Dagblaðið Vísir - DV - 07.10.2009, Page 8

8 miðvikudagur 7. október 2009 fréttir
10 til 11 þúsund milljarðar töpuðust í bankahruninu fyrir ári. Skuldir íslenska
ríkisins aukast um 1.400 milljarða á einu ári, þar af neyddist ríkið til að verja
300 milljörðum króna til að verjast gjaldþroti Seðlabanka Íslands. Miðað við
að sæmilegt verð fáist fyrir eignasafn Landsbankans verður kostnaður þjóðar-
innar af Icesave minni en af gjaldþroti Seðlabankans.
Skuldir ríkisins vaxa úr um 300
milljörðum króna árið 2007 í um
1.700 milljarða króna á næsta ári.
Aukningin nemur því sem næst
landsframleiðslunni í heilt ár sem
er um 1.500 milljarðar króna.
Aukningin, sem endurspegl-
ar bankahrunið og áfallið samfara
því, skiptist þannig að 350 milljarð-
ar eru vegna halla ríkissjóðs. Við-
líka há upphæð eða um 350 millj-
arðar króna eru lán frá vinaþjóðum
sem ætlað er að styrkja gjaldeyris-
forðann.
300 milljarðar króna eru skuld
vegna endurfjármögnunar bank-
anna. Enn aðrir 150 milljarðar
króna hafa lagst á ríkið vegna geng-
ishruns krónunnar með samsvar-
andi hækkun erlendra lána.
Loks voru um 300 milljarð-
ar lagðir í Seðlabanka Íslands til
þess að koma í veg fyrir gjaldþrot
hans. Jóhanna Sigurðardóttir for-
sætisráðherra sagði í stefnuræðu
sinni á mánudaginn að skuld rík-
isins vegna afskrifaðra lána Seðla-
bankas jafngiltu þreföldum niður-
skurði fjárlagahallans milli áranna
2009 og 2010.
„Vegna þessara vaxandi skulda
er vaxtakostnaður ríkisins orðinn
næststærsti liður fjárlaga á eftir
úgjöldum til félags- og trygginga-
mála, um 100 milljarðar króna.
Þessi vaxtabyrði ríkisins mun að
lokum verða stærsti útgjaldalið-
ur fjárlaga ef ekkert er gert... Ef við
rekum ríkissjóð með 200 milljarða
króna árlegum halla á næstu árum,
eins og við höfum gert um tveggja
ára skeið mun gífurleg vaxtabyrði
draga allan þrótt úr velferðarkerf-
inu. Við munum ekki hafa neina
fjármuni til þess að byggja það
þjóðfélag sem við viljum búa í.“
Deilt um þátt
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins
Jóhanna gagnrýndi andstæðinga
Icesave og aðildar Alþjóðagjald-
eyrissjóðsins vegna efnahags-
áætlunarinnar og endurreisnar-
innar. „Þessi bráðavandi hefur
ekkert með Icesave að gera og ekk-
ert með Alþjóðagjaldeyrissjóðinn
að gera. Þeir sem því halda fram
eru að blekkja fólk. Það er sama
hvort Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
er eða fer, sama hvort við borgum
Icesave eða ekki. Við verðum að
draga mjög hratt úr hallarekstri og
skuldasöfnun.“
Andstöðuarmurinn í VG er
þessu ekki sammála eins og heyra
mátti í máli Lilju Mósesdóttur á Al-
þingi í gær. Hún kvaðst upphaflega
ekki hafa verið á móti aðkomu AGS
að uppbyggingunni vegna þess að
á þeim bæ kynnu menn til verka
við að semja um skuldir. En nú
væri þeim rökum ekki lengur til að
dreifa. Þar hefði sjóðurinn brugð-
ist. „AGS hefur hert tökin á okkur,
við þurfum lækkun vaxta, afnám
gjaldeyrishaftanna og hægari nið-
urskurð ríkisútgjalda.“ Lilja segir
að efnahagsáætlunin eigi að vera
sveigjanleg eftir að atvinnulífið hafi
þurft að búa við vaxtastig sem er 10
prósentustigum hærra en annar
staðar.
Gríðarlegt tap erlendis
Gylfi Magnússon viðskiptaráðherra
segir að fjármagnseigendur hafi
tapað sjöfaldri vergri landsfram-
leiðslu Íslendinga á bankahruninu.
Þetta sé mesta tap sem um getur af
völdum bankahruns. Þar af nema
kröfur á föllnu bankana fjórfaldri
til fimmfaldri landsframleiðslu.
Þetta eru einkum erlendar kröfur
og þær fást aðeins greiddar að litl-
um hluta. Afgangur tapsins stafar
af hruni verð- og hlutabréfa í kaup-
höllum en það tap jafngildir vergri
landsframleiðslu í tvö ár.
Allt er þetta raunverulegt tjón í
skuldabréfum og hlutabréfum seg-
ir Gylfi þótt bréfin séu í eðli sínu
ávísun á verðmæti. „Þessar ávís-
anir eru nú innistæðulitlar,“ sagði
Gylfi en á þingfundi á Alþingi gær
benti hann á að þrátt fyrir þetta
væru mikil verðmæti eftir í land-
inu sem fleytt geti
þjóðinni áfram
til betri kjara
á ný. Jafn-
vel mætti
líta svo á
að krepp-
an í kjöl-
far banka-
hrunsins
væri ekki
sérlega mik-
il í samanburði
við áföll á fyrri
tíð þegar kjör-
in voru lakari
og einangrun
meiri.
JóhAnn hAuksson
blaðamaður skrifar: johannh@dv.is
Seðlabankinn
þjóðinni dýrari
en iceSave
TAp veGnA
íslenskA
bAnkAhrunsins:
10–11.000
milljarðar króna
skipTinG:
Tapaðar kröfur sem
eitthvað fæst upp í:
7.000 milljarðar króna
Fall verð- og hlutabréfa á
mörkuðum:
3.000 milljarðar króna
skulDir íslenskA
ríkisins veGnA
bAnkAhrunsins:
1.700 milljarðar króna
árið 2010
(Aukning: 1.400 millj-
arðar króna á einu ári
eða sem nemur nærri
því vergri landsfram-
leiðslu þjóðarinnar)
ríkissjóður – halli
350 milljarðar króna
erlend
gjaldeyrislán
350 milljarðar
króna endurfjár-
mögnun
bankanna
300 milljarðar
króna
seðlabanka
bjargað frá
gjaldþroti 300
milljarðar króna
Gengistap
vegna erl. lána
150 milljarðar
króna
Árlegar
vaxtagreiðslur
100 milljarðar
króna
heildar-
skuldbind-
ing vegna
icesave
670
milljarðar
króna
Miðað við 60
prósenta heimtur
gætu 240 milljarðar
fallið á íslenska ríkið
eða lægri upphæð en
varið var til að bjarga
Seðlabanka Íslands
skipTinG
Mesta tap fyrr og síðar í bankahruni Gylfi Magnússon viðskiptaráðherra segir
að 7.000 milljarða kröfur á bankana séu ýmist tapaðar eða verðlitlar.
oddvitarnir Jóhanna Sigurðardóttir
segir Seðlabankann meiri vanda en
Icesave. Steingrímur J. Sigfússon reynir
að ljúka Icesave-málinu í sátt.
10
-1
1.
00
0
m
ill
ja
rð
ar
k
ró
na
70
00
m
ill
ja
rð
ar
k
ró
na
30
00
m
ill
ja
rð
ar
k
ró
na