Skessuhorn - 15.10.2008, Blaðsíða 12

12 MIÐVIKUDAGUR 15. OKTÓBER
Tók um ekki þátt
í góð ær issukki
„Við höf um ekki auk ið skuld­
ir þetta árið og höf um greitt fram­
kvæmd ir sem
í gangi eru
með eig in fé.
Nú er Lána­
sjóð ur sveit­
ar fé laga í upp­
námi og vafa­
laust eiga ein­
hver sveit ar­
fé lög eft ir að
lenda í vand­
ræð um vegna
þess,“ seg ir Grím ur Atla son sveit­
ar stjóri í Dala byggð í sam tali við
Skessu horn. „Hins veg ar má segja
að al mennt sé það fá sinna að fara
í skuld sett ar fram væmd ir á sama
tíma og vext ir og verð bólga eru
langt yfir 20% vexti og á það bæði
við um ein stak linga, fyr ir tæki og
sveit ar fé lög.“ Grím ur seg ir Dala­
byggð hafa kom ið kom ið þokka­
lega út úr ný loknu þenslu skeiði
en við ur kenn ir að erfitt sé að gera
fjár hags á ætl un nú þeg ar mik ill ar
ó vissu gæt ir í þjóð ar bú skapn um.
„Dala byggð er frum greina sam fé lag
þar sem ver ið er að vinna úr þeim
mat ar kist um sem hér eru. Ís lensk
mat væli verða dýr mæt ari og mik­
il væg ari í fram tíð inni og því þurfa
stjórn völd að standa vörð um sjáv­
ar út veg og land bún að sem átt hef­
ur und ir högg að sækja. Hér hef ur
hins veg ar orð ið upp bygg ing í bú­
skap sem ég vona að stand ist það
á hlaup sem kreppa á fjár mála mörk­
uð um ber með sér. Dal irn ir eru lág­
launa svæði og hing að náði þensl­
an aldrei í þeim mæli sem marg­
ir þekkja fyr ir sunn an og á öðr­
um þenslu svæð um. Sveit ar fé lag ið
fékk því ekki tak marka lausa lána­
fyr ir greiðslu til fram kvæmda og
kannski eins gott eft ir á séð að hafa
ekki stofn að til skulda. Við eig um
því ekki að gjalda fyr ir það góð ær­
issukk sem við geng ist hef ur ann­
ars stað ar og at vinnustig ið verð ur
von andi gott á fram þótt móti blási í
þjóð fé lag inu,“ seg ir Grím ur.
Höf um burði til að
takast á við þreng ing ar
„Snæ fells bær stend ur á gæt lega
fjár hags lega
og á tölu verða
fjár muni inni
á tékka reikn­
ing um hjá
v i ð s k i p t a ­
b ö n k u m .
Sveit ar fé lag ið
hef ur aldrei
á vaxtað sitt
lausa fé í pen­
inga mark aðs­
sjóð um eða
í á hættu fjár­
fest ing um. Við höf um ekki talið
rétt að gera það þrátt fyr ir að boð
um betri á vöxt un hafi kom ið fram,“
seg ir Krist inn Jón as son bæj ar stjóri
Snæ fells bæj ar í á varpi til íbúa í síð­
ustu viku. Hann upp lýs ir að skuld­
ir Snæ fells bæj ar í er lendri mynt
hafi numið um 35 millj ón um króna
þann 1. sept em ber, eða ein ung­
is um 2,7% af heild ar skuld um bæj­
ar fé lags ins. Snæ fells bær hef ur enn­
frem ur ekki þurft á lána fyr ir greiðslu
að halda lengi og þar af leið andi
ekki tek ið ný lán síð an í jan ú ar
2007. „Eins og stað an er í dag mun
sveit ar fé lag ið ekki grípa til neinna
sér stakra að gerða er varð ar fram­
kvæmd ir á veg um þess, held ur bíða
og meta stöð una á ný þeg ar á stand­
ið nær ein hverju jafn vægi. Á stæð ur
þess að ég set þessi orð á blað eru
þær að mér finnst afar nauð syn legt
að í bú ar Snæ fells bæj ar viti að sveit­
ar fé lag ið hafi burði til að takast á
við þær þreng ing ar sem við erum
að ganga í gegn um,“ seg ir Krist inn
Jón as son.
Kem ur illa við alla
„Bæj ar stjórn Grund ar fjarð ar bæj­
ar fylgist grannt með þró un í efna­
hags mál um Ís lands dag frá degi.
Þær ham far ir í pen inga mál um sem
dun ið hafa yfir koma illa við alla,
þar með talið sveit ar fé lög. Bæj ar­
stjórn in mun leggja allt kapp á að
tryggja og við halda á fram grunn­
þjón ustu bæj ar ins og það að ó þæg­
indi íbúa verði í lág marki vegna
þeirra þreng inga sem kunna að
vera í aug sýn. Bæj ar stjórn in von­
ar og ósk ar þess að í bú ar haldi
rósemi sinni og láti ekki bug ast við
þær ó þægi legu frétt ir sem dynja
yfir þessa daga,“ seg ir með al ann­
ars í orð send ingu sem bæj ar stjórn
Grund ar fjarð ar send ir vegna efna­
hags á stands ins.
För um yfir
efna hags mál in
„Á þeim erf iðu tím um sem ís­
lenskt efna hags líf er að ganga í
gegn um er mik ils um vert að á rétta
að allt kapp verð ur lagt á að tryggja
vel ferð íbúa Hval fjarð ar sveit ar og
séð til þess að grunn þjón usta sveit­
ar fé lags ins verði tryggð. Það er afar
mik il vægt að vel ferð í bú anna verði
tryggð en ljóst er að fjár málakrepp­
an sem nú
dyn ur yfir
mun hafa
á hrif á fjár mál
Hval fjarð ar­
sveit ar eins
og alls stað ar
ann ars stað ar.
Við mun um
kapp kosta að
fara yfir efna­
hags mál in og
bregð ast við
af ein urð og festu. Afar mik il vægt
er að við reyn um að vinna sam­
an við þess ar að stæð ur, finna sam­
an lausn ir og leið ir til að ná fram
mark mið um okk ar og hlúa vel að
þeim sem næst okk ur standa,“ segja
Hall freð ur Vil hjálms son odd viti og
Lauf ey Jó hanns dótt ir sveit ar stjóri
í Hval fjarð ar sveit í á varpi sem þau
sendu í bú um í sveit ar fé lag inu nú
fyr ir helgi.
Fjár mun ir Stykk is hólms
tap ast ekki
„Á þess um tím um mik illa svipt­
inga í þjóð fé lag inu er á stæða til
að greina frá stöðu bæj ar fé lags ins.
Stykk is hólms bær fjár magn aði sig
í vor með hag stæð um lán um fyr ir
þeim fram kvæmd um sem fyr ir hug­
að ar hafa ver ið á ár inu 2008. Fjár­
mun ir bæj ar ins eru og hafa ver ið á
banka reikn­
ing um við­
skipta banka
bæj ar ins en
ekki í sjóð­
um og því er
eng in hætta
á að fjár­
mun ir tap ist
vegna lækk­
ana á gengi í
sjóð um. Bæj ar­
fé lag ið hef ur eng ar skuld bind ing ar
í er lendri mynt. Þau lán sem tek in
voru á sín um tíma í er lendri mynt
voru greidd upp sam hliða sölu á
Hita veitu Stykk is hólms bæj ar til
Orku veitu Reykja vík ur árið 2005,“
seg ir Erla Frið riks dótt ir bæj ar stjóri
Stykk is hólms í á varpi til íbúa. Hún
seg ir að allt bendi til þess að fjár­
hags á ætl un árs ins stand ist. „Eng ar
stór fram kvæmd ir eru í burð ar liðn­
um og þeim verk efn um sem far in
eru í gang verð ur ekki frestað. Ver­
ið er að vinna að fram kvæmd um við
í þrótta mið stöð ina og nokkrum við­
halds verk efn um á fast eign um í eigu
bæj ar ins. Und ir bún ings­ og hönn­
un ar vinnu við sam ein ingu grunn­
skól ans við Borg ar braut held ur
á fram en ekki er tíma bært að taka
af stöðu til þess hvort fram kvæmd­
um við stækk un skól ans sem á ætl­
að er að hefj ist næsta haust verði
frestað. Ný ver ið var bygg ing á
þjón ustu húsi á tjald svæð inu boð­
in út og verð ur þeim fram kvæmd­
um ekki frestað. Bæj ar fé lag ið hef­
ur eflst í ferða þjón ustu und an far­
andi ár og því brýnt að draga ekki
úr því þó að á móti blási um stund.
Enn frem ur er rétt að taka það fram
að und ir bún ing ur að upp setn ingu
á sýn ingu úr eld fjalla safni Har ald­
ar Sig urðs son ar í bíó hús inu næsta
sum ar verð ur einnig hald ið á fram,“
seg ir Erla.
Tryggja grunn þjón ustu
„Sveit ar stjórn Borg ar byggð ar og
starfs menn sveit ar fé lags ins fylgj­
ast grannt með þeirri þró un og
þeim svipt­
ing um sem
eiga sér stað í
efna hags mál­
um Ís lands og
lands manna.
Sú mikla nið­
ur sveifla í
fjár mála kerf­
inu sem á
okk ur dyn ur
kem ur sér illa
fyr ir alla, ein­
stak linga, fyr ir tæki og sveit ar fé lög.
Sveit ar stjórn Borg ar byggð ar mun
leggja allt kapp á að tryggja grunn­
þjón ustu sveit ar fé lags ins, vinna er
að fara af stað sem byggð ar ráð leið­
ir til að fara yfir rekst ur sveit ar fé­
lags ins í ljósi stöð unn ar í efna hags­
mál um og ljóst að bregð ast þarf við
af festu,“ seg ir í til kynn ingu frá Páli
S. Brynjars syni sveit ar stjóra Borg­
ar byggð ar í síð ustu viku. Eins og
fram kem ur í annarri frétt í blað inu
í dag mun byggða ráð og emb ætt is­
menn sveit ar fé lags ins nýta þenn an
mán uð til að koma með til lög ur um
að hald í rekstri fyr ir gerð fjár hags á­
ætl un ar næsta árs. Ljóst er að dreg­
ið verð ur úr fyr ir hug uð um fram­
kvæmd um í Borg ar byggð. Við­
snún ing ur hef ur orð ið á verri veg
í rekstri á þessu ári og er á stæð an
fyrst og fremst geng is tap lána í er­
lendri mynt og verð bólga. Þannig
eru það fyrst og fremst reikn að ar
stærð ir sem gera stöðu sveit ar fé­
lags ins verri nú en á ætl an ir gerðu
ráð fyr ir. Því er nú gert ráð fyr ir að
sveit ar sjóð ur verði gerð ur upp með
291 millj ón ar króna tapi á þessu
ári.
Lán ið var sem bet ur fer
ekki kom ið
„Ég get
full yrt að
staða Akra­
nes kaup stað­
ar nú á þess­
um hremm­
inga tím um er
góð mið að við
að stæð ur. Það
má segja að
það hafi ver­
ið happ að lán
sem við bið um eft ir í gegn um Lána­
sjóð sveit ar fé laga frá Nor ræna fjár­
fest inga bank an um hafði ekki ver ið
af greitt þeg ar til banka koll steypunn­
ar kom. Ef það hefði ver ið kom ið
hefðu þeir fjár mun ir far ið eðli lega
leið inn í fjár stýr ingu hjá við skipta­
banka okk ar sem er Lands bank inn.
Þar var hluti fjár muna okk ar hverju
sinni nýtt ur til kaupa á pen inga bréf­
um sem gáfu góða á vöxt un og hefðu
að öll um lík ind um tap ast að hluta,“
seg ir Gísli S. Ein ars son bæj ar stjóri
á Akra nesi í sam tali við Skessu horn.
Hann seg ir að um 20% af lausa fé
bæj ar fé lags ins hverju sinni sé á vaxtað
í pen inga bréf um og því tap ist vænt­
an lega hluti þeirra fjár muna bæj ar ins
sem þar voru geymd ir á því augna­
bliki þeg ar bank inn fór í eigu rík is­
ins. „Þá er ljóst að 20­25% af hluta­
bréf um í eigu Líf eyr is sjóðs STAK er
í mik illi á hættu. Við vor um á und an­
förn um tveim ur árum sem bet ur fer
búin að draga úr á hættu líf eyr is sjóðs­
ins þannig að skað inn varð minni
en ef bank arn ir hefðu far ið í þrot til
dæm is fyr ir tveim ur árum síð an.“
Að öðru leyti seg ir Gísli að staða
Akra nes kaup stað ar sé góð. Engu
að síð ur hafi ver ið á kveð ið að fresta
á nýj an leik fyr ir hug uð um fram­
kvæmd um við sund laug ar bygg ingu.
„Við þurf um að sjálf sögðu að gæta
hófs í fjár fest ing um. Lausa fjár staða
okk ar er góð og starfs menn þurfa
ekki að kvíða erf ið leik um með launa­
greiðsl ur.“
mm
Guð jón Gunn ars son,
Reyk hól um
„Mjög vel. Nú ver andi geng is­
skrán ing hef ur þau á hrif að það
efl ir lands byggð ina. Þjófn að ur síð­
ustu ald ar var röng geng is skrán­
ing.“
El ín borg Egg erts dótt ir,
Döl um
„Þetta er skelfi lega dap urt og
kvíð væn legt á stand.“
Sóf us Berthel sen Gríms son,
Döl um
„Þetta leggst illa í mig. Mað ur veit
ekk ert hvar mað ur hef ur þessa rík­
is stjórn. Þeir segja eitt og gera svo
ann að.“
Her mann Helgi Trausta son,
Hvann eyri
„Djöf ul lega. Hef svo mik ið af lán­
um í er lendri mynt.“
Krist berg Jóns son,
Borg ar firði
„Þetta er fínt. Nú er kap ít al ism inn
„ fallítt“ og fólk fer að hugsa um
hvað líf ið snýst raun veru lega um ­
og það er ekki græðgi.“
Mis jöfn staða sveit ar fé laga á um róta tím um
Grím ur Atla son. Krist inn Jón as son.
Á hin um síð ustu og verstu tím um í fjár málaum hverf inu hér á landi hafa marg ir á hyggj ur af stöðu sveit-
ar fé laga. Þau eru grunn stoð fé lags legr ar vel ferð ar og upp eld is mála á hverju svæði og því afar mik il vægt að
hag ur þeirra versni ekki í um rót inu. Ráð herra sveit ar stjórn ar mála og stjórn Sam bands ís lenskra sveit ar fé-
laga sendu frá sér yf ir lýs ingu fyr ir helgi um að tryggja verði að grunn þjón usta hins op in bera skerð ist ekki
þrátt fyr ir tekju sam drátt og kostn að ar hækk an ir. Í yf ir lýs ing unni seg ir með al ann ars að Lána sjóð ur sveit-
ar fé laga ohf. hafi ver ið sveit ar fé lög un um traust ur bak hjarl um ára bil og á stæða sé til að kanna mögu leika á
að styrkja hann í þágu sveit ar fé laga. Sam göngu ráð herra og stjórn Sam bands ís lenskra sveit ar fé laga styðja
fram komna á ætl un lána sjóðs ins um láns fjár öfl un fyr ir sveit ar fé lög in og hvetja Seðla banka Ís lands og líf-
eyr is sjóði lands manna til að koma að því af full um þunga. Þá seg ir í yf ir lýs ing unni að Sam band ís lenskra
sveit ar fé laga og ráðu neyti sveit ar stjórn ar mála muni beita sér fyr ir auknu og nán ara sam ráði rík is og sveit-
ar fé laga um efna hags mál og fram kvæmd op in berr ar þjón ustu.
For svars menn sveit ar fé laga á Vest ur landi hafa að und an förnu séð á stæðu til að senda frá sér yf ir lýs ing ar
vegna á stands efna hags mála. Þar eru í bú ar hvatt ir til dáða en um leið nota sum ir sveit ar stjórn enda tæki-
fær ið og fara yfir fjár mál sinna sveit ar fé laga og fyr ir hug að ar fram kvæmd ir. Ljóst er að sveit ar fé lög in eru
afar mis jafn lega í stakk búin til að taka á föll um. Sum þeirra hafa lít ið sem ekk ert auk ið við skuld ir á liðn-
um árum með an önn ur hafa stað ið í fram kvæmd um og tek ið lán, í nokkrum til fell um í er lendri mynt.
Lauf ey
Jó hanns dótt ir.
Páll S. Brynjars son.
Gísli S. Ein ars son.
Erla Frið riks dótt ir.
Hvern ig leggj ast nýj ustu tíð indi um efna hags þreng ing ar þjóð ar inn ar í þig?