Dagblaðið Vísir - DV - 16.06.2009, Qupperneq 14

Sautjándi júní hefur frá því Svarthöfði man eftir sér verið skemmtilegasti dagur ársins. Svarthöfði á ljúfar æsku-
minningar frá þessum mikla gleði-
degi þar sem viljasterk og veðurbar-
in þjóð fagnaði því að hafa náð að
hjara á illbyggilegri eyju lengst norð-
ur í ballarhafi. Og það sem var mest
um vert, að á þessari hrjóstugu eyju
gátu Íslendingar um frjálst höfuð
strokið. Við réðum okkur sjálf, átt-
um okkar fisk, töluðum okkar forna,
kjarnyrta og fagra mál og síðast en
ekki síst áttum við krónuna okkar.
Okkar eigin sjálfstæða gjaldmið-
il sem við gengisfelldum, hjuggum
tvö núll aftan af ef okkur sýndist svo
og björguðum með handafli þegar í
harðbakkann sló.
Svarthöfði hefur því alla sína ævi getað verið stoltur af því að vera Íslendingur. Afkomandi skálda og víkinga. Hann hékk
áhyggjulaus í pilsfaldi Fjallkonunnar,
öruggur í skjóli fjórflokksins. Ó, hve
Svarthöfði hefur getað minnst löngu
horfinna rigningardaga í júní þegar
hann arkaði á eftir Lúðrasveit verka-
lýðsins með rellu í annarri og íslenska
fánann í hinni. „Íslensk er þjóðin sem
arfinn þinn geymir. Íslensk er tunga
þín skír eins og gull. Íslensk sú lind
sem um æðar þér streymir. Íslensk
er vonin af bjartsýni full.“ Hæhó og
jibbíjei og svo framvegis. Það var svo
æðislegt að vera Íslendingur fyrir 6.
október 2008.
Svarthöfði og Svarthöfða hafa haldið í hefðirnar frá því í æsku og hafa innrætt börnum sínum sömu þjóðernisástina og þeim
var í blóð borin. Fjölskyldan hefur
því jafnan dubbað sig upp að morgni
17. júní og mætt í fremstu víglínu á
Austurvöll og viknað þegar lagður er
blómsveigur að styttu Jóns Sigurðs-
sonar sem var sómi Íslands, sverð
þess og skjöldur. Svarthöfði kaupir svo
alltaf íslenskan fána á línuna og síðan
er arkað í skrúðgönguna, hæhóað og
jibbíjeiað. Eftir labbið fengu sér allir
SS-pylsur af því að þannig kjötmeti
borða sjálfstæðir og frjálsir Íslend-
ingar.
Þetta er ekki svona lengur og Svarthöfði finnur ekki fyrir vott af tilhlökkun þótt 17. júní sé rétt handan við hornið.
Svarthöfða langar bara ekkert til að
fagna á miðvikudaginn enda hefur
hann ekkert tilefni til þess. Hann er
ekki lengur stoltur, sjálfstæður Ís-
lendingur heldur ómagi í margfaldri
ánauð. Nú er hún Snorrabúð stekkur
og Svarthöfði skammast sín við þá
tilhugsun að enn fyrirfinnist hræður á
þessu landi sem ætli að gera sér glað-
an dag þann sautjánda júní.
Svarthöfði spyr sig einfald-lega hvort við höfum yfirleitt efni á því að halda daginn hátíðlegan? Fékk Hanna
Birna leyfi frá landstjóra Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins til þess að setja
upp söngpall, hljóðkerfi og kaupa
krafta íslenskra tónlistarmanna? Og
hefur Steingrímur J. Sigfússon leyfi
til þess að kvitta upp á reikning fyrir
blómum á leiði frelsishetjunnar Jóns
Sigurðssonar?
Þótt Svarthöfði sé ekki enn bú-inn að kaupa flugfar til Noregs aðra leiðina fær hann sig ekki til að taka þátt í þessum merk-
ingarlausa skrípaleik sem þjóðhátíð-
ardagur Íslendinga er orðinn. Hann
mun því ekki fella tár á Austurvelli á
morgun en honum kæmi ekki á óvart
þótt stytta Jóns Sigurðssonar muni
gráta þegar eilífðar smáblóm sem eru
dæmd til að tilbiðja AGS, visna og
deyja, verða lögð að fótskör kappans
nú þegar við blasir að öll hans barátta
er unnin fyrir gýg.
Fjallkonan gengur í tötrum með betlistaf og Austurvöllur er orðinn að vígvelli óeiningar sundraðrar og niðurlægðrar
þjóðar. Forsetinn er ekki einu sinni
lengur sameiningartákn og allt verður
ógæfu Íslands að vopni og sjálfstæð-
ið er ekki meira en svo að fjöldinn
streymir nú á náðir gömlu nýlendu-
herranna í Noregi. Niðurlægingin
er fullkomnuð og það er ekkert eftir
nema játa sig sigraðan, axla Icesave-
klyfjarnar og skríða eins og barinn
hundur í ESB. Íslenska lindin er þorn-
uð upp, íslenska vonin engin og bjart-
sýnin horfin.
Vér ættum því að mótmæla öll! Með því að sitja heima á 17. júní.
Þriðjudagur 16. júní 200914 Umræða
EkkErt hæhó og jibbí
svarthöfði
spurningin
„Þetta er í besta falli
ósanngjarnt
óréttlæti,“ segir
Sigmundur Ernir
Rúnarsson,
þingmaður
Samfylkingarinnar.
Sigmundur spurði
að því á alþingi í
gær hvort hægt
væri að snúa við
ákvörðun stjórnar Kaupþings um að
fella niður ábyrgðir stjórnenda bankans
fyrir milljarðalánum sem þeir fengu til
að kaupa hlutabréf í bankanum. gylfi
Magnússon viðskiptaráðherra svaraði
því til að líklega væri ekki hægt að snúa
ákvörðuninni við. Líklegt þykir þó að
stjórnendurnir þurfi að greiða skatt af
lánunum.
Er þEtta vont rétt-
læti, Sigmundur?
sandkorn
n Fréttir af sérstakri lánafyr-
irgreiðslu Landsbankans til
Sigurjóns Árnasonar, fyrr-
verandi bankastjóra Lands-
bankans, hafa án efa stað-
fest þá trú
margra að í
landinu búi
tvær þjóðir,
ekki bara
fyrir hrun
heldur líka
núna þegar
afleiðingar
hrunsins
blasa við. Enda fór það svo að
margir hneyksluðust þegar
fréttist af þessari fyrirgreiðslu,
sem fulltrúar Landsbankans
segja reyndar að sé einsdæmi
hjá bankanum. Líklegt má
þó telja að tortryggni lands-
manna í garð bankanna og
forkólfa atvinnulífsins hafi
ekki minnkað við þessi tíð-
indi.
n Það vekur athygli í yfirlýs-
ingu Landsbankans um lána-
mál Sigurjóns Árnasonar að
þar segir að upp um lánafyrir-
greiðsluna
hafi komist
í reglulegri
úttekt innra
eftirlits
bankans.
Ýmsir hafa
orðið til að
draga þetta
í efa og geta
sér þess til að innan bankans
hafi Elín Sigfúsdóttir banka-
stjóri og hennar fólk ekkert
vitað um lánið fyrr en það
kom til umræðu í bloggheim-
um og síðar á vefjum fjöl-
miðlanna. Ekkert skal stað-
hæft um réttmæti þess hérna
en það kann að gefa þessum
sögum byr undir báða vængi
að í yfirlýsingu bankans segir
að málinu verði vísað til Fjár-
málaeftirlitsins, ekki að því
hafi þegar verið vísað þangað.
n Jóhanna Sigurðardóttir
og Steingrímur J. Sigfússon
fengu bandamenn í sinn hóp
þegar norrænir forsætisráð-
herrar sögðu að þeir hefðu
ekki viljað skrifa upp á lána-
fyrirgreiðslu til Íslands fyrr en
eftir að gengið væri frá sam-
komulagi um Icesave. Fá mál
hafa vakið upp meiri deilur
en Icesave-samkomulagið og
ljóst að tugþúsundir Íslend-
inga vilja mikið til þess vinna
að Alþingi staðfesti sam-
komulagið ekki. Hins vegar er
spurning hvort orð norrænu
forsætisráðherranna séu stað-
festing á þeirri einangrun sem
fylgjendur Icesave-samkomu-
lagsins hafa sagt að blasti við
Íslandi ef ekki yrði samið um
ábyrgðir á reikningunum.
LyngháLS 5, 110 reyKjavíK
Útgáfufélag: útgáfufélagið Birtíngur ehf.
Stjórnarformaður: hreinn Loftsson
framkvæmdaStjóri: elín ragnarsdóttir
ritStjórar:
jón Trausti reynisson, jontrausti@dv.is
og reynir Traustason, rt@dv.is
fréttaStjórar:
Brynjólfur Þór guðmundsson, brynjolfur@dv.is
og Þórarinn Þórarinsson, toti@dv.is
auglýSingaStjóri:
ásmundur helgason, asi@birtingur.is
dv á netinu: dv.iS
aðalnÚmer: 512 7000, ritStjórn: 512 7010,
áSkriftarSími: 512 7080, auglýSingar: 512 7050.
SmáauglýSingar: 515 5550.
umbrot: dv. Prentvinnsla: Landsprent. dreifing: árvakur.
dv áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu
formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð.
„Efnahagur má ekki
stjórna því hvort fólk hafi
tækifæri til þess að feta
menntaveginn.“
n Segir í yfirlýsingu frá Ungum jafnaðarmönn-
um sem skora á menntamálaráðherra að taka á
málunum. Ungir jafnaðarmenn segja það ómögu-
legt að lifa af núverandi lánum. - visir.is
„Hún er valin-
kunnur kennari
við Yale, þeir eru
ómerkir kerfis-
karlar.“
n Jónas Kristjánsson sem segir Pál Hreinsson og
Tryggva Gunnarsson hafa hlaupið upp til handa
og fóta til að þóknast Jónasi Fr. Jónssyni eftir að
hann kvartaði undan ummælum Sigríðar
Benediktsdóttur. - DV.is
„Nú eigum við
skemmtilegasta
leik ársins eftir.“
n Guðjón Valur Sigurðsson,
fyrirliði íslenska landsliðsins í handbolta, um
leikinn gegn Makedóníumönnum á
þjóðhátíðardaginn. - Morgunblaðið
„Ég hélt að ég ætti að vita
allt um Sigur Rós.“
n Gylfi Ægisson eftir hraðaspurningar í
Popppunkti um helgina þegar Áhöfnin á
Halastjörnunni keppti gegn Sigur Rós. Þeir
síðarnefndu sigruðu örugglega. - RÚV
„Þrátt fyrir að þetta sé kalt
land í norðri er fólkið hér
svo hjartahlýtt.“
n Einhenti afrókennarinn Laily Camara sem
kennir dans í Kramhúsinu. - Fréttablaðið
Í leit að ábyrgð
Leiðari
Íslenska efnahagsundrinu var nýlega lýst sem mesta svikamáli frá Seinni heimsstyrjöld. Svo vill til að fyrir þremur mánuðum notaði nýr banka-
stjóri Landsbankans þessa tvo atburði í lík-
ingu sinni, samkvæmt Fréttablaðinu, þeg-
ar hann líkti starfsmönnum bankans við
starfsfólk í Auschwitch.
Nasistalíkingar eru óformlega bannað-
ar í umræðunni, þar sem svo öfgakenndur
stimpill útilokar gjarnan upplýsta niður-
stöðu. Tilfelli nasista er hins vegar það lær-
dómsríkasta í sögunni þegar kemur að sið-
rofi hjá einstaklingum innan sjúkra kerfa.
Það sýnir okkur hvernig aðstæður þurfa
að vera til þess að siðferði molni niður hjá
venjulegu fólki. Með fullri virðingu fyrir
sjálfstæðri hugsun var fólk markvisst skil-
yrt til illra verka í Þýskalandi nasismans,
með áróðri, blekkingum, hlunnindum og
refsingu á þeim sem tóku ekki þátt. Marg-
ir voru firrtir og náðu að fjarlægja ábyrgð-
ina úr huga sér. Frægasta tilfellið er Adolf
Eichmann, „arkitekt helfararinnar“. Hann
taldi sig saklausan þar sem hann sat á skrif-
stofu sinni og skipulagði sem hagkvæmasta
flutninga gyðinga í útrýmingarbúðir, líkt og
hann væri að senda vörur í verslanir fyrir
Walmart. Það hefði hann mögulega gert á
öðrum stað og öðrum tíma.
Leitin að ábyrgð hlýtur að leiða okkur til
stjórnenda bankanna. Þeir voru síður en
svo nokkuð í líkingu við nasista. Þeir voru
í mesta lagi gráðugir, sjálfselskir, vanhæfir
og skeytingarlausir gagnvart velferð þjóð-
arinnar. Að horfa á eiginleika þeirra sem
skýringu er hins vegar algerlega gagns-
laust. Þeir eru algengir og ekki nægilegir til
að framkalla efnahagshrun.
Stjórnendur bankanna öðluðust gríðar-
leg völd, með því að stunda áhættufjárfest-
ingar á tímum offramboðs lána og hækk-
andi eignaverðs. Þeir voru gæddir hæfilegu
siðleysi til að blekkja þjóðina og leggja hana
að veði. Yfirvöld hylmdu yfir hættumerki og
hvöttu bankana áfram, álíka gagnrýnislaus
og klappstýrur á úrslitaleik.
Að leggja alla ábyrgðina á bankana væri
álíka upplýst og að kenna SS-sveitum nas-
ista einum um helförina. En hér var enginn
Führer, enda var landið ekki einræðisríki.
Ábyrgðin var á herðum stjórnvalda sem
sköpuðu aðstæðurnar og hjá stjórnendum
bankanna sem nýttu sér þær. Við sjáum
hins vegar nú hvað gerist ef aðstæðunum
er breytt.
Sigurjón Árnason, fyrrverandi Lands-
bankastjóri, tók siðferðislega vafasamt
kúlulán í gegnum bankann skömmu eft-
ir hrunið síðasta haust. Ekkert virtist hafa
breyst frá aðdraganda hrunsins. Hins vegar
er það til marks um batann að einhver hafði
siðferði til að koma sönnunargögnum á
framfæri við almenning, að almenningur
er mótfallinn þessu og að bankinn varð að
bregðast við. Þetta þrennt verður að gerast
til að mynda móteitur við spillingu, en þetta
brást allt í aðdraganda hrunsins.
Aðstæður til spillingar breytast, þótt
mennirnir séu eins.
jón trauSti rEyniSSon ritStjóri Skrifar. Aðstæður til spillingar breytast, þótt mennirnir séu eins.
bókstafLega