Nýi tíminn - 14.04.1955, Side 12

NÝI TÍMINN
Fimratudagnr 14. apríl 1955 — 15. árgangur — 13. tölublað
Ríkisábyrgð fi!
kaupa fyrir Neskau
Stjórnarírumvarp lagt íram í gær
Ríkisstjómin lagði í gær fyrir Alþingi frumvarp til laga
um heimild fyrir ríkisstjórnina til að ábyrgjast lán til tog-
arakaupa fyrir Neskaupstað.
Er frumvarpið þannig: |fer því með þessu frumvarpi
„Ríkisstjórninni er heimilt fram á heimild Alþingis til að
Þessi mynd er af togaanum Jóni Baldvinssyni þar sem hann strandaði, en hann fórst sem
kunnugt er fyrir skömmu. Ljósm. Þjóðviljans Sig. Guðm.
H. C. Andersen settur á svartan
lista í Bandaríkj unum
Hátíðahöldin í minningu danska ævintýraskáldsins H. C.
Andersens stóðu einmitt sem hæst um allan heim, þegar
sú frétt barst til heimalands skáldsins, að það hefði verið
sett á svartan lista í Detroit í Bandaríkjunum.
Danska blaðið Ekstrabladet
skýrir frá þessu og hefur fréttina
eftir útbreiddu bandarísku frétta-
riti Newsweek.
Frétt þessi hermir, að lögreglu-
stjóri einn í Detroit, Herbert W.j
Case að nafni, sem er forstöðu-|
maður stofnunar þar í borg sem
nefnist „Leyfis- og bannstofa
Detroit'1 (The Detroit license and
censor bureau), hafi nú lengi
unnið að því að semja lista yfir
bækur og rit sem hann telji ó-
hæfar til lesturs fyrir borgar-
búa.
Það er tekið sérstaklega fram,
Landneminn efnir til
kékmenntakeppni
Verðlaun verða ókeypis för á 5. heimsmót
æskunnar í Varsjá
í nýútkomnu hefti LANDNEMANS er boðað til verö-
launasamkeppni um bezta bókmenntaverk íslenzks höf-
undar innan 35 ára aldurs. Sá, sem hlutskarpastur verður
fær í verðlaun ókeypis för á 5. heimsmót æskunnar í
Varsjá í sumar.
Þessi bókmenntakeppni Land-
nemans er jafnframt undirbún-
ingskeppni alþjóðlegu list-
keppninnar, sem tímaritið
,,World Youth“ efnir til 1 til-
efni 'heimsmótsins. iNær sú
keppni til bókmennta, tónlistar,
myndlistar, kvikmynda, listiðn-
aðar og ljósmynda, en keppni
Landnemans nær hinsvegar til
þeirra 6 greina sem falla undir
liðinn bókmenntir í alþjóðlegu
keppninni: 1) ljóð; 2) smásög-
mála, sem tiltekin eru í reglu-
um alþjóðlegu listkeppninn’ar.
Þeir höfundar, sem ætla að
taka þátt í bókmenntakeppni
Landnemans þurfa að senda
handrit sín í ábyrgðarpósti til
tímaritsins, Þórsgötu 1 fyrir;
15. maí n.k. og þeir listamenn
sem hafa hug á þátttöku í öðr-
um greinum alþjóðlegu list-
keppninnar skulu hafa sent
listaverk sín til Alþjóðasam-
vinnunefndar íslenzkrar æsku,
ur (eigi lengri en 6 vélritaðar ; Þingholtsstræti 27, í síðasta
síður, tvöf. línubil); 3) Leikrit lagi 15. maí n.k.
(einþáttungur: 30 mínútur há-
markstími) • 4) útvarpsleikrit
(15 mín. flutningstími); 5)
kvikmyndahandrit (20 mín.
sýningartími) og 6) menningar-
Af öðru efni Landnemans,
sem er hið fjölbreyttasta, má
nefna m. a.: Á verkfallsverði,
Stefnir í r'tta átt, Bjarni
Benediktsson rí greinarnar 30.
og listgagnrýni (lengst 10 vélr. marz og Huglelðingar um kalt
síður, tvöf. línubil). ; stríð í íslenzkum listum. Þá er
'Öllum liststefnum verður gert sögukafli eftir Dag Sigurðsson,
jafn hátt undir höfði. Við- í 1 jóð eftir Ragnhildi Helggdótt-
fangsefni má vera hvað sem ur og Sæmund E. Andersen og
er, en þess er vænzt að verkin sagan Hvers vegna? eftir Jó-
beri svipmót þjóðmenningar og hann Hjálmarsson. Ennfremur
þjóðlífs í heimalandi höfundar. Úr minningum Maó Tse-Tung,
Handrit skulu vera á íslenzku, Hrói Höttur skrifar um kvik-
en höfundar þeirra verka, sem myndina Ötelló og Guðmundur
dæmd verða hæf til úrslita- J. Gíslason um nokkur leikrit
keppninnar, verða síðar að láta í Þjóðleikhúsinu. Fleira margt
þýða þau á eitthvert þeirra; er í heftinu.
að lista þennan, sem nefndur er
á fagmáli „Detroit Line“, geti
hver sú borg í Bandaríkjunum
fengið sendan, sem hafi áhuga á
baráttunm gegn „óhollum og
klámkenndum“ bókmenntum.
Case lögreglustjóri hefur einnig
boðizt til að senda listann öllum
þeim bókaforlögum og bóksölum
sem ekki vilja láta bendla nafn
sitt við slíkar bókmenntir. Hann
er sagður vera harla ánægður
með árangurinn af þessari iðju
sinni, fjöldinn allur af forleggj-
urum og bóksölum hafa þakkað
honum fyrir að losa sig við þau
siðspillandi áhrif sem verzlun
með margnefndar bó.kmenntir
gætu af sér leitt.
Nú getur það engan furðað sem
eitthvað þekkir það ástand sem í
Bandaríkjunum ríkir í dag, að á
lista herra Case eru nöfn höfunda
á borð við Hemingway, Farrell
og O’Hara, en fæsta mundi hafa
grunað að H. C. Andersen væri
líka orðinn svo spilltur í augum
réttþenkjandi Bandaríkjamanna/
að þeim fyndist ástæða til að
vara sérstaklega við honum. En|
hann er einnig á þessum lista,'
og varð Dönum spurn hvort mr.
Case hefði orðið var við lýðspill-
andi hugsanir í ævintýrinu um
nýju fötin keisarans, eða þá hvort
hann hefði fundið klámið í sög-
unni af prinsessunni á bauninni.
Dauðaslys
•/
á Akurevri
v
Nýlega \ildi þa ðslys til
á Akureyri að Helgi Sigurðs-
son frá Hallgilsstöðum í
Fnjóskadal varð undir dráttar-
vél og lézt nóttina eftir.
Þrír Fnjóskdælingar voru að
sækja nýjar dráttarvélar til
Akureyrar. Voru þeir lagðir af
stað og fór Helgi á undan.
Valt dráttarvélin út af veg-
brúninni, sem var allhá og varð
Helgi undir henni. Hann var
fluttur meðvitundarlaus í
sjúkrahús, og lézt þar um nótt-
ina.
að ábyrgjast lán til kaupa á
nýjum dieseltogara fyrir bæjar-
sjóð Neskaupstaðar eða félag,
sem stofnað verður í kaup-
staðnum um rekstur togarans.
Ábyrgð má veita fyrir allt að
85% af kostnaðarverði skips-
ins, þó eigi fyrir meiri fjárhæð
en 8,5 milljónum króna.
Ef bæjarsjóður verður eigi
kaupandi, heldur sérstakt félag,
er áskilið, að bæjarsjóður sé í
sjálfskuldarábyrgð gagnvarf
ríkissjóði fyrir skuldbindingum
þeim, er ríkissjóður tekst á
hendur fyrir félagið.
Auk þess, sem að framan
greinir, er ábyrgðin háð því, að
fullnægt sé þeim skilyrðum,
sem ríkisstjórnin setur, þar á
meðal um tryggingar, láns-
tíma og lánskjör."
í athugasemdum við laga-
frumvarp þetta segir:
„Eins og kunnugt er, strand-
aði togarinn Egill rauði frá
Neskaupstað snemma á þessu
ári og eyðilagðist gersamlega.
Var þetta mikið áfall fyrir at-
vinnulíf allt í Neskaupstað,
þar sem allur þorri manna á
afkomu sína undir útgerð þeirri
sem þaðan er rekin. Er augljóst
að ráðstafanir verður að gera
til úrbóta, ef afkoma manna í
kaupstaðnum á ekki að bíða
varanlegan hnekki.
Ríkisstjómin hefur því, að
athuguðu máli, talið nauðsyn-
legt að hlaupa undir bagga, og
Þingsályktun um
rannsékn Kötlu-
svæðis
Á fundi sameinaðs þings í
gær var afgreidd sem ályktun
tíl Aiþingis tillaga frá Jóni
Kjartanssyni um rannsókn
Kötlusvæðis.
Lagði fjárveitingarnefnd til
að orðalagi tillögunnar væri
breytt og var hún samþykkt
þannig:
„Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að leita samninga
við Jöklarannsóknafélag Is-
lands um, að það taki að sér
að rannsaka Kötlusvæðið, fylgj-
ast með breytingum á Mýrdals-
jökli og Mýrdalssandi, er stað-
ið gætu í sambandi við Kötlu-
gos, og framkvæma aðrar þær
rannsóknir, sem nauðsynlegar
þykja til þess, ef unnt er, að
geta sagt eitthvað fyrir um,
hvenær ætla megi að Katla
gjósi og hvaða svæði séu þá
helzt í hættu af jökulhlaupi,
ef takast mætti að gera í tíma
ráðstafanir til vamar gegn
slysum af völdum hlaupsins.
Er ríkisstjórninni heimilt, ef
samningar takast að greiða
kostnað við rannsóknir þess-
ar.“
veita ríkisábyrgð á láni til
kaupa á nýjum togara, sem
gerður vérði út frá Neskaup-
stað.“
Landburður af
fiski í Þorlákshöfn
Selfossi. ;Frá fréttaritara
Þjóðviljans.
Ágætur afli hefur verið í
Þorlákshöfn undanfarið og má
segja að í gær hafi verið þar
landburður af fiski. Var frá
1500—2880 þorska afli á bát.
Hæstu bátarnir í Þorlákshöfn
munu vera komnir með 400
lesta afla á vertíðinni.
Viðskiptajöfnuðurinn:
Óbagstæðurum1,8
millj, kr. í febrúar
í febrúar s.I. var vöruskipta-
jöfnuðurinn óhagstæður um 1
millj. 807 þús. kr.; út voru flutt-
ar vörur fyrir 73 millj. 939 þús.
kr. en inn fyrir 75 millj. 746
þús. kr.
í febrúar í fyrra var vöru-
skiptajöfnuðurinn hagstæður um
7,4 millj. króna, þá voru fluttar
út vörur fyrir 75,1 millj. kr. ,en
inn fyrir 67.7 millj.
Tvo fyrstu mánuði þessa árs
hefur vöruskiptajöfnuðurinn
verið óhagstæður um tæpar 12
millj. króna; út hafa verið flutt-
ar vörur fyrir 133 millj. kr. en
inn fyrir um 145 millj. Fyrstu
tvo mánuði s.l. árs var vöru-
skiptajöfnuðurinn óhagstæður
urn 17,8 millj. kr.
Gáta „leirkera-
fja!lsinsu leyst
Nokkrir ítalskir fornleifafræð-
ingar hafa fundið leifar af
birgðum víns og olífufeiti frá
tímum Rómverja hinna fornu og
um leið leyst gátu, sem fræði-
menn höfðu kennt við „leirkera-
fjallið“.
Þegar gamalt og.fornfálegt hus
í fátækrahverfinu Testaccio í
Róm var rifið niður, fannst í
grunni þess sægur af tígulstein-
um og leirkerabrotum. Fræði-
nienn sem kvaddir voru á vett-
vang gátu staðfest að hér var um
að ræða ámur undan víni, sem
skattskyld héruð voru skuld-
bundin að senda til Rómar. Þeir
þykjast geta sagt með vissu að
þarna hafi verið geymd hundr-
uð vínáma.
Leirkerunum sem notuð voru
til að flytja í vínið til Rómar var
síðan fleygt á sorphaug rétt við
birgðageymsluna. Þar myndaðist
smám saman hóll sem kallaður
hefur verið Mons Testaveus —
leirkerafjallið..