Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2003, Blaðsíða 20

Hér með er hleypt af stokkunum nýjum pistli þar sem íslenskir hjúkrunarfræðingar segja frá
störfum sínum á erlendum vettvangi. I þessum pistli skrifar Áslaug Arnoldsdóttir frá Eþíópíu.
AF ERLENDUM VETTVANGI
Aö stökkva yfir
dauðar hænur...
Bíllinn silast áfram eftir holóttum veginum, ég þakka mín-
um sæla fyrir aö hafa fariö í góöan brjóstahaldara. Út um
gluggann horfi ég á sólina koma upp yfir rauö fjöllin í
fjarska. Eg er á leiö til bæjar í Eþíópíu ásamt kollegum
mínum hjá alþjóðadeild Rauöa krossins. Erindi okkar þang-
aö er aö vinna í einu stærsta fangelsi landsins. Okkar hlut-
verk er aö fylgja eftir pólitískum föngum og sjá hverjar aö-
stæöur í fangelsinu eru almennt. Eg ætla aö sjá hvernig
heilbrigöiskerfiö innan fangelsisins virkar og vera milliliöur
milli fanganna og yfirvalda.
Bíllinn keyrir í enn eina holuna, ég blessa brjóstahaldarann,
fyrir utan gluggann er sólin komin upp.
Við komum að fangelsinu og þurfum að bíða fyrir utan hlið-
ið á meðan verðirnir leita á okkur og skoða í töskurnar okk-
ar. Kvenvörðurinn, sem leitar í töskunni minni, er mjög
vandvirk, opnar meira að segja varalitinn minn. Henni finnst
hann flottur og um stund erum við bara tvær konur að tala
um snyrtivörur.
Leið okkar liggur á skrifstofu fangelsisstjórans þar sem við
fáum að heyra frá hans sjónarhóli hvernig daglegt líf í fang-
elsinu gengur fyrir sig og hver eru aðalvandamálin sem hann
þarf að fást við. „Það eru ormar í drykkjarvatninu, hvað get-
ið þið gert til að hjálpa okkur?“ Mér dettur strax í hug lag
Megasar, Borðið þér orma, frú Norma, og brosi með sjálfri
mér. Akveð að halda þessum hugsunum fyrir mig, er ekki
viss um að kollegar mínir kunni að meta texta meistarans.
Við ákveðum í samráði við fangelsisstjórann að senda tækni-
mann frá Rauða krossinum til að athuga hvað er hægt að
gera í sambandi við vatnið.
Eftir fundinn förum við inn í sjálft fangelsið sem er eins og
lítið þorp. Fangaklefarnir eru opnir 12 tíma á dag og fang-
arnir sitja flestallir úti við. Einhverjir leika borðtennis, aðrir
bíða eftir að komast að hjá rakaranum og enn aðrir sitja og
spjalla. Einhvers staðar frá berst kaffiilmur og okkur er boð-
ið upp á bolla. Kaffið er sterkt og sætt, gott veganesti fyrir
daginn sem fram undan er.
Við byrjum á að skoða hvern krók og kima, sal-
erni, eldhús, sturtur, ldefa. Á eftir okkur mynd-
ast löng halarófa af forvitnum mönnum, sumir
eru hugrakkari en aðrir og rétta fram hendina
til að heilsa. Aðrir kalla:„Systir, hvernig hefur
þú það í dag ?“ Þeir hlæja þegar ég reyni að
svara þeim á þeirra eigin máli. Við komum í
klefa sem er notaður fyrir sjúklinga. Á klefa-
gólfinu liggur maður sem er ekkert nema skinn
og bein. „Þetta er Mitiku, hann er fórnarlamb,“
segir leiðsögumaður okkar. Að vera „fórnar-
lamb“ þýðir í Eþíópíu að vera smitaður af al-
næmisveirunni. Alnæmi er enn feimnismál f
þessu landi þar sem talið er að milljónir séu
smitaðar. Það er ljóst að Mitiku á ekki langt
eftir og ég fer á skrifstofu fangelsistjórans til að
biðja um flutning fyrir hann á sjúkrahús. Hann
lætur það eftir mér eftir töluvert stapp.
Næst á dagskránni er fundur með nefnd skip-
aðri af föngunum sjálfum þar sem farið er yfir
stöðu mála. Þeir kvarta líka undan vatninu, láta
vel af fangelsisstjóranum, „hann gerir sitt
besta," segja þeir. Flestir eru þeir ánægðir með
þá heilbrigðisþjónustu sem þeir fá. „Það eru
margir með niðurgang núna, vatnið er ekki
gott."
Eg fer a „heilsugæslustöð“ fangelsisins. „Stöð-
in“ er eitt herbergi með skrifborði og stól. Á
hillu í einu horninu standa lyfjaglös, mestallt
sýklalyf, sum hver útrunnin. „Við höfum ekki
nóg af lyfjum til að halda uppi almennilegri
þjónustu hér,“ segir kollegi minn á „stöðinni".
Hann heitir Gabriel. Starfsheiti hans er „junior
nurse" sem þýðir árs þjálfun, oftast í hernum.
Þegar herþjónustu lauk fékk hann ekkert að
gera nema í fangelsinu. Hann er ótrúlega vel að
sér og ber hag fanganna fyrir brjósti. „Áttu
18
Timarit islenskra hjúkrunarfræöinga 1. tbl. 79. árg. 2003