FÁ-blaðið - 01.10.1962, Side 2

ig eru til mótív, sem útheimta nákvæma staðsetningu á
myndfletinum, t. d. nærmyndataka af smáum hlutum. I
slíku tilfelli er statív einnig til mikillar hjálpar. Og svo
er það myndataka með aðdráttarlinsu. Þær eru miklu
móttækilegri fyrir hristingi en linsur með venjulega
brennivídd, sveiflurnar aukast í hlutfalli við aukningu
brennivíddar linsunnar. Það er vafasamt verk að ætla
sér að taka mynd á 1/250 sek. haldandi á myndavél með
250 mm aðdráttarlinsu. Það getum við vottað samkvæmt
eigin reynslu.
Venjulegt statív til notkunar úti hefur þrjá fætur,
sem ganga inn í sig eins og kíkir (telescope). því fleiri
hólkar í hverjum fæti, þeim mun fyrirferðarminna verð-
ur statívið, þegar það er innsett, en um leið óstöðugra.
Segja má að það komi ekki að sök í lygnu veðri og
rólegu umhverfi, en ef nokkur strekkingur er, svignar
statívið við vindkviðurnar, og titringur t. d. frá bílum,
sem aka fram hjá, leiðist upp eftir statívinu í myndavél-
ina.
Þráður (trádudl0ser), sem skrúfast á gikkinn, er
nauðsynlegt fylgitæki, því að veikbyggt statív stendur
ekki óhreyft meðan ýtt er á hnappinn, einkum ef þrýst
er á hann lárétt. I þessu tilfelli er betra að hnappurinn
sé ofan á vélinni, þar sem þrýstingurinn verður þá nið-
ur á við. Ef gleymzt hefur að taka þráðinn með, er hægt
að nota hinn innbyggða sjálftakara, ef vélin hefur slík-
an.
Kúluliður, sem skrúfaður er á milli statívsins og
myndavélarinnar, auðveldar innstillinguna og hækkar
auk þess staðsetningu vélarinnar frá jörðinni (mörg
statív eru of lág fyrir hávaxna ljósmyndara I, en hann
eykur ekki stöðugleika þess, heldur ]>vert á móti.
Vönduð statív hafa innbyggðan mekanisma í efsta
hluta þeirra, sem gefur kost á sömu hreyfingum og kúlu-
liður, en eru mun stöðugri. Slík ber að taka fram yfir
önnur. Sum eru útbúin með lyftugangi, þ. e. stöng, sem
komið er fyrir í „haus“ statívsins, en myndavélin skrúf-
ast á hana. Stöng þessa er hægt að færa upp og niður
með því að snúa lítilli sveif, en það auðveldar hæðar-
staðsetningu myndavélarinnar. Einkum kemur sér vel
að hafa slikan útbúnað, þegar notaðar eru tvöfaldar (to-
pjede) reflexmyndavélar. Eftir að stillt hefur verið inn
á mattskífuna, getur maður hækkað statívið unz afstaða
tökulinsunnar er orðin sú sama og afstaða efri linsunn-
ar var áður. A þann hátt er komið í veg fyrir parallax-
skekkju. Bezt er að finna í eitt skipti fyrir öll, hve mikið
á að hækka statívið til þess að losna við parallax-skekkj-
una, með því að mæla fjarlægðina frá miðju tökulins-
Framh. á 4. bls.
úniraraub filma
Viljir þú kynnast nýjum, óvenjulegum ævintýrum á
sviði ljósmyndunar, skaltu reyna infrarauða filmu. Þessi
sérstæða ljósmyndafilma gerir margt furðulegt og
skemmtilegt við ljós, skugga, kontrasta og tóna. Hún
birtir þér á töfrandi hátt ýmislegt, sem hulið er augum
þínum, og ljær hversdagslegu sviði óvenjuleg og mynd-
ræn áhrif. Infrarauð filma er næm fyrir sýnilegum blá-
um og rauðum geislum og jafnframt infrarauðum geisl-
um. Venjulegast er notaður rauður filter við myndatök-
una til að hindra að bláu geislarnir nái til filmunnar og
jafnframt til að draga fram og auka sýnilega og ósýni-
lega rauða geisla. Er þú notar filter og infrarauða filmu
við myndatöku úti í dagsbirtu, koma ský og allur gróð-
um fram ljós á myndinni, en heiðskír himinn því sem
næst svartur.
Ef mistur er í lofti, kemur himinninn aftur á móti
fram í gráum tónum. Svo virðist sem infrarauð filma
leiði í ljós nýjar reglur eftir því sem maður kynnist
henni nánar, því að ómögulegt er að segja fyrirfram ná-
kvæmlega um, hvernig ýmis fyrirbrigði í náttúrunni
(önnur en gróður og himinn) muni koma fram á mvnd.
Svo er þó ekki, en mikilvægasta atriðið er það, að lita-
gildi þess, sem þú ljósmyndar, fer minna eftir sýnileg-
um eðlilegum litum heldur en þeim hæfileika þess að
endurkasta hinum infrarauðu geislum. Þannig koma
græn laufblöð trjánna, sem böðuð eru í sólskini, fram
ljós á mynd, því að blaðgrænan (chlorophyll) endur-
kastar vel infrarauðum geislum. Ef þú aftur á móti tæk-
ir mynd af sama græna litnum t. d. í málverki, mundi
hann koma fram mun dekkri en augað sér hann, því að
endurskinshæfileiki olíulita er miklu minni. Reyndin er
því sú, að hinn sýnilegi litur skiptir ekki mál, því að tón-
gildi myndarinnar fer eftir því, hve mikið hinir ýmsu
hlutir endurkasta infrarauðu geislunum. Þeir, sem end-
urkasta miklu magni þeirra, koma ljósir fram á mynd,
en hinir, sem endurkasta litlu, verða dökkir.
Geislar þessir eru ósýnilegir, svo að þú verður að
prófa þig áfram við myndatökuna. Eitt ber að liafa í
huga. Þeir hlutir, sem hafa mikla eiginleika til að endur-
kasta infrarauðu geislunum, geta komið dökkir fratn á
mynd, ef þeir eru í skugga. Til dæmis er gras yfirfullt
FÁ-BLAÐIÐ
2