Mjölnir - 18.12.1946, Blaðsíða 2

2
MJÖLNIR
f
%
ÍMJÖLNIR
— VIKUBLAÐ — i|
Útgefandi:
Sósíalistafélag Sigluf jarðar !;
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: !;
Beaedikt Sigurðsson j!
Sírnar 194 og 270
Blaðið kemur út <!
alia miðvikudaga, !|
Áskriftargjald kr. 15,00 árg.
Afgreiðsla Suðurgötu 10 <!
Útflutningur og
afturhald
Sjaldan mun fraumvarp á
Alþingi hafa verið jafn umtal-
að og umdeilt, eins og frum-
varp Áka Jakobssonar um
ábyrgð á fiskverði. Afturhalds-
öflin stimpla frumvarpið, sem
hið mesta ábyrgðarleysi og
segja ríkið eklki geta staðið
undir útgjöldunum, sem af því
leiði, ef illa fari. Hinir frjáls-
lyndari og framsýnni menn
benda á, að bátafloti lands-
manna geti ekki farið á veiðar,
nema fá verðið tryggt, þó báta-
eigendur vildu, segja bankarnir
stop. Það sé því meira ábyrgð-
arleysi að samþykkja ekki
frumvarpið og stöðva þar með
fiskveiðarnar, heldur en að rík-
ið taki ábyrgð á því fiskverði,
sem bátarnir geta veitt fyrir.
Enda eru nokkrar líkur til, að
fiskur seljist fyrir það verð, er
bátarnir þurfa að 'fá og ríkis-
sjóður þar með laus við tap af
ábyrgðinni. En þessar líkur eru
aðeins til, ef stjórnarvöld
landsins losa sig við það póli-
tíska ofstæki í afurðasölumál-
unum, sem þau eru uppvís að
undanfarnar vikur.
Undirlægjuháttur ýmsra Is-
lendinga við Ameríku og andúð
í garð Rússlands og hinna nýju
sósíalistaríkja Evrópu,\ er
sprottið af pólitísku ofstæki og
skammsýni, sem getur stórskað
að íslenzku þjóðina. Ameríka
með s'inu vilta braski og skipu-
lagsleysi verður ekki framtiðar-
markaður fyrir íslendinga, enda
þarf Ameríka ekki að flytja inn
fiskafurðir.. En Evrópulöndin
með sinn áætlunarbúskap, sem
þarfnast fiskiafurða og líða nú
af matarskorti, verða tvímæla-
laust ágæt markaðslönd ef rétt
er á haldið. Og það mega ís-
lenzkir afturhaldsmenn vita, að
cngin áhrif hafa þeir á stjórnar
háttu Rússlands og annarra
landa, þó þeir vilji neita að selja
þeim íslenzkar fiskiafurðir.
Afurðasölumálin eru flækt
inn í umræðurnar um ríkis-
stjórnarmyndun, illu heilli, en
vonir þær, sem menn gerðu sér
fyrir nokkrum dögum, um að
nú myndi hrökkva eða stökkva
með r'ikisstjórn, hafa nú slokkn
að og virðist allt í óvissu um
myndun ríkisstjórnar. Hins-
'i Verkalýðssamtökin,
alþýðuæskan og
jafnaðarstefnan.
Það eru nú allir orðnir sam-
mála um það, að íslenzk verka-
lýðshreyfing sé nú sterkari en
nokkru sinni fyrr, og að hún
sé ein af sterkustu félagssam-
tökum landsins.
Saga verkalýðshreyfingar-
innar yfirleitt er stórt og yfir-
gripsmikið viðfangsefni, sem
nauðsynlegt er fyrir ungafólkið
að glíma við, því að þar getur
það kynnst reynslu liðinna kyn-
slóða. Én því er nú ver, að saga
verkalýðshreyfingarinnar ligg-
ur ekki fyrir í námsbókarformi
eða þ. u. 1., hún er eins og
þáttur af mannkynnssögu og
stjórnmálasögu, — þróun verka
lýðshreyfingarinnar hefur átt
sér stað jafnhliða þróun þjóð-
skipulaganna, og því verður að
'kynna sér stjórnmálaþróunina
jafnhliða sögunni.
Það er ekki ætlun mín hér að
fara að rekja þessa sögu, en
vildi aðeins benda ungu alþýðu-
fólki á það, að undirstaðan
undir styrkleika verkalýðs-
hreyfingarinnar er hin stjórn-
málalega leiðarstjarna, sem
verkalýðurinn hefur haft frá
því hugmynd jafnaðarstefn-
unnar skaut upp. Jafnaðar-
stefnan var í fyrstu ómótuð
hugmynd manna, sem sáu galla
og lýti þess þjóðskipulags, sem
þeir bjuggu við. En þessi hug-
mynd varð þó æ fastari í skorð-
um er timar liðu og stéttaskipt-
ing varð skýrari i þjóðfélaginu.
Þessi hugmynd fékk þó fyrst
á sig form fræðikenningar og
vísinda, þegar hinir miklu hugs-
uðir og fræðimenn Karl Marx
og Friedrich Engels höfðu haft
hana til meðferðar langan tíma.
Þeir sköpuðu í sameiningu þjóð-
félagsvísindi marxismans eða
hina vísindalegu jafnaðarstefnu
Þessi stefna hefur s'iðan á mark
vissan hátt vísað verkalýð
heimsins leiðina til frelsis og
valda. Þessi stefna var sú, sem
leiddi rússneska verkalýðinn og
bændalýðinn til sigurs og valda,
og gaf þeim land sitt að fullu.
Og það verður þessi stefna, sem
að lokum leiðir allan heimsins
verkalýð til sigurs í frelsis og
réttindabaráttu hans.
Jafnaðarstefnan, eða sósíal-
isminn, hvoru nafninu, sem það
er nefnd, er algerlega andstæð
stefnu auðvaldsins, kapitalism-
anum. Jafnaðarstefnan gerir
ráð fyrir rekstri þjóðarbúsins á
félagsgrundvelli, sameign at-
vinnutækjanna, áætlaðri fram-
leiðslu og sölu afurða og full-
komnum réttindum og frelsi
vegar þola afitrðasölumálin
enga bið og verður þingið strax
að samþykkja frumvarp Áka
Jakobssonar, ef það vill halda
heiðri sínum, jafnframt verður
að byrja strax sölutilraunir á
fiski og ganga að því verki for-
dóma- og ofstækislaust.
hverjum einstakling til handa.
Auðvaldstefnan gerir ráð
fyrir, að þjóðarbúið sé rekið á
grundvelli einstaklingshyggj-
unnar. Einstaklingar eigi at-
vinnutækin og heyi samkeppni
um framleiðslu og sölu afurða,
allt verði miðað við hag þeirra
einstaklinga, sem einhverjum
eignum ráða og lög sett til
verndar þeim.
Minna sé hugsað um hag
'þeirra, sem við atvinnutækin
vinna og eignalausir eru, ráð
þeirra allt sé í hendi hinna góðu
herra., sem náðarsamlegast lofa
þeim að vinna við atvinnutækin
og skapa gróða eigendunum til
handa. Þannig getur atvinnu-
rekandi í fulium rétti og án
nokkurrar ábyrgðar sagt verka-
mönnum sínum upp vinnu 'fyrir-
varalaust. Hann ber enga
ábyrgð á því, hvort þessir menn
fara á vonarvöl eða eigi.
Á móti þessu réttleysi verka-
manna hefur barátta fylgis-
manna jafnaðarstefnunnar
beinzt og fyrir þá baráttu hefur
mikið á unnizt, hagur verka-
lýðsins hefur batnað og réttur-
inn aukizt. Og nú er víða svo
komð, að völdin eru í höndum
auðvaldssinna aðeins fyrir til-
stilli þess krafts, sem peninga-
valdinu fylgir.
Takmark jafnaðarstefnunnar
er þó eigi það eitt að vinna að
endurbótum og ýmiskonar
álöppunum á þjóðfélagi auð-
valdsins. Hún vill það feigt, og
vinnur þv'i ötult að því að koma
þvi á kné og stofnsetja þjóðfé-
lag jafnaðarstefnunnar, sósíal-
ismans. En þarna er við ramm-
an reip að draga.
Auðvaldið er sterkt í krafti
peninga og valda, og það hefur
með áróðri sínum smátt og
smátt skajpað almenningsálit,
sem er því hliðhollt og lítur á
jafnaðarstefnuna sem plágu eða
drepsótt.
Og svo hefur auðvaldið smám
saman eignast bandamann, sem
að nokkru leyti er innan verka-
lýðsins, en það er hinn svokall-
aði sósíaldemókratismi, — hon-
um 'fyigja þeir, sem í eðli sínu
eða af persónulegum ástæðum
eru hvorki jafnaðarmenn eða
auðvaldssinnar, en vilja þó eiga
vingott við báða, og eru þv'í
stór Þrándur í Götu samstilltr-
ar baráttu jafnaðarmanna gegn
auðvaldinu.
Einn slíkur flokkur starfar
nú hér á landi og kallar sig
Alþýðuflokk. Hann hefur á ný-
afstöðnu flokksþingi samþykkt
ályktun, sem ber það ljóst með
sér, að flokkurinn er haldinn
þessum tvískinnung, sem ég
lýsti áðan. I þessari ályktun
segir, að flokkurinn sé sósíalist-
iskur verkalýðsflokkur er
starfi á grundvelli lýðræðis og
berjist gegn öfgum til hægri
og vinstri auðvaldi og komm-
únisma.
Það er vitaskuld ekkert und-
arlegt þó verkalýðsflokkur,
sem er sósíalistiskur, berjist
gegn auðvaldi og fasisma, en
það er undarlegt, að hann skuli
lýsa því yfir, að hann berjist
gegn kommúnisma.
Það er ekki hægt að draga
aðra ályktun af svona yfirlýs-
ingu en þá, að ekki sé nema
annaðhvort að marka í þessari
yfirlýsingu; annaðhvort að
flokkurinn sé ekki sósíalistisk-
ur eða þá, að hann berjist ekki
gegn kommúnisma og sé só
sósíalistiskur. Það er ekki í al-
vöru hægt að halda því fram,
að stjórnmálaflokkur berjist
f yrj/r sigri\;ósíalismans< og dauða
kommúnismans jafntímis. Slíkt
er órökrétt og ómögulegt. Sigri
sósíalismans hlýtur það að
fylgja, að kommúnisminn taki
við, að þjóðfélagið komizt á stig
kommúnismans.
Þetta atriði sýnir svo ljóst
hversu erfitt ja'fnaðarstefnan,
sósíalisminn á í baráttu sinni
við kapitalismann. Svona yfir-
lýsingar, gefnar af flokki, sem
telur alþýðu trú um, að hann
berjist fyrir jafnaðarstefnu,
eiga að sanna gildi flokksins og
tryggð hans við stefnuna en
verka öfugt á þá, sem eitthvað
hafa gluggað í kenningu sós'ial-
ismans. I þeirra augum verður
það yfirlýsing um svik við stefn-
una.
Þess vegna vil ég, um leið og
ég hvet alla alþýðuæsku til öfl-
ugri þátttöku í starfsemi al-
þýðusamtakanna, hvetja hana
til að afla sér meiri fróðleiks
um jáfnaðarstefnuna, hina
fræðilegu jafnaðarstefnu og
eftir það veit ég, að hún mun
geta greint hina kratisku villu-
kenningu frá hinni réttu.
Alþýðuæska! Jafnaðarstefn-
an — sósíalisminn, það er stefna
framtíðarinnar og hún kallar á
þig til starfa. I hennar ljósi átt
þú að byggja upp þinn fram-
tíðar heim.
E. M. A.
Eins og að undanförnu höfum
við ýmislegt á boðstólum s. s.:
Bamasloppar, m. teg.
Barnalúffur
Kvenundirföt
Herranærföt
Herra- og kvenhanzkar
Kvensokkar, m. teg.
Dragtaefn i
Herraullarsokkar
Vasaklútamöppur
Náttermar
Treflar, livítir
@ Drengjahúfur
Skíðahúfur
Keramik
Skálar
Diskar
Vasar *
Spil, m. teg.
Verzl. Sigluf jörður
Beztu jólagjaf irnar!
í Túngötu 1, svo sem skíða-
peysur, skyrtur, bindi, nærföt,
sokkar, undirföt, vesld, hanzkar
snyrtivörur, skrautvörur, —
bamakápur, leikföng og m. m.
fleira.
Verzlunin Túngötu 1
Sjómannablaðið
(Framhald af 1. síðu)
Kveðja til ísl. sjómanna frá
Richard Beck prófessor, Norð-
urhafsveldi, eftir dr. Jón Dúa-
son; Málefni dagsins, eftir Ás-
geir Sigurðsson; Nút’ima fiski-
bátar á Norðurlöndum, eftir
Jan Olof Traung Kennslubækur
Stýrimannaskólans eftir Grím
Þorkelson; Faðir þilskipaút-
gerðarinnar á íslandi og fæð-
ingarstaður hennar, éftir Einar
Bogason frá Hringsdal; Góðar
bækur eftir Júlíus Ólafsson. Þá
eru einnig nokkrar smærri
greinar, Á frívaktinni o. fl.,
skrítlur, skákdálkur og bóka-
fregnir.
Forsíðumyndina: Karlinn við
Reykjanes, tók Halldór Arnórs-
sson.
Nýjar bækur
Salamöndrustríðið, eftir Karl
Capek; Réttlæti en eltki liefnd,
eftir ameriska blaðamanninn
Lauterbach eru 'komnar út. —
Ennfremur 1. og 2. li. af Tíma-
rltinu 1946.
Nýir meðlimir geta ennþá
fengið sumt af eldri árgöngun-
um. Nokkur eint- óseld af
„Undur veraldar“, kosta aðeins
kr. 50,00 til félagsmanna.
Meðlimir sæki bækumar hið
fyrsta.
Mál og menning, afgreiðsla
Lækjargötu 8.
Hannes Guðmundsson
I9LASK0NA
er bezt að kaupa hjá okkur.
Kaupfélag Siglfirðinga
Skóbúð
Steinhringar, gull
• EYRNALOKKAR
HALSMEN,
FRAKKASKILDIR
KROSSAR ofl.
Ásgrímur Albertsson
gullsmiður
NYKOMIÐ
'borstofustóla- og dívanteppi í
mörgiun litum- Mjög mikið úr-
val. Verðið lágt.
Jóhann Stefánsson
Við höfum eins og að undan-
fömu mesta úrvalið af
JÖLAGJDFUM
fyrir kárlmenn, kvenfólk og
börn. Vefnaðarvörur, allsk. —
Keramik, ritföng, bækur.
/
Aðalbúðin h. f.
Náttkjólar og
undirföt
Kaupfélag Siglfirðinga
Vefnaðarvörudeild
*
\
i

)