Stormur - 30.05.1941, Qupperneq 2

2
STORMUR
*
Gamall kunningi gengur fyrir
Það var núna fyrir nokkrum dögum, að ég gekk fyrir H. H.
H., konung hinna konunganna og konung okkar allra hinna.
Við erum nefnilega uppsprottnir úr sama byggðarlaginu,
vorum skólabræður í mörgum skólum og brölluðum margt
saman á duggarabandsárum okkar. Enda vorum við í den tíð
taldir jafningjar að mannkostum og mannviti, og þótti hvor-
ugum slorlegt.
Síðar skildu leiðir okkar, að nokkru. — Hann lenti í póli-
tíkinni, hjá einhverjum Naza, en ég fór austur að Litla-
Hrauni (sem reyndar heitir nú Fæla, samanber Fjandafæla)
til hans Sigurðar míns.
Heill og sæll kongur góður, sagði ég strax og ég var kom-
inn inn í ádíensesalinn og tók hann því kompánlega: Því hann
„gleymir aldrei gömlum vin. þó gefist aðrir nýir“, eins og
hann segir jafnan sjálfur.
Ég hugsaði mér, að best mundi vera, að byrja á einhverju
af hans eigin hugðarefnum, svo ég spurði: Hefurðu aldrei
farið á fuglaskytterí í vetur? Nei, svaraði hans hátign, Þú
veist víst að þeir gerðu byssuhólkinn minn upptækann, hérna
um árið og nú er hann brúkaður um borð í Fjöru-Þór, ti!
þess að freta á tundurduflin. Annars hefi ég nú lagt niður
flest þessi brek og smá-prakkarastrik, sem við stunduðum á
ungdómsárum okkur, — bæði í sveitinni og annars staðar. —
Já, það sannast á Minni Hátign og reyndar flestum löndum
okkar, — bæði körlum og konum — hið forna spakmæli, að
„Oft verður góður hestur úr göldum fola og virðuleg frú úr
tryltu tryppi“.
Eitthvað ertu þó að fikta við bíla enn þá, mælti ég.
Ja. Það er nú ekki mikið, sagði Hans Hátign, —eiginlega
ekkert, nema þetta litla sem ég ek sjálfur í „R. 1“ (en það
þýðir, ríkisóvinur númer 1). En því get ég trúað þér fyrir,
að oft þegar ég ek á fleygi ferð um göturnar og sé andstæð-
inga mína, þá langar mig mikið til þess, að aka yfir óhi-æsin.
— En, — minn betri maður hvíslar þá æfinlega að mér:
„Þett má Þín Hátign ómögulega“. Svo er nú það, að óvin-
irnir reyna oftast nær að forða sér, þegar þeir sjá til mín, —
því ég ek hart og hispurslaust, — mitt kjörorð er þegar ég
ek: „Þeir verða að vara sig, sem sjónina hafa“.
engin áhrif á? Mundi ekki hagur þjóðarinnar vera öllu betri
nú, ef ekki hefði verið fylgt búskaparhyggindum Eysteins
Jónssonar og Framsóknarmannanna? Mundi okkur ekki
vera meira gagn að gnægð byggingarefna og allra lífsnauð-
synja heldur en pappírsseðla, sem fjúka um eins oé skæða-
drífa og ala upp í þjóðinni hóflausa skemmtanafýsn og frá-
munalegt skeytingarleysi um fjármuni?
Og hvaða traust getum við svo borið til sumra þeirra
manna, sem nú eiga að gæta sjálfstæðis og heiðurs þjóðar-
innar?
Hvaða traust getum við borið til dómsmálaráðherrans, sem
lætur blað sitt bera heilan stjórnmálaflokk landráðasökum
í marga mánuði, en brestur þó djörfung til þess að láta rann-
sókn fram fara til þess að prófa, ‘hvort þessar ákærur eru
réttar eða rangar?
Og hvaða traust er hægt að bera til þess utanríkismála-
í’áðherra, sem lætur blað sitt flatmaga fyrir þeim sem of-
beldinu beitti við okkur og jafnvel hælast yfir því, að erlent
stórveldi braut stjórnarskrá vora og beitti hnefaréttinum
við nokkra umkomulitla rnenn, sem ráðherrann sjálfur og
flokkur hans hræðast þó svo, að hann þorði ekki að mæta
þeim á opinberum vettvangi, svo að auðnuleysi hans sjálfs
Hans Hátign...
Það grunaði mig alltaf, að eitthvað mundi vera eftir af
honum gamla Manna mínum, sagði ég. Hans Hátign stundi
mæðilega við og mælti: Það er nú svo, — en gamli kæri fé-
lagi og skólabróðir, það veit nú enginn betur en ég sjálfur.
— Mín eigin Hátign, hvað ég er farinn mikið að þreytast
og bila, — bara hjartabilast. — Ekki mundi ég t. d. núna
treysta mér til þess, að dæma Magnúsar-Stóradóminn, sem
ég kvað upp hérna um árið, þá þorði ég að tefla á tæpustu
vöð. — Enda hafði ég, í den tíð, allt að græða, en nú hefi
ég allt að missa, en ekkert að þéna, nema aurana.
Nú hélt ég að „mitt rétta augnablik" væri loksins komið,
eins og Kommanna forðum í Good-Temparahúsinu og sagði
því: Geturðu nú ekki sett mig í eitthvert hátt og valdamikið
embætti? Það gerir minna til þó launin séu ekki upp á það
allra hæsta, ég skal sjá um það sjálfur, ef völdin eru nógu
mikil. — Svo mikið er þó eftir af mér enn, — og í öllum stór-
ræðum skyldi ég vera þín hægri hönd, alveg eins og í gamla
daga.
Víst vildi ég geta gert eitthvað fyrir þig, gamli stallbróðir,
sagði Hans Hátign, en fortiðin þín er sá Þrándur í Götu, sem
jafnvel Mín eigin Hátign ekki fær yfirstigið. Almennings
álitið er í svoleiðis ástandi núna, að það er á allt annari
bylgjulengd en það var á okkar Þrekksokkabands árum. Það
eina, sem ég get ráðlagt þér, er að fara í kaupavinnu til ein-
hvers framsóknarbóndans, svo hann geti sjálfur þénað pen-
inga í Bretavinnunni: Því að nú ríður á, að þú og þínir líkar
styrki sem mest framleiðsluna.
Langa stund var ég að bíta og naga mínar eigin varir,
áður en ég svaraði, en loksins sagði ég þó: Ég get nú alveg
eins þénað peninga sjálfur í Bretavinnunni og lofað fram-
sóknarbóndanum að sitja heima við sína eigin framleiðslu.
En um fortíð mína er það að segja, að margur hefir komist
til vegs og valda í heiminum með álíka fortíð og ég hef. Eða
og flokks hans sæist ekki? Og svo er knúturinn riðinn á
ósómanum með því, að þessir hræddu og einarðarlausu menn
ákveða .sjálfa sig með skýlausu stjórnarskrárbroti til þess
að fara með þessi æðstu málefni þjóðarinnar á meðan styrj-
öldin stendur.
Slyngur hagyrðingur — mætti jafnvel heita skáld með
meiri rétti en sumir sem bera það virðulega nafn — kvað
eitt sinn þessa vísu um Framsóknarþefara, sem flengdur
var á Mosfellsheiði:
Enginn maðui- og engin tíð
umflýr drottins reiði. —
Flestir' verða fyr eða síð
flengdir á Mosfellsheiði.
Munu ekki þessi spaklegu orð eiga eftir að rætast á þjóð-
inni, sem lætur bjóða sér allt og hefir í mörg ár hlýtt for-
ystu þeirra manna, sem hvorki hafa vitsmuni eða skapfestu
til þess að stjórna öðrum og eru í öllu miðlungsmenn?
Vertu svo bless.
Þinn einl.
JEREMÍAS.