-
in betur fær um að knýja fram
sínar kröfur, sem allar miða að
því að gera aðstöðu verkamannsins
betri. Pessi krafa Verkamannafél.
Próttur er því bæði réttlát og nauð-
synleg. Peir einir geta haft skaða
af þessu, sem hafa andstæðra hags-
muna að gæta, og það eru fyrst og
fremst atvinnurekendur. Sundrung-
in er vatn á þeirra myllu. Petta
vatn minnkar eftir því sem sam-
tökin verða sterkari og það mundi
minnka að mun nú í vor, ef komm-
ara pissuðu ekki í lækinn. Pað
er athyglisvert hve „Stórveldin
þrjú“ eru samtaka í sundr-
ungarstarfseminni, eru samtaka í
þvi að ausa vatni á myllu atvinnu-
rekendanna. Afstaða þeirra til eftir-
farandi tillögu er góð sönnun þ«si.
„Par sem ekki verður um
það deilt, að fyrsta skilyrðið
fyrir því, að alþýðusamtökin
geti náð tilætluðum árangri, er
það, að öll hin vinnandi al-
þýða sameinist í eina órjúf-
andi samtakaheild, og þar sem
það er jafnframt vitanlegt, að
stórkostlega mikill meiri hluti
alls verkalýðs við sjávarsíðuna
er skipulagsbundinn innan vé-
banda Alþýðusamtakanna, skor-
ar fundurinn á alla þá, sem
enn standa utan við þessi
samtök, að hugsa meira um
hagsmuni heildarinnar en dæg-
urþras og valdadrauma örfárra
einstaklinga, og sýna það í
verkinu með því að fylkja sér
undir merki alþýðusamlakanna
í landinu. I trausti þess, að
verkalýðurinn sjái hvaðan úr-
lausnar er að vænta, tekur
fundurinn fyrir næsta mál á
dagskrá".
Pessa tillögu felldu „Stórveldin
þrjú“.
Við skulum nú athuga nokkru
nánar hvað nér er um að ræða.
Á verkalýðurinn að standa sam-
einaður um sín hagsmunamál?
Nei, segja „Stórveldin þrjú“-
Á verkalýðurinn að hugsa meira
um hagsmuni heildarinnar en dæg-
urþras og valdadrauma örfárra
einstaklinga?
Nei, segja „Stórveldin þrjú“.
Á verkalýðurinn að fylkja sér
undir merki alþýðusamtakanna í
landinu?
Nei, segja „Stórveldin þrjú“.
Með öðrum orðum : Verkalýður-
inn á að vera sundraður, samtökin
eiga að vera veik og lítils megnug.
Petta er hið raunverulega mark-
mið „Stórveldanna þriggja".
Borgarafundurinn á
þriðjudaginn.
Seinni hluta mánudags sendu
þrír bæjarfulltrúar, Andrés, Pór-
oddur og Hertervig, oddvita kröfu
um það, að halda bæjarstjórnar-
fund og samþykkja þar, að baejar-
stjórnin gengist fyrir borgarafundi,
til þess að ræða kröfu Verkam.fél.
Próttur til ríkisverksmiðjustjórnar-
innar um vinnuréttindi- Var fund-
urinn haldinn kl. 8 um kvöldið.
Par flutti Pormóður aðaltillöguna
fyrir hönd stórveldanna. Tillögur
Alþýðuflokksmanna til þess að fá
þá sjálfsögðu kröfu fram, að sækj-
endur og verjendur málsins fengju
jafnlangan ræðutímá, voru felldar
með 7 gegn 2 atkv. að viðhöfðu
nafnakalli. Pnð er athyglisvert, að
þrír flokkar ráðast sameiginlega á
Verkamannafélagið Próttur, en þó
fær félagið sjálft enga aðstöðu til
andsvara — engan ræðutíma. Pessi
ákvörðun Verkamannafél. Próttur,
sem bér um ræðir, var þó sam-
þykkt á fjölmennum fundi mótat-
kvæðalaust. Pornin tvö í bæjar-
stjórninni áttu mestan heiðurinn af
þvi, að svona var í pottinn búið.
Pegar á borgarafundinn kom,
lýsti Kristján Kjartansson yfir því,
fyrir hönd Framsóknarfélagsins, að
vegna hinna sorglegu alburöa, sem
skeð hejðu innan fiokksins, gætu
bæjarfulltrúarnir ekki mætt á fund«
inum. Lét hann þess jaínframt get-
ið. að allir mundu vita, hverjir
þessir sorglegu atburðir væru. Par
sem Sophus Blöndal hefir verið
hættulega veikur um lengri tíma,
héldu margir fundarmenn að hann
væri dáinn, en svo reyndist þó
ekki, þegar að var spurt utan
fundarsalsins. En Rlöndal var einn-
ig veikur á mánudaginn, þá gátu
þessir sömu menn heimtað bæjar-
stjórnarfund og mætt þar.
Frú Guðrún, kona Pormóðs Eyj-
ólfssonar, virtist una sér allvel á
borgarafundinum og eru þó tilfinn-
ingar kvenna taldar næmari fyrir
sorglegum atburðum. En þörfin
hefir þar orðið tilfinningunum yfir-
sterkari, enda þurfti einhver að út-
hluta ræðutima flokksins, fyrst sorg-
in hafði yfirbugað foringjana. Og
það tókst prýðilega, því að sím-
stjórinn hlaut hnossið. —
Pað má enginn skilja orð min svo,að
eg geri lítið úr þeirri sorg, er leggst á
vandamenn þeirra, sem veikir eru,
þá hlið málsins þekki eg of vel
sjálfur til þess að mér komi slíkl
til hugar. En eg foidæmi það, að
slík atvik séu notuð eins og Fram-
sóknarmenn gerðu í þessu tilfelli.
Hinn raunverulegi „sorglegi at-
burður", sem varð þess valdandi,
að fulltrúar Framsóknarflokksins
mættu ekki á fundinum, var sá, að
símað var til Andréar og Pormóðs
nokkru áður en fundurínn hófst.
Jónasi frá Hriflu mun ekki hafa
þótt það nein sérstök meðmæli
með kröfu Framsóknarmanna um
annan framkvæmdastjóra við ríkis-
verksmiðjurnar, að Pormóður tæki
opinbera afstöðu á móti þessu á-
kvæði Verkam.fél. Próttur, ekki
sízt vegna þess að Framsóknar-