Ljóðormur - 01.07.1988, Page 47

Eysteinn Þorvaldsson: 45
Þær líða fram í spegli tjamarinnar
eins og óvægin rímorð
í háttlausu ljóði föstudagsins
(bls. 47)
Rímorðin eru vofur liðins tíma, dauðra guða, og eiga ekkert
erindi í háttlaust Ijóð. Síðan brýst tjáningarþörfin fram í
ávarpi sem jafnframt er ögrun:
Svona, láttu steininn falla tollheimtumaður
Þetta er spegillinn sem brotnar
og er aftur heill
(bls. 47-48)
Hér er enn sama myndin og í upphafsljóði bálksins og
skáldið eða skáldvitundin er reiðubúin að taka við steini
tollheimtumannsins, ógnun eða skuldakröfu, ekki síður en
laufblaðinu sem var táknmynd dapurlegra orða.
I áttunda og síðasta ljóði bálksins hefur vamið sama tákn-
gildi og fyrr og staðfestist það í upphafmu sem felur í sér
skilgreiningu á ljóðinu (vatninu):
Vatnið hefur tvö andlit
eins og mynd sem er máluð
ofan í mynd
grímudansgríma villimannsins
yfir fíngerðum dráttum unglingsins
yfir skilningarvitunum
grímu óljósrar náttúru
(Eins og þú sem bregður upp grímu tíðarandans)
(bls. 18)
Svigasetningin tekur af tvímæli um hlutverk skáldsins sem
túlkanda; vitund hans, spegillinn, hefur tvö andlit eða öllu
heldur andlit og grímu. En í framhaldinu sést að vatnið hef-
ur fengið aukið táknlegt hlutverk. Það virðist verða að tákn-
mynd skáldskaparins sjálfs og metnaðar skáldsins fyrir hans
hönd. En jafnframt er það tákn annarra og viðsjárverðra
sanninda: „Vatn var ekki framar einfaldlega vam, heldur
margrætt hugtak sem bjó yfir viðsjálum merkingum. T.d.
þungt vatn sem var notað í kjamorkuvopn, og geislavirkt