Baldur - 09.08.1945, Blaðsíða 2

90
B A L D U R
Guðmundur E. Geirdal
, >
skáld og' hafnargjaldkeri
sextugur.
Gyðmundur E. Geirdal skáld
og hafnargjaldkeri hér í bæn-
um átti sextugs afmæli 2. þ. m.
1 tilefni þessa alnlælis náðf
ritstjóri Baldurs að rabba við
hann stund úr kvöldi nú fyrir
skömmu.
« Mig langar nú fyrst til að
heyra eitthvað um ætt þína og
uppruna.
— Ég er fæddur 2. ágúst
1885 á Brekku í Gufudalssveit
í Barðastrandarsýslu. Faðir
minn var Eyjóll'ur, bóndi í
Gilsfj.múla, Bjarnason, prests,
Eggertssonar prests, Bjarna-
sonar Pálssonar, landlæknis.
Er sú ætt dreifð um land allt.
Mpðir mín hét María og var
Bjarnadóttir, Oddssonar. Mætt-
ust ættgreinar foreldra minna
hjá Guðmundi Arasyni ríka á
Reykhólum, sem uppi var um
1300. Ætt mín er svonefnd
Ynglingaætt.
Móðir min var alla æfi
vinnukona og giftist aldrei. —
Hún var 31 árs er hún átti mig,
og hafði faðir minn þá misst
konuna fyrir tveimur árum.
Hún andaðist haustið 1938, 81
ára að aldri. Ég var eina barn-
ið, sem hún eignaðist. — Viku-
gamall var ég fluttur frá fæð-
ingarstað mínum að Gautsdal
í Geiradal. Annars var ég á
liálfgerðum flækingi fyrstu 2
árin, en þegar ég var þriggja
ára fór ég í fóstur til hjón-
anna Jóns Sveinbjarnar Jóns-
sonar og Ingibjargar Snæ-
bjarnardóttur, er fyrst bjuggu
í Múla i Gilsfirði og siðan í
Gautsdal. Hjá þeim ólst ég upp
til fullorðins ára og reyndust
þau mér alla tíð sem beztu for-
eldrar.
Ég var snennna hneygður til
bókar, orðinn læs 5 ára og
hafði það verk á vetrum að
lesa fyrir fólkið. Rimur kvað
ég einnig þegar ég eltist. Fólk-
ið gaf mér viðurnefnið „bóka-
ormur“ og undi ég hið læzta
l>ví heiti. Annars vann ég öll
algeng sveitastörf, við heyska])
á sumrum en aðallega við
vefnað á vetrum.
Þegar ég var um tvítugt
dreif ég mig á Gagnfræðaskól-
ann á Akureyri. Var þar einn
vetur, en ])á þraut fé og þar
með var skólavist lolcið að því
sinni.
Ég var nú um tíma við
barnakennslu í sveit minni og
var það ætlun hæði mín og
annara að ég yrði bóndi, hafði
enda eignast, er ég var 25 ára,
12 ær loðnar og lemhdar og 2
hesta og þótti það álitlegt búsí-
lag. En þá breytti ég skyndi-
lega ákvörðun, fékk j)á flugu í
höfuðið að forsjónin ætlaði
mér að verða kennari, seldi
svo allar mínar rollur óg hesta
og arkaði á Kennaraskólann
með andvirðið.
Þaðan útskrifáðist ég vorið
1912 og íekk góðan vitnisburð.
Veturinn eftir kenndi ég í
Hjarðarholti undir stjórn séra
Ólafs Ólafssonar. Haustið 1914
kvæntist ég fyrri konu minni
Vilhelmínu Pétursdóttir frá
Hafnardal í Nguteyrarhreppi í
N.-Isafj arðarsýslu og fluttist
sama ár hingað til Isafjarðar
og hef átt hér heima síðan.
Með Vilhehnínu eignaðist ég
7 börn, eru 6 þeirra á lífi og
öll uppkomin. Hún andaðist
á jólunum 1939. Síðari kona
mín er Guðrún Hansdóttir frá
Sætúni í Grunnavík.
Ilér á Isafirði hef ég fengist
við ýms störf. Kenndi hér við
Barnaskólann 1915—1916. Var
lögregluþj ónn 1916—1919. Ur
því stundaði ég ýmsa- vinnu
sem fyrir féll og smábarna-
kennslu heima hjá mér að
vetrinum.
Haustið 1923 réðist ég
skrifari hjá Oddi Gísla-
syni, bæjarfógeta, og hjá hon-
um var ég þar lil ég réðist
hafnargj aldkeri 1. febr. 1925
og við það starf er ég enn.
Þú hefur tekið mikinn þátt í
félagslííinu bæði hér og annar-
staðar, þar scm þú hefur
verið?
— Ég hef alla tíð verið gef-
inn fyrir félagslíf og skemmt-
anir og eytt í það bæði tíma
og peningum mcira en ástæður
leyfðu, og eins í bókakaup. — 1
mörg ár starfaði ég hér í templ-
arastúku. Ég gekk snennna í
Blóm- og trjáræktarfélagið og
var mörg ár í stjórn þess, og er
enn í því. Þá tók ég um tíma
þátt í leikstarfsemi hér. Ég hef
líka lítilsháttar kynnt mér það
sem kallað er didspeki, tekið
þátt í félagsska]) guðspekinga
og þýtt lítilsháttar af því tægi í
Ganglera. En mestan tíma hafa
söngfélögin tekið frá mér.
Þú hefur nátturlega byrjað
að yrkja eins og Egill 7 ára?
— Nei, ég var fullra 17 ára
þegar mér fyrst tókst að koma
y ♦♦♦
I Skammtað úp skrínunni. I
Svarað bréfi ritstjóra
Skutuls.
Herra ritstjóri, útgefandi og eig-
andi Skutuls, skólastjóri m. m.,
Hannibal Gísli Valdimarsson.
Elskulegi'vinur!
Ég get ekki látið hjá líða að
þakka þér kunningjabréf |)itl í
Skutli 2. 1). m. og ávarpa þig nieð
þeirri virðingu, sem sjálfumglöðu
mikilmenni eins og þér hæfir, og
sömu vinsemd og þú ávarpar mig
í þínu bréfi.
Þú skrifar bréf þitt til Baldurs
og Vestu systur hans, og í upphafi
þess þakkar þú þeim báðum fyrir
unihyggju þeirra bæði fyr og síðar
fyrir þyí, hvað þú hafir mikið að
gera. Ég verð nú að hryggja þig
með því, að Baldur hefur aldrei
iiorið umhyggju fyrir þér af þeim
sökmn, en hann hefur stundum ver-
ið luigsðndi út af þeim verkefnum,
sem þú hefur tekið að þér, ekki
þín vegna heldur verkefnanna
vegna.
Baldur hefur, sannast að segja
litla trú á því, að menn séu gædd-
ir einhverjum yfirnáttúrlegum
dugnaði, og liann hefur aldrei get-
að talið þig meðal ofurmenna.
Miklu fremur hefur honum fund-
ist allur bægslagangur þinn og til-
raunir til að teljast í þeim hópi og
trana þér fram, bera vott um van-
máttarkennd manns, sem finnur að
hann er lítill karl.
Þú veizt það líka ósköp vel sjálf-
vísu saman al' nokkru vlti.
Annars hafði ég snemma mik-
ið yndi af öllum skáldskap og
langaði mikið til að verða
skáld, en það geklc nú ekki
betur en þetta.
Síðan hefur þú verið sí yrkj-
andi?
Það er nú kannske l'ullmikið
sagt. Tími til þeirra liluta hef-
ur oft verið naumur og þá
lielzt um nætur. I æsku gat ég
ort við allskonar störf. Við
smalamennsku, slátt, í vef-
stólnum o. s. frv. Orti ég þá
oft lieilu romsurnar, mundi
allt saman og gat síðar fest
listaverkið!! á pappírinn. Síðan
ég fór að fást við skrifstofu--
störf hefur þetta ekki tekist og
þá hefur skáldskapurinn mest
orðið andvöku og næturstarf.
En oft óska ég að geta eytt
meiri tíma með Ijóðadísinni og
fágað betur það sem ég læt frá
mér fara.
Er von á einhverri andlegri
framleiðslu frá þér nú á næsl-
unni ?
— Það gæti nú verið að svo
mætti heila. I vetur sem leið
kom til orða að Isrún keypti
af mér vísnahandrit. Eru það
allt lausavísur ortar undir ýms-
um bragarháttum. Annars tel
ég mig ekki slyngan á því
sviði, hef lagt meiri stund -á
1 j óðagerð.
Meiningin var að þetta safn
kæmi út á sextugsafmælinu cn
af því hefur ekki getað orðið.
1 safni þessu eru nokkrar
vísur sem áður hafa birst, en
megnið af þeim hafa ekki fyr
verið látnar „á þrykk út
ganga“. Framh. á 3. síðu.
ur, að það var hvorki fyrir mennt-
un né aðra liæfileika að þú varst
gerður skólastjóri Gagnfræðaskól-
ans hér. Allir hinir umsækjendurn-
ir vorií þér langt um fremri á öll-
um sviðum, en flokksbræður þínir
þurftu að launa þér ba-ði unnin
og óunnin störf fyrir flokkinn ykk-
ar, þess vegna fékkstu þetta em-
bætti.
Ég býst við að þú liafir í upp-
liafi ætlað að rækja þetta starf eins
vel og hæfileikar þínir og geta
leyfðu, en þú varst þarna búinn að
fá fyrirframgreiðslu og flokksmenn
þínir vildu auðvitað að þú ynnir
fyrir henni. Þér var það heldur
ekki ógeðfellt. Þér var troðið í ýms-
ar trúnaðarstöður. Sumum þeirra
fylgdu ofurlítið auknar tekjur en
öllum aukin völd og von um álit
hjá almenningi, en á því livoru-
tveggja þurftir þú að lialda.
Þér var auðvitað of vaxið, sem
von var, að sinna þessu öllu. saman,
ekki stærri bógur en þú ert í raun
og veru, og afleiðingarnar hafa
líka orðið eftir því.
Þú ættir t. d. að hugleiða í ein-
rúini, hvernig þér hefur tekist að
halda áfram starfi fyrirrennara
þíns í Birkihlíð.
Eitt hinna vandasömu verkefna,
sem þú hefur tekið þér, er eftirlit
eða framkvæmdarstjórn við Nón-
hornsvatnsvirkjunina. Ég ætla ekki
að fara mörgum orðum um þetta
starf þitt. Én hvernig stendur á því
að þú kippist við og talar um að
verið sé að rægja Rafveituna, þegar
minnzt er á járnbraut upp fjall og
veg, sem mikill maður er að láta
gera þremur árum of seint?
Ertu kannske orðinn hræddur
um að almenningur meti þetta starf
þitt ekki á marga fiska? Þú hefur
sannarlega ástæðu til að óttast það
og mikið máttu vera vitlaus eða
blindur af sjálfsáliti ef þú ætlar að
halda áfram að skaða Rafveituna
með því að taka að þér vandasöm
verkefni fyrir hana, eins og ég hef
heyrt, að þú hafir í hyggju að gera.
Ég vona nú að þetta sé nægilegt
til að sýna þér að þakklæti ])itt
fyrir áhyggjur mínar út af því,
hvað mikið þú liefur að gera er ó-
verðskuldað.
Þú reynir að gera þér mat úr
því í bréfi þínu, að í grein í Baldri
fyrir nokkru var minnst á, að ekki
svo fáir verkamenn hafi haft litla
eða jafnvel enga atvinnu í vor, sér-
staklega unglingar. Þú fullyrðir að
eklci feinn einasti iriaður hafi verið
hér atvinnulaus í vor og nefnir sem
dæmi, að menn liafi orðið að fá
að, til þess að afgreiöa hér skip.
Ég get nú sagt þér það, að í júní
og byrjun júlí mánaðar í vor tal-
aði ég við verkamenn og þeirra á
meðal eldheita flokksmenn þína,
sein kvörtuðu yfir því, hve litla at-
vinnu þeir liefðu og voru mjög
þung orðir í garð þinn og annara
ráðamanna þessa bæjar af þeim
sökum. Og þó að svo hafi farið, að
nú sé nóg að gera og jafnvel stund-
um skortur á verkafólki, bæði
vegna þess að margir eru í orðlofi
og svo liefur verið byrjað á nýjum
verkum, þá afsannar ])að á engan
hátt, að hér hafi .ekki verið oflítil
atvinna i vor.
Þá þykir mér það ákaflega leið-
inlegt, ef það er rétt, að þú og
flokksbræður þínir gelið ekki not-
að flugvélabrautina sem tálbeitu
yið næstu hæjarstjórnarkosningar.
Eg vona þó að þið hafið ráð með
að útvega ykkur aðra beitu, ykkur
hefur aldrei skort dugnað og hug-
kvæmni til þess. Oft liafið þið
þurft ])ess með og ekki sízt nú.
Ég kveð þig svo með mikilli vin-
semd og virðingu.
Þinn einlægur,
Iiulldór frá Gjögri.