Freyr - 01.06.1939, Page 15

FRE YR
93
Bækur — og menn.
1. Minningarrit Búnadársamband Suð-
urlands og Kyjólfur á Hvóli.
l>að var engin tilviljún, að Guðmunduv á Stóra
Iíof'i leitaði til Eyjólfs Guðmundssonar á Hvoli í
Mýrdal, þegar senija skyldi bók um 30 ára starf
Búnaðarsambands Suðurlauds. Hann vissi vel, að
þar var einn ritfærasti og fróðasti maður í bænda-
stétt landsins, éinn bezti fulltrúiim fyrir íslenzka
bændamenningu.
Og yfir þessu 30 ára minningarriti Byjólfs Guð-
mundssonar, er líka persónulegri blær en vant er
að vera yfir slíkum bókum, sem þessari. Hún er
eins og vera ber upptalning á öllu því, er á daga
Búnaðarsambandsins hefir drif'ið, en sú upptaln-
ing er ekki þurr, en ver'Sur hjá Evjólfi bæði
skemmtilegur og gagnlegur f'róðleikur.
Bókin lief'st á lvsingu á Suðurlandsundirlend-
inu og- búnaðarástandinu þar, um aldamótin síð-
ustu, og eru þeir kaflar hinir prýðilegustu. J>á eru
.16 kaflar um hina margvíslegu starfsemi, er Bún-
aðaisamband Suðurlands hefir sinnt og eru þar í
skýrslur sambaindsins, sem I)agur Bry-njólfsson
hef'ir tekið saman, og má lesa mörg sannindi út úr
þeim. En tveir síðustu kaflnrnir eru um árferði
og tíðarf'ar og útsýni og framtíðarhorfur, og e>"j
J>ai' hugsjónir höfundariiis og framtíðardraumar
bjartsýnir, þó'nú séu árin orðin miirg, sem hann
hefir lifað.
l'egai' ég var lítill diengur, og átti lieima hálft
annað ár í Yik í Mýrda-I — fyrir 35 árum — varð
mér starsýnt á marga af þeim gömlu Skaftfelling-
um. Þó man ég vel eftir einum, sem var fríður
maðui' og þá á léttasta skeiði, hvatlegur í hreif-
ingum og' með spaugsyrði á vörum við okkui'
strákana. Það var Eyjólfur á Hvoli. Þannig er
hann enn að sjá og hitta, og bókin hans um bún-
aðarsambandið ber þess merki, að enn er hann á
bezta skeiði og' heldm' ekki síður vel á pennanum
en skóflunní.
Aðeins tvær aðfinnslur vil ég bera fram um rit-
ur en efni hafa staðið til. En við verðunt
ekki sjálfbjarga, fyr en rányrkjan er út-
læg ger, og þá munu víðsvegar vaxa upp
skógar um land allt.
Hákon Bjarnason.
ið. Hin fyrri sú, að of fjarri hefir höf. verið próf-
arkalestrinum.Hin síðari er, áð þótt bókin sé prýdd
25 myndum af þeim mönnum, er mest koma við
sögu sambandsins frá stofnúu þess til þessa dags,
þá vantar þó eina mynd enn: Af Sigurði Sigurðs-
syni ráðunaut. Og hana mátti síst vanta, því það
var liann, sá heiðursmaður, sem fyrstur hreifði
því.að stofna Búnaðarsamband Suðurlands. — I
þriðja lagi má benda á, að bústofns talið, á síð-
Eyjó.fur á Hvoli.
ustu síðu bókarinnar., hefði farið betur að hafa
annarsstaðar.
Hafi svo Éyjólfur á Hvoli þökk fyrir bókina.
Hún ætti skilið að lesast í öðrum .landsf jórðungum
líka, þó hún sé bundin við suður-sýslurnar.
Það vita ef til vill fáir, hve merkur rithöfundur
Eyjólfur Guðmundsson er. Að vísu haf'a sést eft-
ir hann g'reinar hér og þar og þjóðsögum hefir
hann safnað og skráS munnmæli. Eg gisti síðast
hjá Eyjólfi í haust, er við ráðunautar héldum bún-
aðai'námskeið á heimili hans, Þann tíma, sem ég
hafði afgangs, lá ég í handritum Hvolsbóndans.
Pabbi og mamma heitir eitt, Afi og amma heitir
annað, og eru þau æfisaga þeirra og um leið hér-
aðs- og menningarsaga fróðleg og læsileg; alþýð-