Dagsbrún - 01.02.1896, Blaðsíða 9

— 25 —
ást til hennar, en segið ekki við nokkurn mann, konu eða barn í
]pessu viðlenda þjððríki Ameríku: “ Þú skalt vera trúaður, þú skalt
vera kristinn.” Feður þessa Agæta þjöðveldis styðja oss í þessari
baráttu og sókn fyrir frelsi og rétti. Þeir sömdu stjórnarskrána eins
og hún er, og höfðu fyrir augum sér ástæður þær, er ég þegar hefi
taiið. Þeir voru allir trúmenn í djúpum skilningi og einmitt þessi
dýft trúar þeirra, og þessi hin rótgróna íöðurlandsást blés þeim í
brjóst, að semja skrá þá, er ber ijómann af öllu öðru í annálum
mannkynsins. “Eíkið er afl,’' sagði Washington. Sökum þessget-
ur ekkert félag verið milli ríkis og trúar; trúin getur í sjálfu sér
verið fögur, en hún veiður að blómgast í loíti frelsisins. “Það iná
leiða liana með skynsemi og sannfæring en ekki með afli og ofbeldi,”
segir í Virginiu “ Declaration of Eiglits.” Þetta er hið dularfulla
ágæti hins Ameríkanska þjóðveldis. Þjóðveldið hefir látið þjóðina
sjálfa algcrlega einráða um trúna. Þar er engin na'uðung.
Höldum fast við þessar meginreglur í dag. Sagan og skyn-
semin krefjast þess. Hér og livergi annarstaðar liggur vegur frið-
arins; bróðernis mannanna og hins algilda réttlætis.
En það eru og til aðrar sterkar ástæður á móti þv', að gera að
lögum nýmæli þetta. Það er ekki nóg með það, að það vill sameina
trú og ríki, heldur stefidr það og að því, að setja trúnni skorður og
nauðga mönnum til einnar ákveðinnar trúar, til trúar minni hluta
mannkynsins. Það er ekki nóg með það, að það æsir upp trúmenn-
ina á móti vantrúarmönnunum, sem er fuliilt, en það myndi líka
kveykja deilur og missætti milli trúmannanna sjálfra og þannig að
lokum valda trúarstríði.
Nýmæli þetta myndi ekki einungis bæta trúnni inn í stjórnar-
skrána, licidur liggur þad í hlutarins eðli, að þarfylgdi meðskýring
(definition) trúarinnar eða mcð öðrum orðuiu trúarjátning. En
sfjórnarskráin á ekki og má ekki hafa inni að halda neinar óvissar
póiitiskar kenningar, hcldur kcnningar þær, sem reynsla og vit
mannkynsins liafii fyllilega sannað og staðfest. Væii það viturlegt,
að setja. tollfrelsi eða tollvcrnd inn í stjórnarskrána, á meðan þetta
eru skoðanir, að visu alment viðurkendar, en langt frá því að vera
sannaðar ? Ef að þctta væri vituricgt með tilliti til óvissra póli-
tiskra kenninga, þá er það sannariega óviturlegt og hættulegt þcgar
ræða er um óvissar guðfræðislcgar kenningar.
Nýmæli þetta vill koma guði inn í stjórnarskrána. En nú vit-
um vér, að guð er ofar mannlcgum skilningi. Mcnn trúa á hann en
þekkja hann ekki. Þetta játa allir hinir skarpvitrustu menn heims-
ins, allir heimspekingar nútimans, Sir AVilliam Ilamilton, sem er