Prentarinn - 01.10.1950, Page 2

hvarvetna geisar og linnir ekki fyrr en framleiðslu-
gögnin verða sameign, svo að allir verði að lifa af
vinnu sinni.
Þjóðfélagsaðstaða þessara stétta er gagnólík aðstöðu '
atvinnustéttanna í þjóðfélaginu. Atvinnustéttirnar
hafa þar yfirleitt sameiginlega hagsmuni. Því betur
sem landbúnaður gengur til dærnis, því betri verður
hagur hinna. Sama gildir um fiskveiðar og raunar
um hvaða atvinnustétt sem er. Hagur einnar er
hagur hinna, og þeim farnast bezt af því að styðja
hver aðra. Þar á við orðtakið „stétt með stétt“, sem
verður ekki annað en vitleysa, ef reynt er að heim-
færa það upp á þjóðfélagsstéttirnar, sem ávallt hljóta
að standa á öndverðum meiði.
Slík er stéttaskipting þjóðfélagsins, en þótt hún
sé alveg skýr og greinileg, þegar réttilega er athug-
að og hugsað, þá kemur brátt í ljós við þá athugun,
að stéttaskilin í hvorugum stéttanna eru alveg hrein.
A mótunum renna þær saman, svo að skilin óskýrast,
líkt og þegar jökulsá og bergvatnsá koma saman.
Sumir hafa atvinnu í fleiri atvinnustéttum en einni,
svo sem þegar bóndi stundar jafnframt fiskveiðar
eða kennari jarðyrkju eða prestur skáldskap eða
læknir líkkistusmíði. A líkan hátt eru ýmsir menn
í hvorri tveggja þjóðfélagsstéttinni. Maður, sem lifir
á kaupi fyrir vinnu sína, hefir ef til vill jafnframt
einhverjar tekjur í arði af eign í framleiðslugögn-
um eða vöxtum af innieign, og eins vinnur maður,
sem lifir aðallega á arði af atvinnufyrirtæki, ef til
vill eitthvað fyrir kaup hjá fyrirtækinu eða öðrum,
t. d. hjá þjóðfélaginu, ef hann er þingmaður, en
þetta raskar ekki stéttaskiptingunni í aðalatriðum.
Nokkur hluti atvinnustéttanna er þannig að sumu
leyti í báðum þjóðfalégsstéttunum, en að sumu leyti
er nokkur hluti alfarið í annarri og annar alveg
í hinni.
Allt þetta sýnist að ætti að vera ljóst sem dagur,
en sumum mönnum er þannig farið, að þeir skilja
alls ekki hugtök eða hugmyndasambönd, nema
þeir geti séð þau eða jafnvel þreifað á þeim. Þess
vegna hafa menn fundið upp á því að reyna að
gera þær skiljanlegar með líkingum og myndum.
Þannig hafa til dæmis félagsfræðingar eignastétt-
arinnar, er sjá henni hag í því að líta á vinnu-
stéttina eins og lægri stétt gagnvart eignastéttinni,
fundið upp á því að líkja þjóðfélaginu við strýtu
eða upptypping, er hlaðinn sé upp úr misstórum
kringlum eða lögum, er fari minnkandi upp á við,
og eru þá stærstu lögin Iátin tákna vinnustéttar-
hluta atvinnustéttanna og kölluð undirstéttir eða
lágstéttir eða launastéttir eða verklýðsstéttir eða
„hin breiðu lög þjóðfélagsins“ eða öreigastéttir og
þá helzt hin neðstu. Minni lögin eru látin tákna
eignarstéttahlutana úr atvinnustéttunum og kölluð
„æðri stéttirnar“ eða yfirstétt og jafnvel auðmanna-
stéttir eða auðvaldsstétt.
Við þessa rnynd stéttaskiptingarinnar er það at-
hugavert, að hún gerir fyrir fram upp á milli stétt-
anna, er hliðholl annarri þeirra, eignastéttinni, og
ver^ur því fremur til að rugla en skýra, svo að örð-
ugt verður fyrir fólk að átta sig á, hvar í strýtunni
© Airinnusléilir
þjöbfélagssiéUir:
arstéit II! millisiéit Æ?rinnusiéil
það á heima. Slík mynd virðist líka óþarflega háreist,
því að stéttaskiptinguna má auðveldlega sýna á
venjulegri staðtalnakringlu. Það má gera með því
að draga strik frá miðdeplinum út að umdrættin-
um, svo að á milli verði geirar, misstórir í hlutfalli
við hundraðstölu helztu atvinnustéttanna í þjóðfé-
laginu, og marka þær á þá með hundraðstölu þeirra.
Síðan má skipta geirunum í þrennt eftir hundraðs-
tölu þjóðfélagsstéttanna í hverri atvinnustétt með
því að draga bogastrik um þá yfir um þvert milli
geislanna og einkenna síðan hundraðshlutana með
því að draga önnur strik um þá skáhallt út á við frá
vinstri til hægri á hundraðshluta eignastéttarinnar,
beint út þaðan frá á hundraðshluta þeirra, sem eru í
báðum þjóðfélagsstéttunum, og á líkan hátt frá hægri
til vinstri á hundraðshluta vinnustéttarinnar. Þegar
stéttaskiptingin hefir verið rnörkuð þannig á alla
26 PRENTARINN