Feykir - 31.07.1985, Qupperneq 2

2 FEYKIR 15/1985
Sólskinsblettur í Hofsósi
Sunnudaginn 30. júní 1985, var
gömlu fólki í Skagafjarðarsýslu
boðið til skemmtisamkomu að
Hofsósi. Það var Kvenfélaga-
sambandið í héraðinu, sem bauð
og kostaði samkomuna.
Það var ekki fyrr en um
hádegi þennan sama dag, að ég
frétti um mannfagnaðinn ogfór
að hugsa um, hvort ég ætti ekki
að fara og ákvað það á
stundinni. Líklega hefði ég ekki
farið, ef ég hefði ekki átt erindi
út í Hofsós. Ég þurfti að selja
bækur. Mammonsþjónustu hef
ég löngum stundað eins ogfleiri.
Samkoman var svo ánægjuleg
og skemmtileg, að um kvöldið
komst ég að þeirri niðurstöðu,
að þennan dag hefði ég þjónað
bæði guði og Mammoni, sem er
þó talið aldeilis ómögulegt. Allt
hið góða er frá guði, en
Mammonsþjónusta varasöm.
Samkoman hófst um kl. 4
síðdegis. Margt fólk var, líklega
um 200 manns með starfsfólki.
Fólkið var frá Sauðárkróki og
úr öllum hreppum sýslunnar,
nema Skefilsstaðahreppi. Þá
kom Margrét forstöðukona á
Löngumýri, með gömlu fólki,
sem þar var í dvöl og stjórnaði
hún samkomunni að nokkru.
Veður var gott, hægviðri,
úrkomulaust, léttskýjað og hiti
15 stig síðdegis. Hátíðlegt var
það, að lækkandi sól stafaði
geislum sínum skáhalt inn á
gólfið í salnum, gegnum rifur á
gluggatjöldum.
Formaður Kvenfélagasam-
bandsins frú Sólveig Arnórs-
dóttir í Útvík, setti samkomuna,
bauð gesti velkomna og kynnti
dagskrá. Frú Sólveig var vel
búin í íslenskum búningi. Hún
hefur góðan málróm, flytur vel
og talar ekki af sér. Öll
framganga hennar ber vitni um,
að hún er af þingeyskri ætt
góðri.
Næst var helgistund. Séra
Sighvatur prestur á Hólum valdi
sálma til söngs, sem voru
listrænir í einfaldleik sínum.
Hann lét vel yfir því, hvað
margir voru til að njóta
stundarinnar og flutti stutta
predikun. Séra Sighvatur er
góður kennimaður og prédikar
guðsorð „klárt og kvitt” eins og
hann hefur lofað.
Næst á dagskránni var
einsöngur. Jóhann Már bóndi í
Keflavík söng nokkur lög. Mér
hefur alltaf fundist Jóhann Már
jafn góður söngvari og bróðir
hans, en þó finnst mér þeir
bræður, varla hafa eins mjúka
og fagra rödd eins og faðir
þeirra Jóhann Konráðsson, en
kannski meiri. Það er fróm ósk
mín og margra fleiri, að Jóhann
Már verði sem Iengst í
Skagafirði, svo héraðsbúar fái
að njóta listagáfu hans.
Eftir einsönginn var boðið til
borðs og gestirnir sóttu veit-
ingar á hlaðborð í miðjum sal,
skipulega og kurteislega. Það
var ekki eins og þegar sauðir
ryðjast á garða.
A meðan setið var undir
Efla þarf byggð í sveitum
Það er mjög mikilvægt að efla
byggð í sveitum landsins og
tryggja þar búsetu ogblómlegan
búskap. Til þess að ræða þau
mál var nýlega haldin ráðstefna
á Hrafnagili í Eyjafirði á vegum
Fjórðungssambands Norðlend-
inga. Bar hún yfirskriftina:
Ráðstefna um atvinnumál í
dreifbýli. í ályktun ráðstefnunn-
ar var megináhersla lögð á
eftirtalin atriði til þess að efla
byggð í sveitum.
Landbúnaður undirstaðan
1. Hefðbundinn landbúnaður
verði treystur, enda er hann
undirstaða byggðar í sveitum og
kauptúnum víðs vegar um land.
2. Aætlun verði gerð um
uppbyggingu nýbúgreina og
mörkuð skýr stefna ríkisvalds
um ótvíræðan fjárstuðning við
þær.
3. Efldur verði smáiðnaður í
sveitum. Ráðstefnan átelur
harðlega að áætlun sem Fram-
kvæmdastofnun ríkisins gerði
fyrir nokkrum árum um smá-
iðnað í sveitum hefur ekki hlotið
eðlilega umfjöllun og komið til
framkvæmda.
4. Stofnunum, sem inna af
hendi ýmiskonar þjónustu verði
dreift um landið svo sem
Byggðastofnun, sem nú verði
ákveðinn staður á Akureyri.
Gífnteg fólksfækkun
Þegar undirritaður setti þessa
ráðstefnu í umboði strjálbýlis-
nefndar Fjórðungssambandsins
sagði ég m.a.:
Um árabil hefur verið gífurleg
fólksfækkun í sveitum landsins.
Þessi fækkun hefur ekki aðeins
átt sér stað síðan 1978 eftir það
að samdráttur fór að verða í
hefðbundnum búgreinum. Fækk-
unin hafði einnig átt sér stað um
áraraðir meðan framleiðslan
jókst í sífellu. Nú blasir hrun við
fjölmörgun sveitum, verði ekkert
raunhæft að gert.
Stefnt að frekari samdrætti
Astæður fyrir því að svo er
komið eru nokkrar. Hér skulu
þrjár tilgreindar þó þær mætti
telja margar fleiri:
1. Fjárhagsstaða fjölmargra
bænda er mjög erfið. Sérstak-
lega á þetta við um yngri
bændur, einmitt þá bændursem
að öllu eðlilegu ættu að vera
vaxtarbroddur og framtíðarvon
sveitanna.
2. Stjórnvöld virðast stefna að
enn frekari samdrætti í hefð-
bundnum búgreinum. Sú stefna
birtist m.a. í því að nú á að skera
niður útflutningsbætur. Sam-
dráttur í hefðbundnum búgrein-
um leiðir af sér enn frekari
fækkun fólks í sveitum og
skerðir möguleika þéttbýlis-
staða víða um land.
3. Allt talið um nýjar búgreinar
er enn sem komið er lítið meira
en orðin tóm. Það er í
undantekningartilfellum, sem
þær hafa orðið til þess að styrkja
verulega byggðina sem fyrir er.
Vörn í sókn
Hér verður að snúa vörn í sókn.
Það er mikilvægt ekki aðeins
fyrir sveitirnar heldur alla
landsbyggðina. Það verður að
treysta hinn hefðbundna land-
búnað, hann er ótvírætt undir-
staðan. An þeirrar undirstöðu
verða sveitirnar ekki byggðar
svo vel sé.
Samhliða verður að byggja
upp nýjar búgreinar til þess að
auka þar fjölbreytni í atvinnulíf-
inu og það verður að koma upp
smáiðnaði í sveitum. Það býr
margt af fólki, sem vill og þarf
að sækja vinnu út fyrir sitt
heimili m.a. ungt fólk sem vill
dvelja áfram á sínum heima-
slóðum, en hefur ekki fulla
vinnu heima á búi foreldranna.
Fjárstuðningur nánast enginn
A ráðstefnunni voru flutt mörg
fróðleg erindi um stöðu þessara
mála eins og þau eru í dag. M.a.
töluðu sex Norðlendingar um
nýjar atvinnugreinar í sveitum.
Allt er þetta fólk, sem reynt
hefur þessar nýju atvinnugrein-
ar og gat því fjallað um málið út
frá reynslu sinni. í máli þessa
fólks kom glöggt fram að
möguleikarnir á nýjum atvinnu-
tækifærum í sveitirnar eru
miklir, en skipulag og raunhæf-
ur fjárstuðningur af hendi
opinberra aðila nánast lítill.
Stjóravöld ráða úrslitum
Nú er kominn tími til að hefja
raunhæfar aðgerðir í þessum
málum. Því lengur sem það
dregst því stærra verður vanda-
málið. Hér verða margir að
leggjast á eitt, ekki síst
framtakssamir og hugmynda-
ríkir íbúar sveitanna sem
örugglega geta víða lyft grettis-
taki ef vilji er fyrir hendi. En
stjórnvöld mega ekki láta sitt
eftir liggja. Þau ráða í raun
úrslitum um það hvort tekst að
efla sveitirnar eða hvort fólk
heldur áfram að flýja þaðan.
A ráðstefnunni á Hrafnagili
var lögð áhersla á fjögur atriði
sem eflt geta byggð í sveitum.
Þessir áherslupunktar voru
kynntir hér að framan. Þá þarf
síðan að útfæra nánar og vinna
þeim fylgi. Þar er stórt verk að
vinna og þar verða íbúar
sveitanna að hafa ákveðið
frumkvæði.
Magnús Olafsson
Sveinsstöðum.
borðum var fólkinu boðið að
kaupa happadrættismiða og því
lýst yfir, að öllum ágóða yrði
varið til byggingar elliheimilis á
Sauðárkróki. Á fjórða hundrað
miðar seldust og var dregið á
eftir. Það tók nokkurn tíma, því
happadrættirnir voru fjölda-
margir. Verslanir og önnur
fyrirtæki í héraðinu gáfu alla
happadrættina og voru þeirallir
til sóma þeim sem gáfu ogsumir
mjög verðmætir.
Um kl. 7 var samkomunni
slitið og hafði þá staðið á fjórða
klukkutíma og verður áreiðan-
lega minnisstæð, þeim sem
minni hafa.
Oft er rætt um það nú á
tímum, að gamalt fólk eigi við
bág kjör að búa. Einkum eru
það stjórnmálamenn sem ræða
um slíkt, þegar þeir vilja gera
hosur sínar grænar fyrir kosn-
ingar. Ég tek ekki undir það, að
gamalt fólk búi við bág kjör, þó
það geti átt sér stað í einstökum
tilfellum og er þá reynt að bæta
fyrir. Fyrir skömmu hafði
útvarpið viðtöl við gamalt fólk.
Það kvartaði ekki, nema einn
maður. Sumir sögðu að þeir
hefðu nóg, aðrir sögðu að endar
væru látnir ná saman. Þetta fólk
hafði tileinkað sér þá fornu
dyggð, að eyða ekki meiru en
aflaðist.
Áður fyrr voru börn, foreldrar,
afar og ömmur á sama heimili.
Á þessari öld hefur orðið
breyting, sem kölluð er kyn-
slóðabil. Gamalt fólk er oftast
ekki hjá börnum sínum, for-
eldrar vinna bæði utan heimilis
og börn eru þá ein heima eða á
götunni. Þessi breyting er ekki
til bóta, en við hana verður að
una, því enginn stöðvar straum
tímans.
Dagurinn í gær er saga, sem
ekki verður breytt. Nú 20. júlí,
þegar þetta er ritað, stendur
veislan í Hofsósi 30. júní,stöðug
í minningunni. Aðeins minning-
in er eftir um þennan atburð
sögunnar. Það hefur verið sagt,
að það eina sem maðurinn hafi
vald á, sé líðandi stund. Það er
„stundin okkar.” Á líðandi
stund vilja menn gjarnan vita,
hvað framtíðin ber í skauti sínu,
en tjald hylur.
Á öllum tímum hafa verið til
menn sem virðast hafa vitað
eitthvað um ókomna atburði og
hafi það komið fram, er þeir
sögðu fyrir, voru þeir forspáir
kallaðir. Vitneskja þessara manna
um ókominn tíma er þó oftast
lítil eða eins og þegar sólargeisli
smýgur um rifu milli glugga-
tjalda í Höfðaborg.
Það er þakkarvert og vel þegið
af þeim sem njóta, þegar
kvenfélög og önnur félagasam-
tök búa til sólskin fyrir gamalt
fólk. Ég veit ekkert fram í
tímann, en ég trúi því, að þeir
sem búnir eru að erfa landið,
haldi áfram að gleðja þá sem
gamlir eru.
Hvort sólskinsblettir verða í
Hofsósi eða annars staðar
skiptir ekki máli.
Það er enn í fullu gildi, sem
Jónas Hallgrímsson kvað:
„En ef við sjáum sólskinsblett í
heiði,
að setjast allir þar og gleðja oss.”
Björn Egilsson
„Lært af reynslumii”
Benedikt Bjömsson verktaki
í Sauðárkrókskirkjugarði
Feykir fann Benedikt Björnsson
skrúðgarðameistara og verk-
taka framkvæmda í Sauðár-
krókskirkjugarði að máli og bað
hann að skýra umfang fram-
kvæmdanna og hvers vegna
hann hefði talið að þörf væri á
svo miklum framkvæmdum
umfram það sem gert hafði verið
ráð fyrir. „Það kom í ljós þegar
ég hallamældi þennan nýja hluta
garðsins, sunnan sáluhliðsins,
að hallinn var frá austri inn að
miðju garðsins og einnig frá
vestri inn að miðju og síðan var
halli til suðurs. Það var því
augljóst að framkvæmdir þær er
áætlaðar voru yrðu til einskis ef
halla garðsins yrði ekki breytt
þannig að allur nýi hluti
garðsins hallaði til suðurs.
Án þessa hefði ekki verið hægt
að tryggja sómasamlega fram-
ræslu vatns úr garðinum. Eins
og þetta var, safnaðist vatn fyrir
í garðinum þar sem jarðvegur
var lausastur.
Það sem hér er verið að gera er
að við skiptum um jarðveg í
götum og breikkum þær og
jöfnum leiðaraðir til endanna.
Einnig eru leiðaraðirnar slétt-
aðar, og gömul grasrót tekin
ofan af og nýjum jarðvegijafnað
ofan á, og loks tyrft yfir með
nýjum túnþökum. Þannig verð-
ur mun auðveldara að stunda
allt viðhald og snyrtingu
leiðanna og vonandi lítur þetta
allt betur út á eftir.
Ég geri mér fullkomlega grein
fyrir því að þessar framkvæmdir
hafa komið illa við suma, þar eð
enginn átti von á þeim og mér
þykir mjög leiðinlegt að þetta
skuli hafa orðið til þess að særa
fólk. Ég hef unnið við lagfæring-
ar og breytingar á ýmsum
kirkjugörðum undanfarið og
þetta hefur kennt mér að hreyfa
aldrei við neinu án þess að það sé
rækilega auglýst.
Meðan á þessum fram-
kvæmdum stendur reyni ég að
hafa tal af öllum sem koma
hingað í garðinn og skýra fyrir
þeim hvernig þetta muni líta út,
því það getur verið erfitt að átta
sig á því meðan framkvæmdum
er ekki lokið. Ég reikna með að
þessu verði lokið upp úr
Verslunarmannahelgi og þá sjá
vonandi sem flestir að hér hafa
allir reynt að gera sitt besta svo
kirkjugarðurinn hér á Sauðár-
króki verði sem fallegastur,”
sagði Benedikt Björnsson að
lokum.
Óháð fréttablað
fyrir Norðurland vestra
lyrir raorouriani
Reyker
■ RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: Hávar Sigurjónsson ■ ÚTGEFANDI: Feykir
hf. ■ SKRIFSTOFA: Aöalgötu 2, Sauöárkróki ■ PÓSTFANG:Pósthólf 4,550Sauðárkrókur
■ SÍMI: 95:5757 ■ STJÓRN FEYKIS HF .: Hilmir Jóhannesson, Sr. Hjálmar Jónsson, Jón F.
Hjartarson, Sigurður Ágústsson, Saemundur Hermannsson ■ BLAÐAMENN: Magnús
Ólafsson, Hjálmar Jónsson ■ ÁSKRIFTARVERÐ: 28 krónur hvert tölublað; í lausasölu 30
kr. ■ GRUNNVERÐ AUGLÝSINGA: 120 krónur hver dálksentimetri ■ ÚTGÁFUTfÐNI:
Annan hvern miðvikudag ■ PRENTUN: Dagsprent hf., Akureyri ■ SETNING OG UM-
BROT: SÁST sf„ Sauðárkróki.