Morgunblaðið - 30.10.2021, Síða 10

10 FRÉTTIR
Innlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 30. OKTÓBER 2021
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Áform eru um að reisa verksmiðju í
Þorlákshöfn til að framleiða íblönd-
unarefni í sement. Miðað er við að
flutt verði út milljón tonn á ári, aðal-
lega til Norður-Evrópu. Frummat
gerir ráð fyrir að heildarfjárfesting-
in nemi um tíu milljörðum króna.
Framkvæmdir við verksmiðjuna
gætu hafist eftir
2-3 ár og fram-
leiðsla mögulega
2024 eða 2025.
Þorsteinn Víg-
lundsson, for-
stjóri Hornsteins
ehf., kynnti þessi
áform fyrir bæj-
arstjórn Ölfuss
21. október sl.
Hann segir í sam-
tali við Morgun-
blaðið að Heidelberg Cement, sem á
stóran hlut í Hornsteini ehf. og er
einn stærsti framleiðandi sements í
Evrópu, standi á bak við áformin.
Unnið úr íslensku móbergi
„Það er verið að skoða af alvöru
framleiðslu á íblöndunarefni í sem-
ent úr íslenskum jarðefnum. Þetta
er sérstaklega hugsað til að lækka
kolefnisspor sements,“ segir Þor-
steinn. Hugmyndin er að nýta mó-
berg í framleiðsluna. Ekki hefur ver-
ið ákveðið hvar það verður numið.
Þorsteinn sagði gaman að rifja upp
að notkun móbergs í sement hefði
verið rannsökuð hjá Sementsverk-
smiðjunni á árunum 1950-1960.
Þetta er því ekki ný hugmynd. Hann
segir að nú standi yfir lokaprófanir á
virkni og eiginleikum efnisins í sem-
enti. Þær hafa lofað mjög góðu.
„Gangi allt að óskum vonumst við
til að geta hafið framkvæmdir við
byggingu verksmiðju á næstu 2-3 ár-
um og fulla framleiðslu 2024-2025.
Endanleg ákvörðun liggur ekki fyrir
en við erum á fullu við að ljúka fýsi-
leikakönnun á þessari framleiðslu
hér á landi,“ segir Þorsteinn.
Minnka kolefnissporið
Íslenska íblöndunarefnið á að
koma í stað svonefndrar flugösku
sem verður til við brennslu kola.
Þorsteinn segir að mörgum kola-
knúnum orkuverum hafi verið lokað
til að draga úr losun gróðurhúsaloft-
tegunda og þeim fækki ört. Flug-
aska er því að verða torfengnari en
áður.
Í verksmiðjunni verður móbergið
þurrkað og malað. Horft er til þess
að nýta hreina íslenska raforku við
vinnsluna þannig að kolefnisspor
framleiðslunnar verður lítið sem
ekkert. Raforkuþörfin gæti orðið
svipuð og hjá lítilli stóriðju. Allt
vinnsluferlið verður í lokuðum kerf-
um og á hvorki að berast hljóð- né
rykmengun frá verksmiðjunni.
Að sögn Þorsteins hefur verið gott
samstarf og viðræður við sveitar-
félagið Ölfus um undirbúninginn.
„Þetta fer ágætlega saman við þá
uppbyggingu sem þar er fram undan
varðandi hafnaraðstöðu og annað
þess háttar,“ segir Þorsteinn en
fyrstu hugmyndir í þessa veru voru
kynntar fyrir um ári. Hann segir
meiri þunga færast núna í málið.
Gert er ráð fyrir 25-30 sérhæfðum
heilsársstörfum við framleiðslu,
flutninga og viðhald í verksmiðjunni
sem verður starfrækt á vöktum allan
sólarhringinn.
„Allt sem við höfum séð hingað til
gefur væntingar um að þetta geti
orðið að veruleika á næstu misser-
um,“ sagði Þorsteinn. Gert er ráð
fyrir að nokkuð endanleg ákvörðun
liggi fyrir á næsta ári.
Íblöndunarefni unnið
úr íslensku móbergi
- Áform um verksmiðju í Þorlákshöfn - Milljón tonn á ári
Morgunblaðið/Arnþór Birkisson
Þorlákshöfn Áformuð verksmiðja þyrfti þrjár lóðir á hafnarsvæðinu.
Þorsteinn
Víglundsson
Eliza Reid forsetafrú heimsótti
leikskólann Brákarborg í Reykja-
vík í gær í tilefni alþjóðlegs ár-
veknidags um heilablóðföll, öðru
nafni slag.
Í tilefni dagsins var kynnt nýtt
alþjóðlegt verkefni sem kallast
FAST 112-hetjurnar. Verkefnið
miðar að því að fræða fjölskyldur
um einkenni slags og rétt við-
brögð við þeim. Brákarborg er
fyrsti skólinn til að innleiða
kennsluefnið í starf sitt.
Leikskólabörn sungu fyrir Elizu
og afhentu henni eintök af vinnu-
bók verkefnisins til að gefa fjöl-
skyldu sinni.
FAST 112-kennsluefnið er stað-
fært og þýtt af Marianne E.
Klinke og Kristínu Ásgeirsdóttur
en það er þróað af mennta-
vísindasviði Makedóníuháskóla í
Grikklandi. Efnið er sniðið að
þörfum fimm til níu ára barna. Í
kennsluefninu kenna ofurhetjur
börnunum lífsleikni sem þau miðla
svo til fjölskyldunnar.
Verkefnið hefur nú þegar verið
innleitt í fjölda landa, til að mynda
Argentínu, Kanada, Ítalíu, Grikk-
landi, Úkraínu, Rússlandi, Suður-
Afríku og Bretlandi. Tæplega
6.000 kennarar frá nærri 1.900
skólum og yfir 72.000 börn hafa
nú þegar tekið þátt í verkefninu.
urdur@mbl.is
Fræða fjölskyldur
um einkenni slags
Morgunblaðið/Eggert
Forsetafrú Börnin sungu fyrir Elizu og afhentu henni eintök af verkefnabók FAST 112 til að gefa fjölskyldu sinni.
- Ofurhetjur kenna lífsleikni
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Stöðugildum ríkisins fjölgaði á
landsvísu á síðasta ári um 362 eða
1,5% og voru alls orðin 25.232 talsins
um seinustu áramót. Þar af voru
16.143 (64%) stöðugildi skipuð af
konum og 9.090 (36%) af körlum.
Frá þessu er greint á vef Byggða-
stofnunar sem birt hefur skýrslu um
niðurstöður árlegrar könnunar á
staðsetningu starfa á vegum ríkis-
ins.
Þar kemur fram að stöðugildum
kvenna fjölgaði í fyrra um 436 en á
sama tíma fækkaði stöðugildum
karla um 74.
Fjölgun stöðugilda á Landspít-
ala en fækkun hjá ISAVA
„Mest fjölgun stöðugilda var hjá
Hrafnistu, Landspítala, Heilsugæslu
höfuðborgarsvæðisins og Vinnu-
málastofnun en mest fækkun hjá
ISAVIA og tengdum félögum, Há-
skóla Íslands, Þjóðgarðinum á Þing-
völlum og Íslandspósti,“ segir í um-
fjöllun Byggðastofnunar.
Í niðurstöðum könnunarinnar
kemur fram að flest stöðugildi á veg-
um ríkisins eru unnin á höfuðborg-
arsvæðinu, enda sé meirihluti lands-
manna búsettur þar. Hins vegar er
72% hlutfall stöðugilda á höfuðborg-
arsvæðinu hærra en hlutfall lands-
manna sem þar búa sem var 64%. Á
þetta ekki við um neinn annan lands-
hluta.
„Stöðugildi á vegum ríkisins sam-
svara 11,4% af fjölda íbúa höfuð-
borgarsvæðisins á vinnualdri (15-64
ára) og 11,0% af íbúum Norðurlands
vestra, þar sem hlutfallið er næst-
hæst. Á Norðurlandi eystra og á
Vestfjörðum samsvara stöðugildi á
vegum ríkisins um 10% af íbúafjölda
á vinnualdri. Lægsta hlutfall stöðu-
gilda af íbúafjölda á vinnualdri er á
Suðurnesjum, 6,2%, og næstlægst á
Suðurlandi, 7,3%,“ segir einnig í
skýrslunni.
Mest fækkun í Reykjanesbæ
Í umfjöllun um þróun starfa á veg-
um ríkisins eftir einstökum byggð-
arlögum og sveitarfélögum kemur
einnig fram að mest fækkun stöðu-
gilda á seinasta ári átti sér stað í
Reykjanesbæ þar sem þeim fækkaði
um 28, í Bláskógabyggð fækkaði
stöðugildum ríkisins um 22, einkum
vegna Þjóðgarðsins á Þingvöllum, og
í Akraneskaupstað varð fækkun um
12 stöðugildi, aðallega hjá Heilbrigð-
isstofnun Vesturlands.
Mest fjölgaði stöðugildum í
Reykjavík eða um 216, sem er eink-
um vegna Landspítalans eins og fyrr
segir, heilsugæslunnar á höfuðborg-
arsvæðinu og Vinnumálastofnunar,
og í Hafnarfjarðarkaupstað fjölgaði
þeim um 186, helst vegna flutninga
aðalstöðva Hafrannsóknastofnunar.
Í niðurstöðum skýrslunnar kemur
enn fremur fram að flest stöðugildi á
vegum ríkisins heyra undir mála-
flokka tveggja ráðuneyta, heilbrigð-
isráðuneytisins og mennta- og
menningarmálaráðuneytisins.
„Flest stöðugildi, eða 43% eru vegna
málaflokka heilbrigðisráðuneytisins.
Þeirra á meðal eru um fjögur þús-
und stöðugildi vegna Landspítalans
og mikill fjöldi starfa hjá heilsu-
gæslustöðvum, heilbrigðisstofnun-
um og hjúkrunar- og dvalarheimil-
um.
Næstflest stöðugildi eru vegna
málaflokka mennta- og menningar-
málaráðuneytisins, til að mynda
störf hjá háskólum, framhaldsskól-
um og menningarstofnunum,“ segir í
samantekt um niðurstöðurnar.
Ríkisstörfunum
fjölgaði í fyrra
- Stöðugildum kvenna fjölgaði um 436
en stöðugildum karla fækkaði um 74
Störf ávegumríkisinseftir kyni og landshlutum
Stöðugildi 31.12. 2020 Breyting frá 31.12.2019
Kvenna Karla Samtals Fjöldi %
Höfuðborgarsvæðið 11.653 6.446 18.099 +444 +2,5%
Suðurnes 631 588 1.219 -159 -11,6%
Vesturland 551 272 823 -10 -1,1%
Vestfirðir 276 179 455 +8 +1,8%
Norðurland vestra 330 181 511 +24 +4,9%
Norðurland eystra 1.385 620 2.005 +41 +2,1%
Austurland 360 199 558 +3 +0,6%
Suðurland 924 573 1.497 +9 +0,6%
Erlendis 32 32 64 +0 +0,7%
Samtals stöðugildi 16.143 9.090 25.232 +362 +1,5%
Fjöldi stöðugilda
Heimild: Byggðastofnun
„Við erum bjartsýn á að þetta
verði að veruleika,“ segir Elliði
Vignisson bæjarstjóri Ölfuss um
áformin um nýju verksmiðjuna
sem Þorsteinn Víglundsson
kynnti bæjarstjórn sveitar-
félagsins nýlega.
Elliði sagði að umsóknir um
þrjár lóðir á hafnarsvæðinu í Þor-
lákshöfn fyrir nýju verksmiðjuna
væru komnar í ferli. Hugmyndin
er að sameina lóðirnar í eina.
Hann sagði boltann nú vera hjá
skipulagssviði Ölfuss.
„Það er enn nokkuð gott úrval
af lóðum á hafnarsvæðinu en þær
fara nokkuð hratt,“ sagði Elliði.
„Einn af hornsteinum þessa verk-
efnis er stækkunin á höfninni
sem við erum að ráðast í. Sam-
hliða henni skapast möguleikar
fyrir verkefni eins og þessi. Eins
eru inn- og útflytjendur að átta
sig á kostum þess að vera með
reksturinn héðan úr Þorlákshöfn
frekar en víða annars staðar.“
Gert er ráð
fyrir að 180-
200 metra löng
skip geti at-
hafnað sig í
Þorlákshöfn
eftir stækk-
unina. Elliði
sagði að þeim
væri ljóst að
þrátt fyrir þá
stækkun sem
nú er í undirbúningi yrði höfnin
orðin of lítil eftir 3-4 ár.
Hann sagði að yrði nýja verk-
smiðjan að veruleika myndu
henni fylgja nokkrir tugir nýrra
starfa og afleiddra starfa. Þá
myndi hún skapa auknar tekjur
eins og t.d. af hafnargjöldum og
fleira. „Þessi áform falla að
áherslum okkar á að höfnin vaxi
og að starfsemi við hana og al-
mennt í sveitarfélaginu miði að
breyttum áherslum hvað varðar
loftslagsmál,“ sagði Elliði.
Skapar tekjur og fleiri störf
UPPBYGGING MEÐ STÆKKUN ÞORLÁKSHAFNAR
Elliði
Vignisson