Fréttablaðið - 24.07.2019, Page 24

Sólrún
Freyja Sen
solrunfreyja@frettabladid.is
Útsölustaðir: Öll apótek, heilsuverslanir og heilsuhillur stórmarkaðanna.
Náttblinda • Augnþurrkur • Viðkvæm augu • Versnandi sjón
Stuðlar að góðri
augnheilsu
Blue Berry töflurnar innihalda,
auki valinna vítamína,
náttúrulegt lútein í samsvarandi
magni og er í 1. kg af íslenskum
bláberjum en þetta fæðubótaefni
hefur reynst mörgum vel við að
stuðla að betri virkni augnanna.
Kristján segist ekki hafa nennt að vera þunglyndur yfir þessu og fór að líta á björtu hliðarnar. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Það er líka rosa-
lega hættulegt
fyrir óvirka alkóhólista
að vera í miklum þján-
ingum. Sársaukinn getur
orðið mörgum að falli.
Kristján Ernir Björgvinsson
10 KYNNINGARBLAÐ 2 4 . J Ú L Í 2 0 1 9 M I ÐV I KU DAG U RAUGUN OKKAR
Kristján hefur verið edrú í tvö ár eftir mikla óreglu, en það var á vondum stað í lífinu sem
hann fór að taka eftir sjónskerðing-
unni. „Fyrir rúmum fjórum árum
síðan, þá var ég í óreglu og byrjaði
að taka eftir þessu. Seint um nætur
þegar það var mikið myrkur úti
þá fór ég að sjá ljós skringilega og
sjónin var aðeins farin að versna.“
Kristján segir að hann og vinir hans
hafi grínast með þetta en hann
tók þetta ekki nógu alvarlega til að
panta tíma hjá augnlækni fyrr en í
febrúar 2017.
„Þá læt ég loksins verða af því og
var þá ekkert með svo slæma sjón.“
Augnlæknirinn segir við hann að
hann sé með smá sjónskekkju og gaf
honum gleraugu. Síðan voru teknar
myndir af augunum þar sem kom í
ljós að hornhimnan var ekki alveg
eins og hún átti að vera og Kristjáni
var ráðlagt að fara í tíma hjá sér-
fræðingi.
Vissi hvað væri að
„Hún pantaði tímann fyrir mig, ég
var með gleraugun og sá ágæt-
lega með þeim sem var bara gott
mál. Svo missti ég af tímanum hjá
þessum hornhimnusérfræðingi
því ég var bara í óreglu. Ég panta
ekkert tíma fyrr en fimm mánuðum
eftir það. Síðan tók ég allt í einu
eftir því um haustið 2017 að ég var
hættur að geta lesið almennilega
með gleraugunum mínum. Ég var
farinn að sjá skringilega. Þannig að
ég pantaði aftur tíma í sjónmælingu
og læknirinn segir við mig að sjónin
hafi versnað og að ég þurfi að fara í
tíma hjá þessum sérfræðingi.“
Þá fyrst fór Kristján að hafa veru-
legar áhyggjur því að sjónin hafði
farið niður um 10-15% sem var
mikið á svona stuttum tíma. „Ég fer
strax í einhvern ham. Ég fer þvílíkt
að gúgla öll einkennin sem ég fann
fyrir, því ég var ekki með það sem
ég ímyndaði mér að væri venjuleg
sjónskekkja. Ég skynjaði ljós asna-
lega og það var fullt af skrýtnum
hlutum við sjónina.“
Eftir allt gúglið segist Kristján
hafa eiginlega komist að því áður
en hann fór í tímann að hann væri
með það sem kallast keiluglæra. „Ég
man svo vel eftir þessu. Áður en ég
fór til sérfræðingsins þá sagði ég við
mömmu að ég væri 100% viss um
að ég væri með keiluglæru. En ég
vissi ekkert um keiluglæru, ég vissi
bara að þetta væri hornhimnugalli.
Síðan fer ég til sérfræðingsins, hann
mælir mig og segir mér að ég sé með
þennan sjúkdóm.“
Fór á Vog eftir aðgerðirnar
Fyrir utan það segir Kristján að
hann hafi fengið að vita að þetta
væri með verri tilfellunum. „Vana-
lega þá er keiluglæran aðeins á öðru
auganu en ég er með á báðum. Svo
var þetta sjúklega hröð þróun hjá
mér.“ Næst fór sjónin niður í 70%,
síðan 50%, 40% sjón og loks niður í
7% á mettíma. „Síðan getur maður
ekki notað gleraugu. Ég man að
það var fyrst alltaf verið að spyrja
mig af hverju ég fengi mér ekki bara
sterkari gleraugu, þetta virkar ekki
þannig.“ Fyrir utan það virkaði
hefðbundin linsumeðferð við sjúk-
dómnum ekki fyrir Kristján.
Um veturinn 2017 og vorið 2018
fór Kristján í aðgerðir á sitthvoru
auganu í þeim tilgangi að hægja á
hrörnuninni. Verandi óvirkur alkó-
hólisti segir hann það hafa verið
erfitt að fá morfínskyld lyf vegna
aðgerðanna. Fyrir fyrstu aðgerðina
ákvað Kristján að fá eins lítið af
lyfjum og hann gat.
„En ég komst þá að því að það
er líka rosalega hættulegt fyrir
óvirka alkóhólista að vera í miklum
þjáningum. Sársaukinn getur orðið
mörgum að falli. Maður verður svo
vitfirrtur af sársauka og tapar allri
rökhugsun. Það var samt heldur
Varð lögblindur á fáum árum
Kristján Ernir
Björgvinsson
hefur verið lög-
blindur í tæpt ár
eftir að sjóninni
fór að hraka fyrir
um fjórum árum.
ekkert auðvelt þegar ég fékk fleiri
lyf eftir hina aðgerðina. Það er mjög
erfitt að þurfa að taka ávana- og
fíknilyf ef maður er óvirkur. Mér
fannst ég vera að svíkja edrú-
mennskuna en maður má samt alls
ekki skammast sín fyrir að fá lyf. Ég
þurfti að fá þau.“ Það hjálpaði mikið
að Kristján gat pantað tíma og farið
í afvötnun inni á Vogi eftir báðar
aðgerðirnar, hann mælir sterklega
með því fyrir óvirka alkóhólista
sem þurfa að leggjast undir hnífinn.
Læra að læra upp á nýtt
Aðspurður hvernig hann sjái í dag
segir hann að það sé erfitt að lýsa
því. „Ég er líka með sjónskekkju
þannig að ég sé í móðu, og svo sé
ég tvöfalt. Ég er rosalega nærsýnn
sem fylgir því að sjá allt hliðrað og
tvöfalt. Ef eitthvað er í tveggja til
þriggja metra fjarlægð þá get ég
ekki séð það almennilega. Ég get þá
séð liti og útlínur á formum en er
eiginlega ekkert hæfur nema innan
eins til tveggja metra fjarlægðar.
Þú endar aldrei alveg blindur af
þessum sjúkdómi. En eins og í mínu
tilfelli þá geturðu fengið það mikla
sjónskerðingu að þú ert liggur við
blindur. Síðan fylgir þessu mikil
erting í augunum og alls konar
leiðinlegir fylgikvillar.“
Að verða lögblindur á einhverjum
mánuðum fylgir því að læra marga
hluti upp á nýtt. Haustið 2018 skráði
Kristján sig í Fjölbrautaskólann
við Ármúla (FÁ) og segir að þá hafi
hann til dæmis þurft að læra að
læra upp á nýtt. „Alla mína tíð hef
ég verið með mjög sjónrænt minni.
Ég átti auðvelt með að lesa og las
rosalega mikið.“ Í FÁ þurfti Kristján
að temja sér að hlusta á hljóðbækur
sem reyndist honum erfitt. „Ég var
líka svo nýorðinn blindur þegar ég
var í skólanum.
Maður kunni ekki alveg við að
biðja um að sitja fremst því ég sá
ekkert á töfluna ef ég sat aftast. En
það var erfiðast að hlusta á hljóð-
bækur. Ég bara gat það ekki. Það er
rosalegt verkefni að læra að læra
upp á nýtt. Það er hægara sagt en
gert.“
Kristján segir að þó hafi kennar-
arnir verið mjög skilningsríkir og
hann hafi fengið alla þá aðstoð sem
var í boði. „Þannig að þetta er ekki
skólakerfinu að kenna, miklu frekar
fötlun minni.“ Kristján ákvað að
hætta í námi eftir haustönnina 2018
og hefur síðan unnið við að for-
varnarfræða fyrir Minningarsjóð
Einars Darra og við sjónvarpsþátta-
gerð. Það liggur því ekki á því núna
að fara í skóla og klára stúdents-
prófið. „Ef ég þarf að fara í skóla
einhvern tímann á næstu árum til
að láta drauma mína rætast, þá geri
ég það bara. Maður finnur leið og
lætur hana virka. Hlutirnir reddast
ef þú reddar þeim.“
Pollýönnuhugarfarið
Kristján segir að í dag sé lífið gott.
„Ég er í vinnu þar sem ég kemst
einhvern veginn upp með að vera
svona sjónskertur og er hamingju-
samur.“ Eftir að Kristján fór að horfa
á jákvæðu hliðarnar frekar en þær
neikvæðu fór margt að breytast. Þó
það hafi ekki komið á óvart þegar
hann var formlega greindur með
keiluglæru fór neikvæðnin að bæra
á sér fyrstu mánuðina eftir grein-
inguna. „Ég varð rosalega þungur
fyrst. Ég fór að hafa miklar áhyggjur
og var í mikilli sjálfsvorkunn, sem
ég held að sé samt eðlilegt með
svona sjúkdóma og áföll. Ég vissi
ekkert hvernig ég átti að takast á við
þetta, en síðan var það ekki að gefa
mér neitt að vera í sjálfsvorkunn. Ég
nennti ekki að vera þunglyndur yfir
þessu lengur og píndi sjálfan mig í
að taka Pollýönnu á þetta. Sjá bara
jákvæðu hliðarnar á öllu.“
Það er enn ýmislegt sem hægt er
að gera, til dæmis er möguleiki að fá
nýjar hornhimnur ígræddar og til
eru fleiri linsumeðferðir. Það sé auð-
veldara að hugsa til þess í staðinn
fyrir að hugsa um hvað gerist ef
maður verður alveg blindur. „Það
gefur manni ekki neitt. Ég var búinn
að heyra það milljón sinnum, áður
en ég fór að hugsa sjálfur í lausnum.
Þá breyttist allt. Það er miklu meiri
fötlun að mínu mati að vera nei-
kvæður og í sjálfsvorkunn heldur
en að vera blindur. Það verður allt
svo ógeðslega erfitt þegar maður
er neikvæður. Andlega taskan sem
þú berð með neikvæðninni er svo
þung. Þá verður miklu meira mál að
bara drulla sér í að gera eitthvað.“
Verður að geta hlegið
Kristján segir að hláturinn hjálpi
líka mikið til. Til dæmis fékk
hann í jólagjöf gervigleraugu með
gervinefi frá systrum sínum og
föður sínum sem öllum fannst voða
fyndið. „Það er rosalega gott að geta
grínast með þetta meðal vina. Um
leið og eitthvað er orðið of mikið
tabú til að minnast á milli fjöl-
skyldu og vina þá er það allt í einu
orðið svo miklu alvarlegra. Maður
má samt heldur ekki hunsa þetta, ég
hef líka gert það. Maður þarf alveg
að gera sér grein fyrir því að maður
er með alvarlega fötlun. En maður
finnur sér einhverjar leiðir. Mín leið
er að vera jákvæður og hress.“
Lengri útgáfu af viðtalinu má finna
á frettabladid.is.
2
4
-0
7
-2
0
1
9
0
4
:5
5
F
B
0
4
0
s
_
P
0
2
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
2
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
3
7
7
-9
D
3
4
2
3
7
7
-9
B
F
8
2
3
7
7
-9
A
B
C
2
3
7
7
-9
9
8
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
6
B

F
B
0
4
0
s
_
2
3
_
7
_
2
0
1
9
C
M
Y
K