Framfari - 25.04.1878, Page 1

1. ARG.
LMDI, 25. APRIL- 1878.
Ar. 21.
llvit J-jotJ i Aft'iku.
pegar Stanley var a ferb sinui uni uppl.'ind
Afriku, fanti hann par einn innlendan pjdbllokk
scui kefir hvitan hfirundslit. pessi pjo5 by-r
fjitlli einu er nefnist Ganibaragara, . .konuijgur
fjillanna.4 4. og er 13—15000 feta hatt yfir sjafarmal;
og .segir Stanley pannig fra pessu 1 einu a1
brjefum slnum til blabsins ,,Daily Telegraph4-:
Ganibaragara er opt pakin snjd, en po ckki a-
vallt. A tindi pess byr pjobin Kappa Rega,
sem kefir sama litarkatt og Norburalfumenn.
Jcg sa nokkra af pessum mpnnum, og minntist
pa pess, er konungurimi. i Usigc (sunnarlega i
Afriku) sagbi okkur Livingstone fra, uni kvlta
meiiu, sem byggju langt .fyrir norban land bans,
petta efu .laglegir menu, og sumar af kon-
uui peirra cm frlbar mji'ig. , Harib er hrokkib.og
dokkt, audlitsdriettirnir reglulegir, varirpar punn-
ar, nelib vel lagab en nokkub pykkt ab framan-
vprbu. Ilvaban pessi merkiloga pjob, scjn er af
allt obriim kynstofni en abrar Afrikupjobir, er
komin; er dmfigulegt ab segja, en kja eiuni af na
ginnhapjdbum kennar gengur su sfigusogn, ab kon-
ungur cinn par i landinu kafi gefib pessum monn-
um fjallib og landib i kringum pab fyrir mcrg-
um lildum, og par kafi peir buib slban. pegar
ovinia uetla ab rabast inn i land peirra, hOrfa
peir undam upp a fjallstindinn. og. par er svo
kallt ab jafhvel ekki harbfengustu ovinir peirra
hafa pol til ab elta pa pangab.
Fyrir tveim arum sendi Mtisa keisari 1
Uganda riki (i Afriku) Eebsta rabgjafa sinn meb
100,000 manns til Ganibaragara. En pott pessi
mikli herskofbingi naebi brekkuin og klibuin fjalls-
ins meb ofurelli sinu, og veitti kiuni kvitu pjdb
optirf.fr alllangt uppeptir fjallinu, pa neyddist kann
til ab hverfa fra, og fara ofan fjallib vib svo bu-
ib fyrir sakir kuldans; pvl kin kvlta pjob kefir
kastala a tindi fjallsius og settist par. Fjallib er
annars einkennilegt mjiig, pab litur fit fyrir ab
Vera utbrunnib eldfjall; uppi a pvi er kristaltert
stobuvatn. I mibju vatnsins er klettur, er giuefir eius
og sula talsvert hatt upp 1 loptib. Hringur af
stciuum lykur kringinn i kring um efsta kluta pess,
eins og veggur, og par fyrir innan eru alhnarg-
ir bsair par sein konunguriun og menu kans bua.
Vjer fengum tvo menu af pessum pjdbilokki til
fylgdar vib oss til vatnsins Albert Nyanza og apt-
nr til Uganda, en peir tolubu varla orb og pab
var dmogulegt, ab fa upp fir peim ueitt um sogu
pjdbar peirra. peir lifbu jnest a mjolk.
Vib kirb Mtisas sa jeg einn mann til af
pessari kvitu pjob. pab var konungsson ab nafui
Namionjus, brobir konungsms 1 Ganibaragara. peg-
ar jeg fyrst sa .penna .mann, hugbi jeg pab vera
ungan Araba fra Cairo, sem af einkvcrri orsok
hefbi komib til Uganda, og pab var fyrst ept-
ir ab jeg hafbi sjeb inarga menu meb samskon-
ar kvftum .korundslit, ab jeg vilcli trua, ab i
hjartanu a Afriku Ijarri tillum leibum ferbamanna
og vcrzlunarmanna byggi pjobllokkur einu meb
pessum korundslit. pegar jeg asamt meb Liv-
ingstone fyrir fjorum. arum kannabi Tanganyika-
Vatnib, fjekk jeg ab lieyra ab kvitir mcnn byggju
oorburfra, langt fyrir norban rlkib Usige. Vib
Livingstone kloguni pa ab pvi sem rnestu fjar-
staibu ab liugsa sjer slikt sem ab hvitir menu
skyldu finnast mitt inni Afriku. Nfi hef jeg
ekki einungis sjeb land; pessarar kvitu pjobar,
keldur einnig ymsa menu af lienni optar en einu
sinni. — Ef peir ckki kcfbu Ncgra-kar, gaitu
nienn eptir utliti peirra ekki alitib annab, on ab
peir vieru af aittum Norbm-alfumanna,
Afrika er sifeljt ab v e kj a
mpil'i og uieiri eptirtekt. Nii a*tlar franskur
ferbamabur ab nafni A. Debes ab takast ferb
a liendur pvers 1 gegnum pa keiinsalfu, fra
Zanzibar-strondum upp eptir Congo-lljotinu, fyrir
suiinan mibja Afriku. Franska stjornin kclir
veitt hoiiuni 100,000 franka styrk. Ennfrernur
liafa tvii Jrysk afrfkonsk landaleitunarfjolog sam-
einab sig, og setla ab gjora fit menn til farar
til upplanda Afriku sjerstaklega i peim tilgangi
ab opna landib fyrir verzlun og vibskipturn.
Stjdrn pfskalands kefir lofab ab leggja 100.000
murk til fyrirtaikisins/ Fyrirtaeki petta kefir
vakib aliuga mikinn mebal pVskra verzlunarmanna
og verksmibju-eigenda.
Ill PRJERIRUN
er sira J. B. liefir nylega flutt, fitiif Joh. 6, 1-15.
., Ilvaban kaupuni vjer braub, svo a5 pcssir
iai ab borba?14 isvo spurbi Jesus lserisvein sinn
Filippus abur en kann gjorbi mettunar krapta-
verkib, og Andrjes, brobir Pjeturs, sem gat pess,
ab par vseri ungmenni eitt, sem. hefbi fimm bj-gg-
braub og tvo smaiiska, sagbi um leib: ,.En livab
or pab lianda svo morgum?44 Jeg ffitla pab ekki
ofsagt, ab likt kafi almenningur i pessari nylendu
spurt um pab leyti, sem pessi vetur gekk i garb.
Morgum mun pa liafa pott minna fyrir kendi
af daglegu braubi en svo, ab dkult maetti lita
frarn a velrartimann, sem for i bond. Hvort al-
menut kefir verib bebib um blessuu drottins a
vetrarforbanum eba- kjalparkond bans i kinni dag-
legu barattu fyrir bjargru-bi ba:bi almennings og
kvei-s einstaks manns, er yafasamt, en eitt er vist.
og pab er, ab gub kefir miklu orlatlegar fiett
petta folk a vetrinum en nokkur liaibi bfiist vib
i kaust, ab kann kefir tekib vetrar kuldann burtu
og pannig dmetanlega btutt fir klsebaskorti margra,
ab kann hefir gefib nalega sifelda veburblibu og
pannig engum hamlab fra pvi meb eigin ervib1
ab draga ficbi sitt fit fir skauti nattfirunnar. eins
og yfir liofub ab leita sjer ab daglegu braubi
par sem pab heist hefir verib ab finna. Hafa
ekki hip ,,fimm byggbraub og tveir smafiskar44,
meb obruni orbum: liinn litli matforbi, er fyrir
liendi var i haust, a vetri pessum avaxtast og
blessast dasamlega kja ollum peim, sem trfilega
hafa unnib, sem vel liafa notab taikifteri pau til
ab bjarga sjer, sem bobist hafa, og tetib fitkast-
ab neti sinu i drottins nafni? Hefir ekki kierleiks
hcind gubs verib augsynileg yfir folki voru i pess
nyju heinikynnum a vetri peim, sem nfi er ab liba
undir enda a? Hver bjost i haust vib, ab
gub mundi verba eins gdbur vib oss eins og nfi
hefir synt sig? Hverjum kom pit til kugar. ab
gub mundi opinbera sina kairleiks dyrb 1 riki
nattfirunnar nokkub likt pvi og hann hefir gjort
i vetur. Hver hefbi imyndab sjer, pegar jeg
suemma i sumaj- sem leib prjedikabi hjer fyrir yb-
ur fit af inettun liinna fjdgra pfisunda a eybi-
morku (Mark. 8, 1-9.) ab himha fabirinn myndi
a kinum komanda vetri lata nabarsol sina skina
svo skaert 1 riki nattfirunnar yfir penna kluta lands-
ins eins allir liafa nfi sjeb? En eins og drottinn
Jesfis meb pvi ab spyrja Filippus: ..Ilvaban kaup-
inu vjer braub. svo ab pessir iai ab borba?44 vildi
reyna trfi kans, eins er pab vist, ab sfi nab, sem
fram hefir komib i natturunni vib oss pennan
vetur, er aitlub til pess ab skapa trfi og styrkja
liana kja peim. sem hingab til hafa verib trfi-
arveikir. pab furbuverk drottins, sem i vetur
hefir hjer framkomib i natturunni, astti ab verba
til pess ab astin a drottni og umhugsuniu um
lians nab i Jesfi Kristi yrbi nieiri meb degi
hverjum, og ab almenning hungrabi ineira en
nokkru siuni abuy- eptir kinni audlegu fiebu og
pyrsti .meiiu. en hingab til eptir kinum andlega
drykk kristindomsins. pab »tti ab verba- til pess
ab menn yrbu bienraiknari en abur og fusari a
ab pakka gjal'arum allra gobra kluta fyrir kans
margfoldu blessuu. pab uettl, ab gefa hverjum
eirist/kum kjark Og hug til ab vinna otullega
ekki ab eins fyrir likams porf sinnj og sin.na fram-
vegis, heldur og fyrir naubsynjum mannfjelags
pess, er hjer .er . grundvalkib. pab kctti ab fylla
alia meb kristilegri sdmatilfinningu og peim a-
setningi ab .verba aldrei i keilbrigbu astandi obr-
um til pyngsla: Og pab retti lika i sanibandi
vib kina helgu siigu um mettun liinna 5000
manna ab minna liyem keimilislobur og. kverja
keimiiismdbur a ab taka jafnan saman pier leifar
daglegs .braub, sem afgangs eru, svo ab ekkert af
gjdfiim gubs spillist eba onytist. Allt pab, sem
gub miskupsemdanna laitur oss ab kOndum bera,
aetti ab verba til pess ab opinbera kans dyrb fyr-
ir salmn vorum, og sjerstaklega retti pessi , ,teikn4‘
!I timanlegum efnum ab verba til pess ab styrkja
pa trfi i lij irtuiii vorum, ab Jesfis er sanparlega
,,sa spamabur, sem i heiminn atti ab koma44 og
ab kans evangeilnm. er hib eina, sem ■ vjer viljum
lifa og deyja upp a. Vill nokkur framaj- efnst
um forsjdn drottins, oss til lianda? A^ill nokkur
meb ,,tcikn“ kins yfirstanclanda tlma fyrir au'g-
unum i efa og orvamtingu. f vjli og yonleysi spyrja:
,,Ilvaban kaupum vjer braub, svo ab folk vort
fai ab borba?44 Vill ekki k*bi .jeg og pai af
pessu teikni laira ab trua a fiibur drottins Jesfi
Krists sem vorn nabugan, kliban og kairleiksfuilan
l'dbur? Vill ekki liver se. sem annt er um soma
sinn og fjelags pessa, hjer eptir berjast eins og
ketja a mdtj peim dvinum lifsins, sem uinkringja
oss? Vilja ekki allir i kjarta sinu fordaema for-
lagatni sem fjarstieb/i nabarkobskap kristindomsins?
Vill nokkur framar tileinka sjalfum sjer pa tim-
anlegu blessun. er honum klotpasl, og ekki lion-
uni, er vakir yfir b irnum mannanna a liinu hei-
laga fjalli? Vilja ekki allir daglega temja sjer
kffin og pakkargjdrb til drottins? Vill liver mab-
ur og kona framvegis niuna eptir pvi ab liirba
vel gjafir gubs og lata heiniili sin einnig i fit-
vortis tilliti opinbera gubs dyrb? Viltu ekki vin-
ur liver sem pu' .ert, taka Jesum til konungs
yfir pig og fylgjast meb kouujii fram ab taki
markinu, kvort sem honum poknast ab leiba pig
a vegum skorts og fataektar eba uppheibar og
aubsaeldar? Viltu ekki pegar fyrir trfi a Jesfim
Krist verba nylendumabur i gubsriki, svo pu
sjert viss um ab vera i tolu liinna fitvoldu peg-
ar hib himneska kallib kemur til pin i sibasta
sinnj a pessari j irbu?
Um kornyrkju.
B y g g er mikib raiktab hjer i landi,
einkum 1 Austur-Ameriku, og er mest brfikab
til olbruggunar og foburs lianda nautgripum og
fugluni, en litib til manneldis. Bankabygg er
pvl sjaldsjeb hjer. Bygg prilst a sendinni gryttri
Og magurri jorb, eba par sem hvorki hveiti nje
hal'rar mundi vaxa, og priiast alls ekki a rakri
Og leirmikilli jorb. pab er mikib undir pvl kom-
ib ab bdndinn pekki livaba korntegund prifst
bez.t a pessum eba hinum hletti fi landi hans.
pannig va-ri mj.'rg dlieppilegt, ef einhver, t. d.
sabi hveiti sinu i haan sendinn magran og purr-
an hrygg, en hyggi sinu i sljett, feitt, leirmik-
ib og deigara land, pvi pa mundi uppskeran
mislukkast a hvorutveggju, en s&bi hann para-
moti hygginu i hrygginn. en liveitinu i sljettuna
ncbanundir, eru paraipdti allay llkur til ab