Læknablaðið - 01.05.1936, Side 6

20
LÆ K NA B LAÐ1Ð
egglosið yröi 8—16 dögum eftir
byrjun tíöanna. öllum kemur
saman um ]?aö, aö egglosiö ver'öi
án ytri tilverknaöar eöa spontant
hjá konunni, eins og hjá flestöll-
um öörum spendýrum. Það eru
aöeins 3 spendýr, sem menn vita
um, að ekki veröur egglos hjá
nema eftir coitus, sem sé hjá kett-
inurn, kanínu og hreysiketti.
Reynslan þykir haía sannað, að
coitus þurfi ekki til eggloss hjá
konunni, þar sem ekki veröa nein-
ar breytingar á tíöum konunnar,
þótt hún giftist eöa byrji að hafa
samfarir viö karlmann. Nú hafa
seinni rannsóknir þótt sanna, aö
egglosiö hjá konunni sé aðallega,
eða eingöngu timabundiö við byrj-
un næstu tíöa. Þaö er aö segja,
aö byrjun næstu tiöa verður alt-
af eftir ákveðinn tíma frá egglos-
inu. Knaus telur egglosiö veröa
15 dögum fyrir byrjun næstu tíða.
Hann hefir komist aö því, með
því aö rannsaka næmleika legs-
ins gagnvart pituitrini. I 28 daga
menstruationscyclus er legið
næmt fyrir pituitrini, svarar með
samdrætti til 14. dags eftir byrj-
un tíða. Frá 16. degi svarar leg-
ið ekki; þaö dregst ekki saman,
þótt pituitrin sé gefið. Þess vegna
er sennilegt, að egglosið liggi þar
á rnilli, því aö corj)us luteum, sem
myndast strax eftir egglosið,
framleiðir efni, sem hindrar pitui-
trinið í aö verka á legið. Þar að
auki hefir reynslan sýnt, aö hinn
svonefndi „Mittelschmerz“, sem er
verkur, er margar konur fá um
egglosið, þá blæðir inn í holiö frá
hinni brostnu eggblöðru, ber nær
undantekningarlaust upp á c. 15.
dag fyrir byrjun næstu tíöa.
Japaninn Ogino (Zbl. f. Gyn.
nr. 8, 1930) telur egglosið frá 12.
»—16. degi fyrir byrjun næstu tiöa.
Hann hefir komist að því, meö
því aö athuga ovaria og leita aö
corpora lutea við mörg hundruð
laparotomiur.
Nú er eftir aö vita, hvernig
þetta kemur heim við reynslu
manna um frjóvgunartíma kvenna.
Það hefir oft verið talað um það,
íað konur væru ekki altaf jafn
næmar fyrir því að verða barns-
hafandi. Ef það væri rétt, sem
hér hefir verið sagt um egglos
og frjóvgunarmöguleika, þá ætti
að vera viss tímabil, sem konan
væri alveg örugg fyrir barnsgetn-
aði. Þaö hefir þó ekki þótt svo,
þó að allir séu sammála um mis-
munandi næmleika. Dickinson og
Bryant geta í bók sinni. Control
of conception, 1932, um 1342
barnsfæðingar með kunnum getn-
aðardegi, frá 1853—1917, hjá
konum með 28 daga menstrua-
tionscyclus. Þeir reikna frá byrj-
un tíða. Af þeim voru 37% í
fyrstu viku, 35% i 2., go% í 3.
og 8% i 4. vikunni. Enginn dag-
ur leið þar svo, að ekki bæri upp
á hann getnaðardag. Þetta virð-
ist nú taka af öll tvímæli um það,
að til sé nokkurt örugt tímabil
gegn barnsgetnaði. En nú skulum
við athuga þetta nokkuð nánar.
Skýrslan tekur yfir langt árabil
og kunnur getnaðardagur getur
oft orkað tvímælis, þegar konan
er ein til frásagna. Oftast mun
það vera svo, aö um bamsgetn-
aöarmál hefir verið að ræöa, eöa
þá að eiginmaðurinn hefir aöeins
verið heima dag og dag um það
leyti, sem barnið hefir komið und-
ir. Má geta þess nærri, hvort þar
muni öll kurl komin til grafar.
Annað er það, að þótt getið sé
um 28 daga cyclus, þá er ekki
víst að það sé rétt, því að ekki
verður sagt með vissu um cyclus-