Nýi tíminn - 14.04.1955, Side 6

6) — NÝI TlMINN — Fimmtudagur 14. apríl 1955
NYl TlMINN
Útgefandl: Samelningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Ásmundur Sigurðsson
Greinar i blaðið sendist til ritstjórans. Adr.: Afgreiðsla
Nýja tímans, Skólavörðustíg 19, Reykjavík
Afgreiðsla og auglýsingaskrifstofa Skólav.st. 19. Sími 7500.
Áskriftargjald er 30 krónur á ári.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Horfur á «xð af stórveldafundi
verði loks í vor eða sumar
Bandarikiastjórn virÓist loks hafa
látið af andstöðunni gegn hugmyndinni
Vinnndeilur eru afleiðing oknrs og
fjárplógsstarfsemi
Um fátt mun nú vera meira rætt og hugsað af alþjóð
manna en þá hörðu vinnudeilu sem nú stendur yfir, og
staðið hefur nú 1 fullan mánuð. í því sambandi skyldu
sem allra flestir reyna til hlítar að skilja þann grundvöll
þjóðfélagsins, sem öflun þjóðarteknanna og þjóðarauðsins
byggist á og ennfremur hverjir það em, sem aðstöðu hafa
til að auðgast af hverskonar starfsemi, sem vægast sagt
er miður holl fyrir þjóðfélagið sem heild.
Grundvöllur að sköpun þjóðarauðsins er annarsvegar
það fjármagn, sem þjóðin á og bundið liggur í framleiðslu-
tækjum hennar og öðmm eignum og hins vegar vinna
hinna mörgu handa, er að framleiðslunni starfa, og skapa
þannig verðmæti úr auðlindum lands og sjávar.
Ber þá fyrst að athuga hverjir það eru, sem möguleika
hafa til að safna auði. Em það þeir, sem að framleiðsl-
unni vinna? Enginn einasti maður mun vera í vafa um
svarið. Milljónamæringar em margir á íslandi, en hver
vill halda því fram að unnt sé að verða milljónamæringur
af þeim tekjum er fást fyrir verkamannavinnu, sjó-
mennsku eða landbúnað. Hver er sá verkamaður, sjómað-
ur eða bóndi, sem orðið hefur auðugur af vinnu sinni við
framleiðslustörf? Ómögulegt mun reynast að benda á
einn einasta.
En hverjir eru það þá sem möguleika hafa til að safna
auði á íslandi, svo nú munu vera hér fleiri milljónamær-
ingar en í nokkru nágrannalandanna miðað við fólks-
fjölda? Það em þeir, sem fengið hafa í hendur fjármuni
þjóðarinnar annaðhvort til að reka stóratvinnutækin, og
þó mest til milliliðastarfsemi hverskonar, sem hvílir eins
og mara á atvinnurekstrinum. Sú milliliðastarfsemi skap-
ar gróða milljónamæringanna, bæöi gegnum innflutnings-
og útflutningsverzlunina og okuriánastarfsemina.
Eitt af þeim gleggstu dæmum, sem nú þekkjast í höfuð-
stað íslands er sú okurlánastarfsemi, sem rekin er, og m.a.
kemur fram í því að heil stéttarfélög, sem vinna að því að
koma upp íbúðum fyrir meðlimi sína þurfa að sæta þeim
kjörum að taka okurlán hjá einstökum peningamönnum,
með 20—30% afföllum við lántökuna og 7% ársvöxtum af
þeim hluta sem út er borgaður. Þetta ásamt öðrum skyld-
um starfsaðferðum sem tíðkast í fjármálalífi okkar og
verzlunarháttum, er það sem leiðir af sér vinnudeilur eins
og þá sem nú stendur yfir, og því lengra sem slíkt ástand
þróast, því skarpari verða stéttaandstæöumar innan þjóð-
félagsins, og því harðari verða vinnudeilurnar, afleiðingar
þeirra. Harkan, sem einkennir núvei-andi vinnúdeilu, er
jafnframt einkenni vaxandi mismunar á tekjuskiptingu
þjóðai’innar, sem einkennist af vaxandi fjölda milljóna-
mæringa, sem sprottið hafa og spretta upp á grundvelli
'óheilbrigðs fjármálaástands og okurstarfsemi.
Eina leiðin til aö koma í veg fyrir afleiðingu er að af-
nema orsökina. Þannig er það í hverju máli. Þeir, sem
hæst tala um bölvun vinnudeilnanna og þjóðartjón það
sem af þeim hljótist ættu því fyrstir manna að stuðla að
afnámi þeirrar spillingar, sem er orsök þeirra. En í mörg-
um tilfellum eru það hinir sömu aðilar, sem mest græða
á ríkjandi ástandi og þess vegna beita öllum sínum kröft-
um til' að viðhalda því.
Sá skilningur er nú mjög vaxandi meðal þeirra stétta,
sem skapa þjóðarauðinn með vinnu sinni að baráttan
fyrir hækkuðum launum sé ekki fullnægjandi, nema jafn-
framt séu afnumin þau tök fjárgróðamannanna á ríkis-
valdinu, að þeir geti gegnum það gert jákvæð áhrif kjara-
baráttunnar að engu. Þess vegna vex krafan um að þessár
stéttir skapi öruggt bandalag pólitískt og umskapi ríkis-
valdið þannig að afnumin sé sú frumorsök stéttabarátt-
unnar sem lýst er hér að framan. Enda verður nú sífellt
fleirum ljóst aö verði það ekki gert, munu stéttarátökin
harðna, og slíkt hlýtur fyiT eða síðar að enda með því að
völdin veröi tekin af yfirstéttinni að fullu og öllu. Hinar
starfandi framleiðslustéttir em margfalt fjölmennari og
því er það sundmng þeirra ein, sem yfirstéttin lifir á og
rekursína fjárplógsstarfsemi í skjóli hennar.
Ihf ekki kerrmr eitthvert ó-
" vænt babb í bátinn má
telja víst að fulltrúar Banda-
ríkjanna, Bretlands, Frakk-
lands og Sovétríkjanna komi
saman á fund í vor eða sum-
ar til að ræða ýmis mál sem
Evrópu varða. Einnig er ljóst
orðið að hér verður ekki um
að ræða fund æðstu manna
stórveldanna, að minnsta
kosti ekki að svo stöddu.
Ráðgerðir um slíkan fund hafa
verið uppi árum saman. Með-
an Stalín lifði kvaðst hann
hvað eftir annað fús til að
hitta forystumenn Vesturveld-
anna en aðeins í Evrópu því
að læknar bönnuðu sér langa
sjó- eða flugferð. Truman
þvertók hinsvegar fyrir að
sækja stórveldafund annars-
staðar en í Washington og
komst málið því aldrei á rek-
spöl.
■» Torið 1953 tók Winston
Churchill þráðinn upp að
nýju. Hann sagði í þingræðu,
að þar sem nýir menn væru
teknir við stjórnartaumunum
í Moskva væri að sínu áliti
timabært að forystumenn
Vesturveldanna ræddu við þá.
Churchill hélt því fram þá
og jafnan síðan, að ekki ætti
að halda viðamikla ráðstefnu
með fastmótaðri dagskrá.
Vænlegast væri til árangurs
að forystumenn stórveldanna
ræddust við með sem fæsta
íáðunauta hver og gerðu sér
far um að kynnast hver ann-
ars skoðunum milliliðalaust.
Uppástungu brezka forsætis-
ráðherrans var strax vel tek-
ið í Moskva og París en í
Washington voru undirtektir
daufar. Churchill rakti sjálf-
ur gang málanna í brezka
þinginu fyrir skömmu. Hann
ferðaðist til Washington til að
reyna að fá Eisenhower á sitt
mál en fékk þvert nei. Ný
Washingtonför í fyrra sumar
Nikolai Búlganin
sömu erinda varð jafn árang-
urslaus. Á heimleiðinni skrif-
aði ChUrchill Molotoff og
stakk upp á fundi forsætis-
og utanríkisráðherra Bretlands
og Sovétríkjanna einna úr því
að Bandaríkjamenn vildu ekki
vera með. Molotoff tók boðinu
en þegar heim til Eondon
kom snerist Churchill hugur.
Hann hljóp frá sinni eigin
tillögur og bar því við að
sovétstjórnin hafði borið fram
tillögu um ráðstefnu fulltrúa
allra Evrópurikja um öryggis-
mál álfunnar. Bandaríska
fréttatímaritið Time hefur
skýrt svo frá, að sinnaskipti
Churchills hafi stafað af því
að Eden, Salisbury lávarður
og aðrir áhrifamenn í ráðu-
neyti hans lögðust gegn hug-
myndinni um tvíveldafund.
'JT'rá því í fyrravor hefur sov-
^ étstjórnin lagt til hvað
eftir annað að fulltrúar fjór-
veldanna komi saman til að
ræða Þýzkalandsmálin. Vest-
urveldin hafa jafn oft neitað
og lýst yfir að viðræður kæmu
ekki til mála fyrr en samning-
arnir um hervæðingu Vestur-
Þýzkalands og upptöku þess
í A-bandalagið hefðu verið
í'-----------------------N
Erlend
tíðindi
i__________________________
staðfestir. Þegar rimmurnar
um fullgildingu stóðu sem hæst
reyndu stjómir Frakklands og
Þýzkalands að fá Vesturveld-
in til að fallast á viðræður
við sovétstjórnina en stjórn-
ir Bretlands og Banda-
ríkjanna sátu við sinn keip.
Nú hafa hervæðingarsamning-
arnir verið fullgildir í báðum
deiLdum franska þingsins og
búizt er við að fullgilding
dragist ekki lengi úr þessu í
Beneluxlöndunum og Banda-
ríkjunum. Má því búast við
að samningarnir gangi í gildi
í vór. Jafnframt munu koma
til framkvæmdá samþykktir
Austur-Evrópurikjanna um
mótaðgerðir gegn hervæðingu
Vestur-Þýzkalands, svo sem
sameiginlega herstjórn og her-
væðingu Austur-Þýzkalands.
kki er liðin nema vika síð-
an þess fóru að sjást merki
að breyting væri að verða á
neikvæðri afstöðu Bandaríkja-
stjórnar til stórveldafundar.
Walter George, formaður ut-
anríkismálanefndar öldunga-
deildarinnar, reið á vaðið og
kvaðst álíta að halda eigi stór-
veldafund fyrir lok þessa árs.
Á eftir fór ein af þeim hringa-
vitleysum, sem sett hafa svip
sinn á stjórnarstörf í Wash-
ington síðan Eisenhower kom
til valda. Dulles utanríkisráð-
herra tilkynnti eftir viðræður
við forsetann að sjónarmið ut-
anríkisráðuneytisins væru í
samræmi við skoðanir George.
Samtímis var William Know-
land, formaður þingflokks
republikana í öldungadeild-
inni, að skýra blaðamönnum
frá því, einnig eftir viðræður
við Eisenhower,. að xíkisstjórn-
in væri á öndverðum meið
við George. Hún krefðist
þess að sovétstjórnin upp-
fylli ýmis skilyrði áður en
af stórveldafundi gæti orð-
ið. Næsta dag ræddi Eisen-
j
Winston ChurchUl
hower við blaðamenn og varð
þá afstaða Bandaríkjastjórn-
ar nokkru ljósari. Hann kvaðst
fylgjandi því að embættismenn
frá stórveldunum ræddust við
fyrst, siðan utanríkisráðherrar
og þá æðstu menn rikjanna ef
vænlega þætti horfa um að á-
rangur yrði af viðræðum
þeirra.
rwiveim dögum eftir blaða-
mannafund Eisenhowers
birti sovétfréttastofan Tass
yfirlýsingu frá Búlganín for-
sætisráðherra. Segir hann að
Dwight Eisenhower <
sovétstjórnin taki jákvæða af-
stöðu til uppástungu Eisenhow-
ers og bendir á að hún hafi
þegar lagt til að fulltrúar fjór-
veldanna komi saman til að
leggja síðustu hönd á friðar-
samning við Austurríki. Síð-
an hefur það gerzt að Eden
utanríkisráðherra hefur skýrt
brezka þinginu frá því að
Vesturveldin séu að ráða ráð-
um sínum um undirbúning
stórveldafundar og Churchill
hefur lýst yfir að hann telji
énn sem fyrr að fundur æðstu
manna stórveldanna án fyrir-
fram saminnar dagskrár sé
vænlegri til árangurs en ráð-
stefnur embættismanna og
utanrikisráðherra. Loks hefur
Dulles gefið í skyn að Banda-
Framhald á; 10. síðu