Barnablaðið - 25.10.2015, Blaðsíða 7
BARNABLAÐIÐ 7
VÍSINDAVEFURINN
Hversu
kaldir
eru jöklar?
Hvar á hver heima?
Jöklar eru misjafnlega kal
dir og
hitastig íssins skiptir miklu
máli
fyrir hreyfingu þeirra, jökul
rof og
afrennsli vatns frá þeim. M
jög
kaldir jöklar hreyfast hægt
vegna
þess að ísinn er stífur. Ef jö
kul-
ísinn er frosinn fastur við j
örðu
er þar ekkert rennandi vat
n sem
gerir botninn sleipan. Jöku
llinn
ýtir þá ekki áfram steinum
undir
sér og rof er lítið.
Sumir jöklar eru við bræðs
lu-
mark, nærri 0°C. Undir þe
im
rennur vatn og ísinn skríðu
r eftir
hálum botni. Þannig eru a
llir
jöklar á Íslandi. Frost nær
bara 10 til 20 m niður
í jökulinn á
veturna og
hverfur á
hverju sumri.
Sums staðar
eru sumur svo
stutt að jöklar
ná ekki alls staðar
að hitna upp að
bræðslumarki. Þess
konar jöklar eru til dæmis
á Svalbarða í Norður-Ís-
hafi. Á köldustu jöklum
á hnettinum er nær eng-
in bráðnun og þeir eru kald
ari
en 0°C allt árið. Slíka jökla
má
finna á Grænlandi. En jafn
vel þar
sem kaldast er á jörðinni g
eta
jöklar verið svo þykkir að f
rost
frá yfirborðinu nær ekki ge
gnum
þá niður á botn. Þykkur jök
ullinn
virkar þá eins og einangru
narefni
ofan á landinu. Þess vegna
eru
stöðuvötn undir 4.000 m þ
ykkum
ís á miðju Suðurskautslan
dinu
þótt allt að 90ºC frost sé á
yfirborði jökulsins.
Svarið er af Vísindavefnum
og birt
með góðfúslegu leyfi Vísind
avefsins.
LAUSN AFTAST
Getur þú fundið út á hvaða plánetu eldflaugarnar eiga heima?
Drátthagi blýanturinn
Hvað heitir mörgæsin?
Hvað er huggulegra en að fá sér rjúkandi heitt súkkulaði
- þegar komið er inn úr kuldanum? Það veit mörgæsa-
strákurinn hérna vel. En hvað heitir hann (ath. tvö nöfn)?
B
E
N
J
A
M
Í
N
F
R
E
Y
R
LAUSN AFTAST