Nýi tíminn - 17.05.1956, Qupperneq 8

8) — NÝI TÍMINN — Fimmtudag'ur 17. maí 1956

*

Bernámsframkvœmdir í Hornafirði: „Og jörðina stráðu peir erlendum óþrifabœlum..
HERMANGS6R0Ð
LEIDARSTJAR
IN ER
ALDSINS
Islenzkir atvinnuvegir b]ó8a þjóSinni
næg verkefni og mikiar g’jaldeyristek’jur
Erindrekar Sjálfstæðisflokks-
ins faríi nú hamförum með
bjóðinni og nvísla að mönnum
að herinn megi ekki fara, sök-
um þess að þá komist allt at-
i'innulíf í kaldakol, atvinnu-
ieysi verði geysilegt, gjaldeyris-
skorturinn hörmulegur og kjör-
in rýrni að sama skapi. Þeir
tala fátt um frelsi og æru,
sjálfstæði og fúllvelöi en boða
j verki þá kenningu að ekki sé
hægt að byggja þetta land án
pess að selja það. Þetta er
engin ný kenning, hún heyrðist
einnig meðan Danir riðu hér
húsum; einnig þá voru til svo
býlyndir menn að meta ætt-
jörðina til peninga og svo
antrúaðir menn á landgæði
r ð þeir héldu að hér væri ekki
iift án erlendrar „aðstoðar".
Þess' er þörf, nú eins og þá,
■ð öll alþýða geri sér grein
•jyrir því hvort þessar hrak-
íallakenningar séu réttar.
Gjaldeyristekjurnar
Tökum þá fyrst gjaldeyris-
• liðina á málinu. Landsbanki
jslands hefur haft gjaldeyris-
•iekjur af hernáminu svo sem
toér segir:
1951: kr. 10.691.000
1952: — 60.659.000
1953: — 215.188.000
1954: — 210.573.000
1955: — 251.637.000
Gjaldeyristekiurnar hafa
þannig verið rúrnlega tvö
.hundruð milljónir króna á ári
reinustu árin, og mestar í
íyrra, hálft þriðja hundrað.
ifvaða gjaldeyristekjur. getur
þá þjóðin haft í staöinn iyrir
ressar? Þess er þá fyrst að
geta að aðalatvinnugrein lands-
xnanna, sjávarútvegurinn, heí-
ur ekki verið hagnýtt til neinn-
r hlítar. Lúðvík Jósepsson al-
h/ngismaður hefur nýlega sýnt
iram á það með sunduriiðuð-
i :n útreikningi að. vegna lé-
legrar stjórnar á sjávarútveg-
inum á s.l. ári, skipulagsleysis
og framleiðslustöðvana, hafi
farið í súginn um 300 milljónir
króna í erlenaum gjaldeyri, og
sömu sögu er að segja um
næstu árin á undan. Þetta er
-hærri upphæð en allar tekj-
urnar af hernámsframkvæmd-
unum á s.l. ári, þegar þær
voru þó hæstar. Og hinn slæ-
legi rekstur sjávarútvegsins
stafaði einmitt að verulegu
leyti af hernámsframkvæmd-
unum, þær drógu til sín vinnu-
afl frá framleiðslunni og í
staðinn þurfti að flytja inn
menn til að stunda sjó-
mennsku!
lir Aukin íramleiðsla
Þannig er hægt að vega upp
gjaldeyristekjurnar af her-
námsvinnunni með því einu að
hagnýta betur þau tæki sem
íslendingar eiga þegar. En auð-
vitað þurfa íslendingar að
eignast fleiri og betri fram-
leiðslutæki. Alþýðusambandið
hefur lagt til í stefnuskrá sinni
— sem jafnframt er stefnu-
skrá Alþýðubandalagsins — að
þegar verði hafizt handa um
kaup á 20 nýjum togurum.
Samkvæmt núgildandi verðlagi
færa 20 togarar þjóðinni um
240 milljónir króna á ári í
gjaldeyri, eða sömu upphæð
og hernámsframkvæmdirnar
allar færðu Landsbankanum á
s.l. ári. Alþýðubandalagið hef-
ur einnig lagt til að þegar
verði hafinn undirbúningur að
■smíði 30 vélbáta innanlands,
og verðj bátasmíði föst iðn-
grein í 8—10 smærri kaup-
stöðum og kauptúnum landsins.
Einnig leggur Alþýðubanda-
lagið áherzlu á gerð stórra
fiskvinnsiustöðva víða um
land til' hraðfrystingar, fisk-
herzlu, saltfiskverkunar og
fiskimjölsvinnslu. Allar þessar
ráðstafanir efla mjög gjald-
eyrisaðstöðu þjóðarinnar. Og
ekki þarf að færa rök að því
hversu miklu hagkvæmara það
er fyrir búskap þjóðarinnar að
hota vinnuaflið til að fram-
leiða verðmæti til sölu erlend-
is en að selja það slyppt og
snautt; gjaldeyristekjurnar af
hverri vinnustund eru miklu
hærri ef unnjð er að fram-
Ieiðslustörfum en að hernaðar-
störfum.
★ Nægatvinna
Spurningunni um atvinnu-
leysi er í rauninni einnig svar-
að með þessu. Fjöldi þeirra
manna sem starfa í þágu her-
námsliðsins var í des. s.l. 1.761;
er Jiað næstum helmings lækk-
un frá því fjöldinn var mest-
ur, í september 1953. Og nú
er spurt: hvað á þetta fólk
að gera ef herinn hættir fram-
kvæmdum sínum og hverfur af
landi brott?
Til þess að fullnýta þau
framleiðslutæki sem fyrir eru
í landinu þarf að sjáJfsögðu
fleira fólk. Á 20 nýja togara
Jiarf um 700 sjómenn. Til þess
að íúllvinna afla þessara tog-
ara í hraðfrystihúsum og öðr-
um iðjuverum þarf 900—1000
manns í landi. Stækkun báta-
flotans og frekari aukning
fiskiðjuvera kallar á meira
vinnuafl, og auk þess blasa
hvarvetna við hin brýnustu
verkefni. Nægir þar til dæmis
að minna á húsnæðismálin.
Það er sannarlega ekki vanda-
mál íslendinga, að þeir búi of
margir í landi sínu; verkefnin
sem landið býður eru miklu
meiri en þjóðin getur annað.
Atvinnuleysi á íslandi er að-
eins herfileg og óafsakanleg
óstjórn, og það er sannarlega
engin ástæða til að selja ætt-
jörðina til þess að leysa það
vandamál.
TÍf Hermangsgróðinn
Þetta vita forustumenn Sjálf-
stæðisflokksins ósköp vel, þótt
þeir láti agenta sína hvísla
falsrökum að almenningi. Það
er hvorki umhyggja fyrir at-
vinnu almennings né áhyggjur
út af gjaldeyristekjum þjóðar-
innar sem ráða afstöðu þeirra,
heldur gróðahgsmunir fá-
mennrar klíku. Hermangararn-
ir hafa grætt óhemju upp-
hæðir á hernámsvinnunni og
vilja halda þvi áfram. Hvað
þeir hafa haft umleikis má
m.a. sjá af því að gjaldeyris-
kaup Landsbankans vegna
Sameinaðra verktaka á Kefla-
víkurflugvelli hafa verið sem
hér segir á undanförnum ár-
um:
1951: kr • 7.903.000
1952: — 29.885.000
1953: — 103.183.000
<j>-
Framhald af 6. síðu.
skipið Ordsjonikidse hafði
lagzt við festar 18. apríl. I-Iann
hefði ekki komið fram og væri
talinn af. Meira hafðist ekki
uppúr opinberum aðilum fyrr
en Eden forsætisráoherra veitti
goðsvar sitt á þingi á mið-
mikudaginn. Ilinsvegar tókst
blaðamönnum úð komast á
snoðir um sitt af hverju eft-
ir öðrum leiðum. Það kom á
daginn að ein- öeild brezku
leyniþjónustunnar hafði feng-
ið Crabb til að kafa í höfnina
í Portsmouth til þess að kanna
botninn á sovézka berskipinú.
Slík skoðun er mjög mikil-
væg frá njósnasjónarmiði, því
að undir sjávarborði á nútima-
herskipum er útbúnaður íil
varnar gegn, tundurskeytum og
tundur.dúfjum. Sá úthúnaður
er eitt mesta hernaðarleyndar-
mál sérhvers flotaveldis.
Crabb kom til Porismouth
ásamt manni, sem skrifaði
sig „Smith“ í gestabók hótels-
ins þar sem þeir settust að.
Alit er á huldu um mann
þennan, víst þykir að hann
hafi notað dulnefni og brezk-
ir rannsókn arlögregluþ jónar
rifu úr gestabókinni blaðið
sem hann og Crabb skráðu á
nöfn síh. Jafnframt áminntu
þeir starfsfólkið að gæta þag-
mælsku. Flotaforingi sem
Crabb þekkti hittí hanh í
Portsmouth daginn áður en
hann hvarf. Sá maður er nú
horfinn og flotastjórnin neitar
að ský-ra frá, hvað ofðið hafi
af honum. Starfsmaður við
sovétsendiráðið í London hefur
skýrt frá því að ^kipsmenn á
Ordjonikidse hafi séð mann
koma úr kafi rétt við skips-
hlioiua 19. apríl, en hann hafi
strax farið í kaf aftur. Sum
brezk blöð geta þess til að
Rússar hafi náð honum og
haft á brott með sér, Önnur
benda- á að Crsvbb var. kom-
inn á fimmtugsaldur, hafði ekki
kafað i hálft, ár og var - .þv'í
ekki i neinni þjálU’n. Telja
þau að hann hafi drukknað,
líkið hafi náðst og verið graf-
ið í kyrrþey.
Verkamannaflokkurinn hefur
nú borið fram tiliögu um
vantraust á Eden forsætisráð-
herra vegna þessa máls. Yfir-
1954: — 73.400.000
1955: — 78.093.000
Lækkunin á upphæðinni
stafar af stofnun hermangara-
félagsins íslenzkir aðalverktak-
ar, sem Sameinaðir verktakar
eiga að hálfu, en gjaldeyris-
kaup vegna framkvæmda þess
félags námu 39.525.000 kr. á
s.l. ári. Við þetta bætast svo
umsvif og gróði olíufélaganna,
Eimskipaféiagsins o.s.frv. Þessi
hermangarafyrirtæki Sjálf-
stæðisflokksins hafa haft und-
ir höndum um 500 milljónir
króna á undanförnum árum
vegna þjónustustarfa sinna í
þágu Bandaríkjámanna, og for-
sprakkamir einir vita hversu
mikið af þeirri upphæð er
hreinn gróði. Það er þetta og
þetta eitt sem veldur afstöðu
íhaldsins, og þá skipta frelsi
og æra fósturjarðarinnar engu
máli.
menn brezku leytiiþjónustunns-
ar eru ábyrgir gagnvart for-
sætisráðherranum - einum. Eden
sagði á þingi á miðvikudaginn,
áð það sem gert héfði verið í
Portsmouth hefði verið án vit-
-Ondar ríkisstjórnarinnar, og
þeim sem ábyrgð bæru yrði
refsað. Hinsvegar þverneitaði
hann að sltýra frá, hvað hefðí
verið gert, það þyldi 'ekki dags-
■ins Ijós. (Jaitskelí sakaði Edeh
um að þegja til þess að breiðá
■yfir-- alvarlega skyssu.' H. V.
Hodson, ritstjóri Surnlay Tim-
es, komst svo að orði í brezka
'útvátpiiiu í fyrradag, að for-
ustumenn Verkamannaflokks-
ins hefðu tekið hvarfi frosks-
'mannsins eins og gjöf af himni,
í Jieirri trú að það myndi
draga athygli almennings frá
þeirra éigin ávirðingum í
veizlunni alræmdu. í rit-
stjórnargrein í Times í gær
segði að tilraunin til að njósna
um Ordsjonikidse hefði verið
•freklegt, brot á öllum gestrisn-
isreglum og' óafsakanlegt asna-
strik. Manehester Guardian
segir áð brezka ríkisstjórnin
li&fi komið fram eins og hús-
ráðandi, sem leiti í veskjum
gesta sinna og hnýsist í einka-
bréf þeirra meðan þeir sofi
undir þaki hans.
A thyglisverðast við veizlu-
hneyksli Verkamanna-
flokksins og íroskmannsr
hneyksli ríkisstjórnarinnar er
hin almenna fordæming sem
þeir hljóta sem taldir eru eigá
sök á hvoru um sig. Brezkt
almenningsálit hefur kveðið
upp ótvíræðan áfellisdóm yfir
þeim sem vinna verk sem
líkleg eru t.il að spilla fyrir
tilraunum til að bæía sambúð
Br.etlands og Sovétríkjanna.
Þeir sem enn eru að burðast
við að heyja kalt stríð, stofna
til illindá og vandræða ef nokk-
urt slíkt tækifæri gefst, hafa
fengið að kenna, á því að þá
hefur dagað uppi, slík vinnu-
brögð mælast nú illa fyrir.
Stefna sátta og samstarfs við
Sovétríkin á svo eindregnú
fylgi að fagna í Bretlandi að
foringjar beggja stóru stjóm-
málaflokkanna telja það væn-
legast til' að klekkja hvorir á
öðrum að sanna á andstæðing-
ana að þeir hafi komið óvin-
samlega fram við Búlganín og
Krústjoff. Ofstækisfullur and-
kommúnismi er korninn. úr
móð. M. T. Ó.