Baldur - 19.12.1942, Blaðsíða 2

42
B A L D U R
skilyrði seli í menningarmál-
um (að ný steí'na verði upp-
tekin í menntamálum þjóðar-
innar, en Jónasarklíkan ekki
látin ráða yfir andiegum mál-
um þjóðarinnar), í utanríkis-
málum (tekin sé ákveðin
stefna móti fasismanum), í at-
vinnúmálum, um umbætur á
réttarfari og opinberri starf-
rækslu.
Allir þeir, sem af alhug vilja.
velferð þj óðarheildarinnar, en
ekki bara hag fárra gróðrar-
brallsmanna, vilja stjórn, sem
framfylgir ofangreindum mál-
um, sem Sósialistafl. hefur
borið fram. Hinir þrír flokk-
arnir hafa sem flokksforingja
menn, sem staðnir hafa verið
að því, að hugsa meir um hag
einstaklinga en um hag ís-
lenzkrar alþýðu. Engin hugar-
farsbreyting hefur átt sér stað
lijá þeim. Þessvegna — og ein-
göngu þessvegna — var ekki
liægt að setja þingræðisstjórn
á laggirnar.
Gömlu þ j óðst j órnarflokk-
arnir l'ara fram á, að Sósíal-
istaflokkurrinn hlaupi frá
þeim málum, sem hann gekk
á til kosninga, og sem 11000
kjósendur fólu honum að
knýja fram. Gömlu þjóðstjórn-
arflokkarnir vilja ríkisstjórn,
sem brædd er saman í skyndi
af ósamhentum flokkum, og
sem yrði sundurþykk og veik
fyrir áhrifum voldugra klíkna
í þjóðfélaginu, Sósíalistaflokk-
urinn vill hvorugt. Hann hleyp-
ur ekki fró þeim málum, sem
kjósendur hans fólu honum
að vinna að, og Sósíalistaflokk-
urinn vill fá sterka stjórn til
að koma þessum málum fram
til hagsældar hinni íslenzku
þjóð.
★
Arfur íslendinga.
Fyrsta bindi af Arl'i lslend-
inga, lslenzk menning I., eftir
próf. Sigurð Nordal er komið
lit. Bókin, sem er cinsta’ð i
sinni röð og hið glæsilegasta
verk, er saga Islendinga rituð
af frábærri glöggskyggni og
yfirsýn, fyrsta íslenzka menn-
ingarsagan, sem skráð hefur
verið. I forspjalli segir Sigurð-
ur Nordal m. a.:
„Bókin er hu^leiðing um
vanda, jiess og vegsemd að vera
lslendingur nú á dögum, studd
við þá þekkingu á fortíð þjóð-
arinnar, sem höfundur hefur
getað aflað sér og talið mestu
varða“.
Munið því, góðir íelagar, að
greiða nú þegar hið tilskylda
gjald, 20 kr., fyrir nýár, svo
hægt verði að byrja á öðru
heftinu strax upp úr áramót-
um.
Sjómannadeilan.
Um niiðjan október s.l. sögðu
stéttarfélög sjómanna hér i
bænum upp samningum þeim,
sem þau liöfðu við útgerðar-
menn og gerðir liöfðu verið
mörgum árum áður en yl'ir-
standandi ófriður hófst.
Samningsumleitanir hófust
þá strax en ekkert samkomu-
lag náðist. Héraðssáttasemjari
var þvi kvaddur af útgerðar-
mönnum til að miðla málum
7.—10. nóv. Áður hafði íarið
fram, svo sem lög mæla fyrir,
atkvæðagreiðsla innan félag-
anna um vinnustöðvun og var
hún samþykkt með inegin-
jiorra atkvæða i þeim öllum.
17. nóv. s.l. lýstu félögin því
vinnustöðvun á útgerðarmenn
með viku fyrirvara. Og var
vinnustöðvun Jiví hafin kl.
24 Jiann 24. nóv. s.l., þar sem
samkomulag hafði eigi náðst
fyrir þann tíma.
Ein al' aðalkröl'um Sjó-
mannafélagsins er það, að í
sanminga séu selt þau kjör,
sem gert var upp með á s.l.
síldveiðatímabili, þ. e. a. s.
39% af brúttó afla, sem skipt-
ist í 15 staði. Auk þessa liðs eru
ýmsar aðrar lagfæringar frá
hinum eldri samningum, og
gildir það um öll félögin.
Sjómenn eiga mjög örðugt
með að skilja Jiá afstöðu út-
vegsmanna, sem kemur fram í
því að þeir nú við endurnýjun
samninga skuli neita að taka
upp í þá þau greiðsluákvæði á
síldveiðum með herpinót, sem
þeir gerðu upp eftir á síðast-
liðnu sumri, samkvæmt til-
mælum þeirra manna, senr á
skipum þeirra voru. Einkum
Jiegar þess er gætt að kjör þau,
sem lögskráð var eftir voru
mun lakari.
Hvað veldur þessari tviþættu
breytingu?
Voru það kosningar þær,
sem fram áttu' að fara í olctó-
ber, sem Jiá stóðu fyrir dyrum
en nú eru afstaðnar?
Áður en lengra er haldið
mun rétt að athuga, hverjir
Jiað eru, sem fara með aðal-
ráðin í útvegsmálum bæjarins:
S. 1. á 6 báta, H/F Njörður
0 báta, H/F Huginn 3 báta og
H/F Muninn 3 báta, alls eru
bátár þeir sem eru í félags eign
í bænum Jiví 18, þar af eiga S.
1. og H/F Njörður 12, eða %
hluta útvegsins. Þessir aðilar
hafa því meirihíuta ráð í öll-
um þeim atriðum, sem snerta
kaup og kjör þeirra sjómanna,
sem á útvegnum vinna. Stjórn
Jiessara. beggja félaga er i
höndum foringja Alþýðu-
flokksins, og skulu hér nokkrir
aðalmennirnir taldir. Formað-
ur stjórnar S. 1. er Hannibal
Valdirriarsson, meðstjórnandi
Guðm. G. Hagalin, forstjóri
Finnur Jónsson. Formaður
stjórnar Njarðar er Guðm. G.
Hagalin meðstjórnendur munu
flestir el' ekki allir Alþýðu-
flokksmenn. Það má því með
fullum rétti halda því fram að
foringjar Alþýðuflokksins hafi
meirihluta ráð frá hendi út-
vegsmanna, á því hver ráðn-
ingarkjör sjómannastéttarinn-
ar eru hér:
Vinnudeila sú, sem hér hefir
verið frá sagt er þvi engu síður
tilorðin fyrir afstöðu á-
minnstra foringja Alþýðu-
flokksins, en annara þeirra
manna, sem með útvegsmál
fara hér í bænum. Ættu sjó-
menn að athuga þessa stað-
reynd.
Getur sj ómannastéttin borið
traust til þessara manna? Sem
ekki einungis hafa sýnt henni
vanefndir, heldur einnig snú-
ist öndverðir gegn málstað
hennar.
Nei, hún getur það ekki
lengur.
Har. Gudm.
I tileini sjómannaverkialls
á ísafirði.
l>iö eruð lietjur hafsins,
og hræðist ei stormsins þrótt.
Hver hefir heyrt ykkur æðrast
um heldimma skammdegisnótt.
A Sjómannadaginn er sungið,
og signt ykkar hetjufull.
Pið eigið fangbrögð við Ægi,
og allt ykkar starf er gull.
l>á er ykkur liælt, og hrópað
liúrra, um vík og fjörð.
Allt er gjörl ykkur til heiðurs,
já, endalaus’ þakkargjörð.
Ef komið þið fram með kröfur,
er kveðið við annan tón.
Þá eruð j>ið andsk.... gikkir,
og allstaðar mestu flón.
Svona er ástin til ykkar,
ísfirzk sjómannastétt.
Hálfgildings hræsnisþvaður,
ef heimtið þið ykkar rétt.
Þið berjist við stríðsógn og storma,
og stundum er baráttan römm.
Sárt er við leiðarlokin,
ef laun ykkar verða „skömm.“
Gamall sjómaSur. .
(Sjómannablaðið Víkingur.)
GLEÐILEG JÓL!
Gott nýtt ár!
Eining ep afl,
A nýalstöðnu þingi Alþýðu-
sambandsins ríkti alger eining.
Tillögur, bornar fram á
þinginu, voru llestar sam-
þykktar með samhljóða al-
kvæðum og stjórn sambands-
ins kosin.í einu hljóði. Þessi
eining, sem er vöxtur af starli
og stefnu sósíalista í verkalýðs-
málum og þeirra verkamanna
annara, sem skildu að alþýðan
er sterk, ef hún stendur fast
saman, er fjórði stórsigur al-
þýðunnar íslenzku á þessu ári.
Fulltrúum þingsins ber að
þakka þann skilning, sem þeir
hafa sýnt í starfi sínu og um-
hyggju þeirra fyrir hag um-
lijóðenda sinna. Eining sú,
sem þeir sköpuðu á þinginu
táknar það, að verkalýðssam-
tökin geta nú loksins komið
fram sem ein heild og verða
þannig, ef rétt er á haldið,
sterkasta aflið í landinu, eins
og líka vera ber, þar sem hér
er um samtök fjölmennustu
stéttar landsins að ræða.
Og nú má ekki leggja árar
í bát.
Nú ber að stefna að því, að
|iessi fjölmennasta stétt lands-
ins fái að njóta sín og lifa
sómasamlegu lífi, sem henni
hefir hingað til verið neitað
um.
En þó að þessi krafa sé ekki
há og í alla staði réttlát verður
að berjast fyrir að fá hana
uppfyllta.
Stjórnskipulag vort er svo
úrelt og óréttlátt, a,ð það verð-
ur að berjast fyrir því, að allir,
sem unnið geta fái að gera það.
Það kostar baráttu að allir
verði jafn réttháir, að auðn-
um verði skipt jafnt, og það
útheimtir meira að segja bar-
áttu að fá frelsi verkamönn-
um og samtökum þeirra til
lianda, til að berjast fyrir rétti
sínum og til blessunar fyrir
þjóðina.
A Alþýðusambandsþinginu
voru í fullri einingu sam-
þykktar ályktanir sem móta
stefnu þá sem þingviljinn taldi
heppilegasta i þjóðmálum.
Það er vitað, að að þess-
um ályktunum stendur allur
verkalýður landsins og aulc
Jiess allir frjálslyndir vinstri
menn, hvaða flokk sem þeir
fylla. Það er einnig vitað að
innan Jiessara samlaka alþýð-
unnar eiga tveir stjórnmála-
flokkar, Sameiningarflokkur
alþýðu og Alþýðuflokkurinn
megin afl stuðningsmanna
sinna.
Samtök alþýðunnar eiga þá
óhrekjanlega rétt á Jiví, að
þessir tveir flokkar, að minnsta
kosti, beiti öllum kröftum