Morgunblaðið - 26.10.2017, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. OKTÓBER 2017 7SJÁVARÚTVEGUR
Arion eignastýring býður fjölbreytt úrval
sjóða fyrir ólík fjárfestingarmarkmið.
Við mætum þínum þörfummeð traustri
ráðgjöf og djúpri þekkingu á möguleikum
markaðarins.
Saman stefnum við að árangri
Fjárfestingum í fjármálagerningum fylgir ávallt fjárhagsleg áhætta, svo sem hætta á að ekki verði um neina ávöxtun að ræða eða að höfuðstóll tapist. Árangur í fortíð gefur ekki áreiðanlega
vísbendingu um árangur í framtíð. Í útboðslýsingu og lykilupplýsingum hvers sjóðs er að finna nánari upplýsingar um sjóðinn, m.a. um áhættu og hvort umræddur sjóður telst verðbréfasjóður eða
fjárfestingarsjóður. Auglýsingin er aðeins í upplýsingaskyni og skal ekki litið á hana sem ráðgjöf umað ráðast í eða ráðast ekki í tiltekna fjárfestingu eða tilboð umað kaupa, selja eða skrá sig fyrir
tilteknum fjármálagerningum.
Veldu samferðamann
með úthald og reynslu
myndu fyrirtækin í greininni þá
greiða hlutfallslegt gjald eftir því
hvort reksturinn gengur betur eða
verr. „Núverandi veiðileyfagjald er
gallaður skattur á marga vegu, og þá
sérstaklega vegna þess að gjaldið
byggist á útreikningum um hugsan-
lega arðsemi veiðanna og notar sem
forsendur veiðarnar fyrir tveimur ár-
um síðan. Er útkoman gjald sem get-
ur komið verr niður á smærri útgerð-
um, og leggst af miklum þunga á
greinina þau ár sem harðnar á daln-
um.“
Auk þess að leggja til hærri gjöld
fyrir að nýta auðlindir hafsins þá vilja
sumir flokkarnir binda kvóta við
ákveðin landsvæði eða þorp eða haga
úthlutun kvóta með það fyrir augum
að efla atvinnustarfsemi í byggðalög-
unum. Birgir er ekki hrifinn af til-
lögum af þessum toga, og óttast að
þær geti unnið gegn hagræðingu í
greininni, og því markmiði að gera
fiskveiðarnar arðbærar. „Við getum
gert okkur í hugarlund hvernig
ástand sjávarútvegsins væri ef engin
samþjöppun og tilfærsla á kvóta hefði
orðið frá 1984 og fiskurinn væri áfram
veiddur með sama hætti. Það var ekki
mikil arðsemi í greininni þá og marg-
ar bæjarútgerðir sem reknar voru
með tapi.“
Birgir minnir á að lögin tryggi
sveitarfélögum forkaupsrétt á kvóta
sem til stendur að selja í burtu. Það
virðist þó ekki hafa dugað til að leysa
þann vanda sem getur hlotist af því
þegar kvóti flyst á milli staða. „Sum
sveitarfélög hafa nýtt sér forkaups-
réttinn en síðan yfirleitt flýtt sér að
koma sér út úr þeim viðskiptum aftur.
Bæði getur verið óskynsamlegt fjár-
hagslega fyrir þau að ráðast í kaupin,
en svo vakna líka deilur innan sveitar-
félagsins um hvernig á að ráðstafa
kvótanum og alls kyns vandamál
skapast. Kannski hefði verið skyn-
samlegt að fara þá leið strax í upphafi
að binda kvóta við ákveðna lands-
hluta, en það er næsta víst að greinin
hefði fundið leiðir til að fara í kringum
slíkar reglur til að reyna að ná fram
nauðsynlegri hagræðingu.“
Fyrirtækin sköpuðu verðmætin
En hvað með að innkalla kvótann
og selja á uppboði, líkt og Píratar, Við-
reisn og Björt framtíð leggja til? „Að
mínu mati er enginn tilgangur með
því að ráðast í þannig breytingar í
dag, og myndi skaða greinina að fara
að krukka verulega í núverandi kerfi.
Þau fyrirtæki sem starfa í sjávar-
útvegi hafa hagað rekstri sínum út frá
þeirri forsendu að þau myndu starfa
við ákveðnar reglur sem ekki yrðu
gerðar róttækar breytingar á,“ segir
Birgir. „En þá er líka spurning ef
þessi leið yrði farin í sjávarútvegi
hvað væri því til fyrirstöðu að gera
það sama í öðrum atvinnugreinum
sem nýta auðlindir landsins með ein-
um eða öðrum hætti, allt frá ræktar-
landi yfir í fallvötnin.“
Loks leggur Birgir á það áherslu að
hugmyndir um að auka tekjur ríkis-
sjóðs af sjávarútvegi, með einum eða
öðrum hætti, virðist líta fram hjá því
að sú verðmætasköpun sem orðið hef-
ur í greininni er fyrst og fremst fyrir-
tækjunum sjálfum að þakka. „Sjávar-
útvegurinn hefur ekki fengið nein
verðmæti gefins. Fiskurinn er ekki
svo verðmætur í sjálfu sér, og eru það
fyrirtækin í greininni sem tókst að
búa til fleiri krónur úr fiskinum und-
anfarna þrjá áratugi.“
Fiskeldi Veiðigjöld
Fiskveiðistjórnun
almennt
Náttúran á alltaf að njóta vafans. Tryggja
þarf að ýtrustu krafna sé gætt og fiskeldi
þróað í sátt við náttúru og menn.
Vel útfært uppboðskerfi með aflaheim-
ilidir sem tekur tillit til útgerðarforma,
byggða og tryggir aðgang nýrra aðlia.
Kerfið á að stuðla að hámarks arðsemi af
greininni fyrir þjóðarbúið í heild og réttlátri
skiptingu arðs.
Styðjum skynsamlega uppbyggingu fisk-
eldis. Það verður ætíð að grundvallast á
bestu fáanlegu tækni og öryggi.
Ekki má þrengja svo að sjávarútvegi að
hann geti ekki fjárfest, og þar með glata
fótfestu á alþjóðlegummarkaði.
Aflamarkskerfi í fiskveiðum hefur reynst
lykilatriði til að gera veiðar Íslendinga sjálf-
bærar á undanförnum árum.
Fiskeldi er ótvítrætt framtíðaratvinnu-
grein sem þarf að byggja upp á
forsendum sjálfbærni og skv. vísindalegri
ráðgjöf.
Uppboð aflaheimilda og langtímasamn-
ingar tryggja í senn sanngjarnt gjald
og fyrirsjáanlegt starfsumhverfi fyrir
greinina.
Kvótakerfið stuðlar að sjálfbærni og hag-
kvæmni. Tímabundin úthlutun aflaheimilda
tryggir þjóðareign í framkvæmd.
Stærsta sóknarfæri margra byggða sem
við verðum að nýta neð ábyrgum hætti á
grundvelli sjálfbærni.
Þurfa að vera sanngjörn en ekki ófhófleg
og verða að endurspegla afkomu fyrir-
tækjanna betur en þau gera í dag.
Sjávarútvegurinn þarf stöðugleika svo hann
geti áfram staðið að nýsköpun og vöruþróun
og lagt drjúgan og sanngjarnan skerf af
mörkum.
Fiskeldi sem byggist á nútíma tækni og
þekkingu á mikla framtíð fyrir sér á þeim
svæðum sem skilgreind hafa verið sem
eldissvæði við strendur Íslands.
Gjaldið taki fyrst og fremst mið af
afkomu veiðanna og af því að greinin geti
skilað bæði þjóðinni og rekstraraðilum
ásættanlegum hagnaði.
Fiskveiðistjórnunarkerfið er ekki fullkomið
frekar en önnur mannanna verk. Við eigum
að hafa kjark til að skoða það með gagnrýn-
um hætti á hverjum tíma.
Miðflokkurinn er fylgjandi uppbyggingu
á fiskeldi á þegar skilgreindum svæðum,
með eðlilegummótvægisaðgerðum.
Veiðigjöld eru of há, sérstaklega
fyrir skuldsettar útgerðir, þau þarf að
endurskoða og taka meira mið af afkomu
greinarinnar á hverjum tíma.
Íslenskur sjávarútvegur er í fararbroddi
á heimsvísu. Í meginatriðum á að not-
ast við núverandi kerfi.
Fiskeldi gæti orðið vaxtarsproti fram-
tíðar. Samhliða uppbyggingu þarf að
fjármagna virkt eftirlit Hafrannsókna-
stofnunar.
Píratar vilja fella á brott veiðigjöld og
taka upp þess í stað virkan uppboðs-
markað á veiðiheimildum.
Píratar vilja fiskveiðistjórnunarkerfi sem
byggist á jafnræði, samfélagslegum þáttum
og réttlátri dreifingu auðs.
Hlynnt, þar sem ekki hljótast umhverfis-
spjöll af.
Hlynnt drjúgum veiðigjöldum fyrir stór-
útgerð en gjaldfrjálsum smábátaveiðum.
Hlynnt aðgangsstjórnun á stórútgerð en
frelsi fyrir smábáta. Erum líka hlynnt því
að félagslegur rekstur stórútgerðar verði
fýsilegur valkostur.
Fiskeldi getur glætt byggðir landsins lífi
og þróun þess verður að vera í sátt við
umhverfið og lúta ströngum reglum.
Þjóðin á rétt stærri hlut af þeim auð sem
sjávarútvegurinn býr til. Veiðigjöld eiga
að hækka.
Kerfið er margan hátt gott en brýnustu
úrbæturnar felast í að tryggja þjóðareign á
auðlindum í stjórnarskrá.
Leyfa að ströngum skilyrðum
uppfylltum.
Allan ferskfisk á markað, veiðgjöld
reiknuð út frá því verði.
Endurskoða þarf fisveiðistjórnun frá grunni
með hagkvæmni þjóðarbúsins að leiðarljósi.
Í fiskeldi eru miklir vaxtarmöguleikar.
Það sé byggt upp með ýtrustu varúð og
líffræðilegri fjölbreytni sé ekki ógnað.
Styðja við þróunarstarf og rannsóknir
og skapa stranga lagaumgjörð og reglur
fyrir greinina.
Innheimta á gjald fyrir nýtingu auðlinda
sem tryggir þjóðinni sanngjarnan hluta
af þeim arði sem verður af nýtingu sam-
eiginlegra auðlinda hennar. Lykilatriði
er að auðlindagjöld séu afkomutengt og
taki þannig tillit til afkomu greinarinnar í
heild og einstakra fyrirtækja.
Meginmarkmiðið er sjálfbær nýting,
samhengi í byggðaþróun og að arðurinn af
auðlindinni renni til þjóðarinnar. Fylgja þarf
ráðgjöf vísindamanna og leggja áherslu á
aðgerðir gegn súrnun sjávar. Vinna að öflugri
nýsköpun og styrkingu menntunar.