Framsókn : bændablað - samvinnublað - 08.04.1941, Side 3

FRAMSÓKN
Tilkynning
frá rikisstj óminni
Brezku liernaðaryfirvöldin hafa talið nauð-
syniegt að loka mestum hluta Eiðisvíkur fyrir
aliri umferð, með því að þar verður framvegis
rannsóknarstöð fyrir skip.
Takmörk hins iokaða svæðis i Eiðisvík eru
þessi:
AÐ NORÐAN lina, sem hugsast dregin milli
nyrzta odda Viðeyjar og Géidinganess og er
lina þessi merkt með duflum, auðkenndum
með hvítum og rauðum rákum.
AÐ SUNNAN lína, sem hugsast dregin frá
norðurenda hafskipabryggjunnar í Viðey í
réttvísandi austur og er lína þessi merkt með
duflum, auðkenndum með hvítum og rauð-
um rákum.
Samkvæmt þessu er öllum farartækjum
bönnuð umferð á framangreindu svæði.
Brezku hernaðaryfirvöldin hafa tilkynnt að
sérhvert farartæki sem fer án leyfis flotayfir-
valdanna í Reykjavík inn á hið bannaða svæði
verði skotið í kaf.
4. apríl 194E
ATVINNU- OG SAMGÖNGUMÁLARÁÐUNEYTIÐ.
ryðji þá leið, sem einyrkjanum
er stundum fær meðan heilsan
og þrek er ólamað. En af því
má öllum Ijóst vera, að því að-
eins verður vélaaflið tekið i
þjónustu landbúnaðarfram-
leiðslunnar, að um búskap sé að
ræða í stærri stíl, sem hefir bol-
magn til að kljúfa þann stofn-
kostnað sem til þarf, og þannig
veitt öllum þeim, sem vinna
erfiðis-léttir, og skemmtilegt,
ánægjulegt og heilnæmt starf.
Þá rætist bugsjón H. Hafsteins,
er bann sá: „Stritandi vélar,
starfsmenn glaða og' prúða“, og
beill öllum þeim, sem að þvi
marki stefna.
Greinarlok.
Fyrir nokkrum árum átti eg
tal við bónda um búskap og
heimilislíf. Hann hafði þá upp-
komin börn sín heima en ekk-
ert vandalaust verkafólk. Með-
an börnin voru i ómegð hafði
hann a. m. k. stundum orku-
fátt.
Hann komst að orði eitthvað
á þá leið, að sér fyndist heimil-
islífið verða léttara og skemmti-
legra, þegar fleira fólk væri í
heimili en skylduliðið. Ekki var
þetta sagt vegna þess, að ó-
ánægja eða ósamkomulag væri
milli barna og foreldra. Nei, en
það var meiri fjölbreyttni með
fleira fólki, og það var annar
geðblær sem ríkti á heimilinu.
Þetta er rétt athugað, enda eðli-
legt að, þeir, sem bvortlveggja
Iiafa reynt finni mismun.
Það er trú mín, að það yrði
landbúnaðinum svipuð efling, ef
hér þróaðist stórbúskapur, eins
og það varð útgerðinni orku-
gjafi er stórútgerðin liófst.
Einyrkjabaslið er morðtól á
andlegt og líkamlegt atgerfi ís-
lenzkra bænda. Það má því
livergi láta ómótmælt, ef ófyrir-
leitnir snákar og fávitar um
landbúnað, reyna að ginna auð-
Irúa unglinga út á þá braut. Og
vel mættu einyrkjar, og aðrir
bændur þessa lands tileinka sér
orð Bjarnar á Reyðarfelli:
„()g satt er ])að. Eg befi liatað
þá,
sem bróðurinn af öðrum
mönnum flá, —
en kaupa fylgi, bvar sem
bundur flaðrar,
og hylja sína skömm
í níði um aðra“.
Marz 1941.
P. G.
Frá útlöndum.
Frb. af 1. síðu.
síðar lenda i þjónustu Englend-
inga, og er það heldur ekki und-
arlegt, einsog afstaða Banda-
rikjanna er.
En þess má vænta að einmitt
þessi barátta um skipin geli
dregið til fullra friðslita milli
Bandaríkjanna og möndulveld-
anna.
Sjóorustan.
Sjóorustan við Matapan um
daginn vakti mikla athygli víða
um heim, en í rauninni var bún
ekki þýðingarmikill viðburður,
enda þótt tjón ítala væri mikið.
FRÁ
BÚNABARÞINGI.
3. Breytingar á lögum
byggingar- og landnámssjóðs.
Um það mál var eftirfarandi
þingsályktunartillaga sam-
jjykkt:
Búnaðarþing ályktar að skora
á Alþingi:
1. Að hækka framlag til end-
urbygginga íbúðarhúsa i sveit-
um upp í 300 þúsund krónur.
2. Að hækka framlag til Ný-
býlasjóðs upp í 500 þús. kr.
3. Að veita árlega 35 þús. kr.
Afstaðan i Miðjarðarbafinu
liefir ekki tekið miklum breyt-
ingum við orustuna.
En bér sannast enn hin forna
berfræðilega kenning, að þegar
tveir flotar eigast við, og annar
er miklu veikari, þá má bann
aldrei leggja til höfuðorustu,
beldur þrej’ta andstæðinginn
með skyndiárásum og herbrögð-
um. Nú á tímum með tundur-
duflum, kafbátum og flugvél-
um. ítalir l'óru í orustu gegn
sterkari flota, að því er séð
verður, og árangurinn var slæm-
ur. En Italir hafa liaft lítið gagn
af beitiskipum sínum hingað til,
svo þetta er eklei svo hættulegt.
Þeir munu framvegis treysta
einkum á flugvélarnar og tund-
urduflin.
En bvað er um ítölsku kaf-
bátana? Þegar Italir fóru í stríð-
ið, áttu þeir miklu fleiri kafbáta
enn nokkurt annað stórveldi, en
það befir verið furðu hljótt um
þá. Það befði þó mátt ætla að
þeir befðu getað stöðvað alger-
lega siglingar Englendinga um
Miðjarðarliaf. Sum blöð geta
þess til, að þeir séu sparaðír til
höfuðárásar á enska flotann í
Miðjarðarbafi. Hvað sem satt
er í þessu mun tíminn leiða í
ljós.
Frá Afríku.
I Afriku liafa gej-sl miklir
viðurðir síðustu dagana. Bæði i
Austur-Afiiku og við Miðjarðar-
baf.
I.
Vörn ítala i Eritreu er nú
þrotin. Þeir vörðust vel í fjalla-
víginu Keren og böfuðborginni
Asmara, sem liggur liærra yfir
sjávarmál en efsti tindur Ör-
æfajökuls. Það liefði þvi mátt
íet’a, að þar væri gott til varn-
ar, en nú eru báðar þessar borg-
ir á valdi Énglendinga. Hinn
mikli sigur Englendinga kom
mönnum mjög á óvart, en nú
má sjá orsakir bans. Englend-
ingar liöfðu flutt lier sinn burt
úr Libyu til þess að vinna Abess-
iníu.
II.
I Libyu hefir allt snúist við.
ítalir og Þjóðverjar bafa byrjað
ákafa sókn, og enski herinn er
á hröðu undanbaldi.
SÍÐUSTU FRÉTTIR
FRÁ ÚTLÖNDUM.
Þjóðverjar ráðast á Júgo-
slaviu og Grikkland.
Englendingar hafa tekið Add-
is Abeba, böfuðborg Abessiniu.
til endux-bygginga ibúðarhúsa á
þjóðjörðum.
4. Að styrkur til hvers ein-
staklings, bæði til endurbygg-
ingar og nýbýla verði hækkaður
um helming. Ennfremur lítur
Búnaðarþingið svo á, að naUð-
synlegt sé að lög um Byggingar-
og landnámssjóð verði endur-
skoðuð rækilega, þar sem
reynslan sýnir, að stofnun ný-
býla á þeim grundvelli sem ver-
ið liefir, er algerlega ofvaxið
ungu og efnalausLi fólki.
4. Sauðfjársjúkdómarnir.
Búnaðarþingið samþykkti
frumvarp til laga um.girðingar
til varnar útbreiðslu næmra
sauðfjórsjúkdóma og sam-
þykktir um útrýmingu þeirra.
Samkvæmt þvi er landinu skipt
i sóttvarnarsvæði með fjárheld-
um girðingum.
Svæði þessi verði 23 alls á
öllu landinu. Girðingar þessar
skulu kostaðar af ríkinu, en
viðhald og endurbygging eldri
girðinga að % úr ríkissjóði en
að Ys úr hlutaðeigandi Sýslu-
sjóðum.
Sauðfjárflutningar séu bann-
aðir milli sóttvarnasvæða.
Landbúnaðarráðherra geti,
að fengnum tillögum mæði-
veikinefndar, fyrirskipað niður-
skurð á takmörkuðum svæðum
til útrýmingar og varnar út-
breiðslu næmra sjúkdóma.
Fjáreigendum sé beimilt að
gera samþykktir um útrýmingu
næmra sjúkdóma með fjár-
skiptum eða á annan liátt, og
nákvæmar reglur settar fyrir
lögmæti þeirra aðgerða og um
framkvæmd þeirra; svo og bæt-
ur úr rikissjóði vegna f járskipta.
Um sauðfjársjúkdómana voru
á þinginu samþykktar eftirfar-
andi þingsályktunartillögur:
1. 1. Búnaðarþing ályktar að
skora á mæðiveikisnefnd að
Iialda áfram að styrkja uppeldi
sauðfjár í mæðiveikihéruðun-
um og telur sjálfsagt, að varið
sé nokkru fé, til þess að styrkja
þá bændui-, sem reynslan sýnir
að missa hlutfallslega mest af
þvi fé, sem alið er upp eftir að
mæðiveikin kom i stofninn, til
þess að útvega sér ásetnings-
lömb af kynjum, sem virðast
hafa meira mótstöðuafl gegn
veikinni. — I því sambandi á-
lítur búnaðarþingið, að nauð-
synlegt sé að sett séu lagaákvæði
er heimili, að sett sé ákveðið
verðlag á hverjum tima, á þau
lömb, sem mæðiveikinefnd
leggur til að keypt séu 1 þessu
skyni og mæðiveikinefnd fái
rétt til kaupa á þeim, ef eigandi
ætlar ekki að ala þau upp sjálf-
ur.
2. Viðvíkjandi þingeysku
mæðiveikinni ályktar Búnaðar-
þing, að mæðiveikinefnd beri
að beita sér fyrir nauðsynlegum
ráðstöfunum til að stöðva út-
breiðslu bennar.
II. Búnaðarþing telur að
vinna beri af alefli að útrým-
ingu garnaveikinnar, og álítur
sjálfsagt að baldið sé áfram húð-
prófunarrannsóknum í þem til-
gangi. Vill það ennfremur benda
á, að reynt verði til hins ítrasta,
að útrýma veikinni sem allra
fyrst, t. d. úr Árnessýslu og úr
fyrirhuguðu girðingarhólfi um
Öxarfjörð og hluta af Prestlióla-
lireppi.
III. Búnaðarþing telur óbjá-
kvæmilegt, ef ástæður leyfa, að
mæðiveikinefnd láti þegar á
1 þessu ári gera eftirtaldar girð-
ingar:
1. Frá Kópaskeri í Loka við
Þistilfjörð (Sléttugirðing).
2. Úr Jökulsá á Fjöllum ofar
Öxarfirði og liluta af Prestbóla-
breppi i Sléttugirðingu.
3. Milli Jökulsár á Fjöllum
og Skjálfandafljóts og úr þeirri
girðingu i Skjálfandaflóa, ef
sveitirnar norðan og austan
þeirrar fyrirbuguðu girðinga að
Jökulsá reynast ósýktar.
4. Að leggja aukalínu úr
Steingrímsfjarðar-Þorskafjarð-
argirðingú i Berufjörð.
5. Að girða meðfram Ölfusá,
Hvitá og Jökulfalli.
(i. Girða meðfram Blöndu í
óbyggðum.
IV. Búnaðarþing skorar á
Alþingi að veita nú þegar það fé
er mæðiveikinefnd telur nauð-
synlegt.
1. Til girðinga og vörslu.
2. Til rannsókna og útrým-
ingar garnaveikinni.
3. Til verðlagsuppbótar á
uppeldisstyrk.
V. Þar eð tekjuvonir rikis-
sjóðs og fjórhagur er nú mjög
góður, en bersýnileg vantiræði
framundan vegna sauðfjársjúk-
dóma, þegar afurðir bænda falla
aftur i verði að stríðinu loknu,
eða þeirri verðbólgu er af því
hefir leitt, skorar Búnaðarþlng
á Alþingi, að leggja nú þegnr til
hliðar ríflega fjárupphæð, svo
auðveldara verði að mæta þ>ess-
um örðugleikum“.
5. Breytingar á 2. kafla búf.jár-
ræktarlaganna varðandi hrossa-
rækt.
þinginu var samþykkt, að ríkið
skyldi starfrækja uppeldisstöð
fyrir stóðhesta. Verkefni slíkr-
ar stöðvar er að ala upp stóð-
bestaefnin og rannsaka þau eins
ýtarlega og unnt er, áður en
hestarnir eru teknir til undan-
eldis. Val kynbótabesta er afar
þýðingarmikið atriði og sérstak-
lega vandasamt þegar valdir eru
nær eihgöngu ungir bestar, sem
búið bafa að misjöfnu uppeldi
og meðferð. Þess vegna er nauð-
synlegt að fá sem jafnastan og
raunhæfastan grundvöll fyrir
sai)ianburð á þeim. Þá eru
margir mikilsverðir eiginleikar,
sem ekki verða fullmetnir fyrir-
fram, en aðeins nákvæmar
rannsóknir geta gefið upplýs-
ingar um. Þar má sem dæmi
nefna vaxtarhraða, eðli þrosk-
ans, bagnýtingu fóðursins, bæði
til vaxtar, viðlialds og vinnu,
lundarfar, taugastvrkleika og
arfgengi.
Örugg og skjót framför ís-
lenzka bestastofnsins byggist
fyrst og fremst á því, að val
kynbótahestanna mistakist
ekki, en í eins óræktuðum stofni
og lítt kynföstum og hér á landi
verður sérstaldega að vanda vel
val á þeim kynbótabestum,, sem
eiga að mynda grundvöll undir
framtíðarstofninn. Hugmyndin
er að ríkið eigi síðan töluverð-
an fjölda stóðhesta, sem verða
rannsakaðir og aldir upp á
I stöðinni, og leigi þá siðan
: brossaræktarfélögunum, eða
I einstaklingum.
Það er margt, sem mælir með
því, að ríkið eigi stóðhestana,
og meðal annars það, að auð-
veldar er að flytja þá tiþeftirþvi
sem bezt lientar, þannig að of
náin skyldleikarækt fyrirbygg-
ist, og þá er hægt að taka þá úr
notkun strax, ef einbverir þeirra
Búf járræktarnefnd Rúnaðar- reynast illa, en fátækt félaganna
þings bafði meðal annars til • þröngvar þeim oft til að nota
meðferðar tillögur liTOssarEekt- besta of lengi, sér til skaða, ef
arráðunauts um, breytingar á þau eiga bestana sjálf. Þá losna
tilhögun brossaræktarinnar. Á i félögin einnig við áhættuna, að