Harmoníkan - 28.02.1989, Blaðsíða 18

Með mági frænda og systir, í fanginu
Hohner Morino 6 M. 185 bassa 6 lcóra
þungt og mikið hljóðfœri sem keypt var í
Þýskalandi 1963.
Lék á harmoníku
í fangabúðum
rússa.
Nýkominn frá Síberíu 1950
byrjaður aö spila.
Werner
Tessnow
Það mun ekki vera einsdæmi að
fólk hafi sloppið betur gegnum hörm-
ungar síðari heimstyrjaldar ef það gat
leikið á hljóðfæri og not væru fyrir
kunnáttu þess. í greininni sem hér er
skrifuð segir Werner Tessnow frá
reynslu sinni í fangabúðum rússa í lok
stríðsins, um tíma bjargar harmon-
íkukunnátta hans honum frá þrælkun
og vosbúð er samfangarnir urðu að
þola. Verner er Þjóðverji að uppruna
en hefur dvalið lengi á íslandi. Hér
segir hann frá ýmsu sem á dagana hef-
ur drifið m.a. sérstakri reynslu sinni af
harmoníkuleik í fangabúðum rússa í
Reval í Eistlandi.
Ég er fæddur i Lubeek 7. febrúar
1916. Byrjaði að vinna sem kokkur á
sjó 14 ára. Árið 1931 er ég á bát sem
hét Ken Tid, ætluðum að veiða rauð-
sprettur við Vestmannaeyjar, en þá
bilaði vélin og togari frá Eyjum dró
okkur inn. Eftir það lágum við inni í
6 vikur kauplausir og matarlitlir. Elsti
hásetinn fór í land og kvartaði við
þýska konsúlinn. Hann sagði okkur
að við skyldum allir fara í land og búa
á hóteli, og bíða þar eftir skiprúmi til
Þýskalands, ég hafði þá eignast ágæta
íslenska vini sem reyndu að halda í
mig og hvetja mig til að vera. Svo fór
að ég talaði við konsúlinn og er skip-
verjar mínir stigu um borð í Goðafoss
var ég mættur á bryggjunni að veifa í
kveðjuskyni, ég ílentist næstu fimm
árin á íslandi.
Ég fór á bát frá Eyjum sem var á
lúðuveiðum við norðurland en lítið
fískaðist og einn daginn varð ég eftir
á Nýhöfn sem er sveitabær á Langa-
nesi og dvaldi eitt sumar þar. Eftir það
fór ég að vinna á ýmsum stöðum á
austur og norðurlandi, Raufarhöfn,
Kópaskeri, Heiði, Bakka, Presthól-
um, Sauðanesi og Þórshöfn. Því næst
réði ég mig til bónda að Galtafelli í
Hrunamannahrepp, Vilhjálms Ein-
arssonar, var þar í ár, síðan til Kefla-
víkur á bát. Frá Keflavík til Arnar-
fjarðar, og var þar um sumarið, þaðan
til Reykjavíkur haustið 1935.
Frá því ég fyrst kom til Eyja hafði
ég alltaf leikið á harmoníku, hún var
með í fyrstu ferðinni þangað, og var
tvöföld, seinna valdi ég píanó-
harmoníku.
Árið 1935 lék ég i íslenska ríkisút-
varpið, beinni útsendingu á tvöfalda
3—4 lög, meðan ég beið eftir rauða
Ijósinu sat ég skjálfandi inni í upp-
tökuklefanum, 20 krónur voru
greiddar fyrir. Á Laugaveg 28 lék ég
all oft fyrir matargesti.
í febrúar 1936 fór ég aftur til
Þýskalands (Hamborgar) og lenti þar
í þegnskylduvinnu í hálft ár, þegar
henni lauk fór ég að leika á harmon-
íku á börum þar, þá iðju stundaði
maður næstu tvö árin eða þangað til
ég var kallaður í herinn 1939.
í sjóhernum siglandi á púöurtunnu
Ég lenti í sjóhernum á tundurspilli,
fyrst í Austursjó síðar í Norðursjóinn.
Upp frá þessu sigldi maður nánast á
púðurtunnu og undir miklu álagi.
Sem betur fer lentum við ekki í sjó-
orustu sem teljast verður heppni, einu
sinni skall þó hurð nærri hælum, við
vorum í Norðursjónum að leggja
tundurdufl, vaktin mín var nýfarin að
sofa, það var svo gott veður að ég
tímdi því ekki heldur tók sjónaukann
minn og fór að kíkja útyfir sjóinn, þá
rek ég allt í einu augun í sjónpipu kaf-
báts, ég kalla þegar til skipstjórans,
allt var sett á fulla ferð og sigldir
krákustígar. Skyndilega kemur sjón-
pípa bátsins upp rétt hjá okkur, hent
var út djúpsprengjum og eftir
skamma stund birtist olíuflekkur á
sjónum, þá þurfti ekki að spyrja að
leikslokum. Eftir þetta var farið til
Hamborgar í viðgerð, þar var ég
sæmdur fyrstu gráðu járnkrossi sem
aðeins er veittur fyrir sérstök afrek í
stríði.
í lok stríðsins var ég í Grikklandi,
þaðan fórum við til Lins í Austurríki,
ýmist gangandi í uxakerrum eða lest-
um, þaðan til Vínar og gáfum okkur
fram við bandaríkjamenn, hjá þeim
dvöldum við næstu tvo sólarhring-
ana.
Framhald í næsta blaði
18