Sjómannafélag Reykjavíkur 20 ára - 23.10.1935, Qupperneq 3

3
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Málaflutningskastnaður...................
■Ýmsir styrkir og gjafir .......
Hlutabréf í Alþýðuhúsi Reykjavíkur
Til jólatrésskemtana félagsbarna í 5 ár
Vmsir minni gjaldaliðir..................
Á árinu 1921 fékk félagið sér
fyrst aðgang að skrifstofn í
litlu timburhúsi á lóð Fulltrúaráðs
verkalýðsfélaganna á Hverfisgötu
8, þar sem afgreiðsla Alþýðu-
blaðsins var þá.
Sigurjón Á. Ólafsson var þá
formaður félagsins og afgreiðslu-
maður Alþýðublaðsins. Jafnframt
afgreiðslu blaðsins tók hann við
gjöldum hjá félagsmönnum ásamt
öðrum störfum fyrir félagsmenn.
Árangur af þessari ákvörðun varð
á fyrsta ári sá, að tekjur félags-
tes urðu helmingi hærri en árið
áður. En þó var hinn kosturinn
ékki veigaminni, að fyrir það
hélst fjöldi manns við félagið,
sem að öðrum kosti hefði orðið
að vikja úr félaginu fyrir vanskil,
sem oft orsakaðist af því, að fé-
lagsmenn höfðu áður ekki haft
greiðan aðgang að þeim, sem
tóku við ársgjöldum.
Félagið hafði þarna aðalbæki-
stöð sína með Alþýðublaðinu
þangað til blaðið var flutt í lítið
steinhús, sem bygt var neðst á
lóðinni Hvg. 8 fyrir prentsmiðju
og afgreiðslu blaðsins. Þá tók
Sjómannafélagið timburhúsið á
leigu frá 1. nóv. 1925 með föst-
um starfsmanni1, sem var Jón
Bach, fyrsti formaður félagsins.
.Félagið hafði húsið til 1. okt. 1926.
Þé var það selt Sjóklæðagerðinni,
sem flútti það í heilu lagi niður
að bænum Höfn, þar sem Oddur
Sigurgeirsson sjómaður sterki af
Skaganum bjó, rétt hjá húsi Fiski-
félags Islands. 1. okt. 1926 flytur
ifélagið í hús Jóhanns Eyjólfsson-
ar, Hafnarstræti 18 uppi, og er
þar til 14. maí 1933, er það flutti
I Mjólkurfélagshúsið við Hafnar-
stræti 5, þar sem það nú hefir
skrifstofu. '
J) Verkfall út af lifrinni, sem
átti að greiðast með kr. 35,00, en
hækkaði upp i 60 krónur.
2) 1923 er verkfallið við Blön-
■dalsskipin, sem endáði með samn-
ingi.
3) Árið 1925—’26 er reiknings-
árið fært á áramót, og er því 15
mánuðir.
Ó 1929 er 2 mánaða verkfall á
togurunum vegna kaupdeilu.
Kaupið hækkaði um kr. 17,30 á
inánuði ög lifrarfatið um kr. 5,00.
3) í byrjun ársins var 28 dága
kaíipdeila, aðalléga út úr kjörum'
á tpgurum, sem voru á bátafisk-
flutningúm. Deilan íeystist með
samningi um 20 kr. hækkuri á
tnánuði.
2 120,00
6 890,00
14 000,00
9 853,00
2 387,62
215 231,62
Árið 1927 var Sigurjón Á. ól-
afsson fastur starfsmaður félags-
ins, og[ í ársbyrjun 1928 var Und-
irritaður kosinn gjaldkeri félags-
ins og þá ráðinn fastur starfs-
maður þess og hefir verið hvort-
tveggja síðan.
Hvað hefir unnist?
Ég hefi hér að framan sýnt
fram á tilefni félagsskaparins.
Hvað mikið fé hann hefir haft til
umráða og hvérnig því hefir ver-
ið varið.
Ég vil þvií í fáurn dæmum sýna,
hverju samtökin hafa áorkað fyr-
ir stéttina, sérstaklega á síðari
árum.
1. Félagsmenn hafa nú náð því
kaupgjaldi og öðrum hlunnind-
um, er standa ekki að baki kaup-
gjaldi hjá nágrannaþjóðuinum.
Áður var það ökki sambærilegt.
2. Eftir 6 ára látlausa baráttu
við löggjafarvaldið fékst 6 tíma
hvíld á sólarhring á togurum
(1921), og eftir 7 ár þar frá, eða
1928, 2 tímiar í viðbót.
3. Við sölu 10 íslenzkra togara,
sem Frakkar keyptu í stríðinu,
1917, fengu sjómanna- og verka-
lýðsfélögin í Reykjavík 135 þús-
und krónur til ráðstöfunar að
nokkru léyti, sem sárabætur fyr-
ir atvinnumissi. Þessu fé var ráð-
stafað þannig:
Styrktarsjóður var stofnaður,
til hjálpar1 í veikindum eða vegna
slysa, með 100 þúsund króraun.
Stofnað var Alþýðubókasafn með
10 þúsund krónum, og Sjúkrasam-
lag Reykjavíkur fékk 25 þúsund
krónur. Sjómannafélagið hefir
ilagt í styrktarsjóöinn kr. 15230,00.
en 362 félagsmenn hafa notið
styrks úr honum vegna veikinda
að upphæð kr. 55555,00.
4. Árið 1930 fengust Sjómanna-
lögiri samþykt á Alþingi, sem
bætti stórkostlega réttindi sjó-
manna. Enda átti formaður fé-
lagsins sæti í þeirri nefnd, er
sá uin undirbúning þeirra.
5. Slysatryggingarlögin á árinu
1931, sem nú tryggja 3 þúsund
krónur í dánarbætur auk 6—12
hundruð á hvert eftirlifandi barn.
Ef maður verður algerlega ó-
vinnufær, fær hann 6 þús. krón-
lur í örorkubætur. Minstu örorku-
bætur eru 12 hundruð krónur, og
þarf maðurinn þá að hafa mist
1/5 af vinnuafli sínu. Þegar félag-
ið byrjaði að starfa var engin
slysatrygging. Áðeins 40Ö krónur
Kveðja frá forseta Alpýðnsam-
bandsius.
*
Eins og hjá öðrum fiskveiða-
og siglingaþjóðum fara margir
Islendingar ungir til sjávar. Að
vonum taka flestir skipsrúm hér
í Reykjavík, þar er stórfeldust
útgerðin. Fyrsta verk unga
sjómannsins, þá er hann hefir
fengið von um skipsrúm, er það,
að „sækja um upptöku" í Sjó-
mannafélag Reykjavíkur. Þetta
þykir svo sjálfsagður hlutur, að
engum dettur í hug að skjóta
því fram af sér, enda yrði þá
lítið úr sjóför. En skyldi ekki
mörgum unga manninum
í dánarbætur ef maðurinn drukkn-
aði. Annars ekki neitt.
6. Félagið hefir náð 8 stunda
vinnudegi við land, á verzlunar-
skipum og samningsbundnu hafn-
arfrfi á togurum eftir hverja veiði-
för, alt að 2 sólarhringum ef við-
staðan er svo löng.
7. Með samtökum sínum og
annara verkalýðsfélaga og áhrif-
um á stjórn landsins rekið af sér
ríkislögregluna, sem tvisvar hefir
verið send af íhaldinu með kylf-
ur til að berja á Sjómannafélags-
mönnum er þeir voru að hera
fram sínar réttmætu kröfur.
8. Uppbót á síldarhlutnum sum-
arið 1934, er skiftist á alla, er
tóku hlut úr afla, að upphæð 128
þúsundir.
9. Margir félagsmenn hafa nú
þegar orðið aðnjótandi hinna
vönduðu Verkamannabústaða,
fyrir að hafa átt góða málsvara
á Alþingi.
10- Sjómenn, ásamt öðruin fé-
lögum innan Alþýðusambandsins,
hafa eignast hinn ómetar.lega mál-
svara í allri sinni lífsbaráttu —
Alþýðublaðið.
Ég verð að láta þettja nægja
rúmsins vegna, þar sem aðrir
munu rekja sögu félagsins miklu
nánar.
Ég get þó ekki stilt mig um að
benda á það, að Lflngstærstu rétt-
arbæturnar hafa samtökin fengið
gegnum löggjöfina og það lang-
mest síðan íhaldið misti meiri
híutann á AÍþingi. Þess vegna
er það lífsskilyrði f>rrir samtökin
og áframhaldandi réttarbætur fyr-
ix hinar vinnandi stéttir að hleypa
íhaldinu aldrei til valda aftur.
Yerði sjómannastéttin samhuga
um það, munu næstu 20 árin færa
henni það öryggi, sem hún í íupp-
hafi setti sér að ná innan þjóð-
félagsins.
Með það ínarkmið byrjum við
næstá áfangann. ... ..
Sig. Ólafsson.
bregða í brún, þegar hann
kemst að raun um, að Sjó-
mannafélagið er ef til vili
yngra, eða þá lítið eitt eldra, en
hann sjálfur!
En Sjómannafélag Reykja-
víkur er ekki nema 20 ára í dag,
þann 23. október 1935.
En það er efnilegur tvítugur
unglingur.
Á þessum 20 árum hefir fé-
lagið bætt svo kjör, aðbúð og
öryggi sjómannastéttarinnar að
ótrúlegt mjmdi þykja, ef borið
væri saman við það, sem áður
var.
Það hefir ekki komið alt í
einu, en jafnt og þétt hefir að
því verið unnið af forráðamönn-
um félagsins og félagsmönnum
sjálfum, og það starf heldur á-
fram.
Sjómannafélag Reykjavikur
er annað fjölmennasta verka-
lýðsfélag landsins. Þegar á
fyrsta ári þess vann félagið að
imdirbúningi og stofnun Al-
þýðusambandsins, ásamt nokkr-
um félögum í Reykjavík og'
Hafnarfirði, og hefir jafnan síð-
an verið einn máttkasti þáttur-
inn í alþýðusamtökunum.
Ég ætla ekki í þessum línura
að skrifa starfssögu Sjómanna-
félagsins, en þá vildi ég segja
það, að sú starfssaga verður
ekki skrifuð nema jafnframt sé
minst hinna mörgu, ágætu for-
vígismanna félagsins, er þar
hafa lagt hönd að verki. Vil ég
þar sérstaklega minnast þess
mannsins, sem lengi hefir haft
aðalforystuna í málum sjó-
mannastéttarinnar, en það er
Sigurjón Á. Ólafsson, alþingis-
maður, en hann hefir samfleytt
verið formaður Sjómannafé-
lagsins síðan 1921, og þá skrif-
stofustjóri þess, Sigurður Ólafs-
son, gjaldkeri, en hann og Sig-
urjón hafa um mörg undanfarin
ár borið þyngstu byrðamar í
starfi félagsins. Enda hafa
þeir báðir fult traust félags-
manna.
Fyrir hönd Alþýðusambands
Islands fljrt ég Sjómannafélagi
Reykjavíkur ámaðaróskir á 20
ára áfmælisdegi þess; ef sörntt
stefnu er fylgt, veit ég að það
verður framvegis, eins og hing-
að til, einn þeirra ö.flugustu
þqmsteina, sem fél,agasa,rptöki»
í Alþyðúsambandí Islanás Íbyíia
■ i-- ... ■ - ■■■■‘•' -..
a. .......
■Reykjavík, 23. okt. 1935.- ‘
Jón Baldvinsson.