Austurglugginn - 23.09.2021, Blaðsíða 4

4 Fimmtudagur 23. september AUSTUR · GLUGGINN
Tveir Austfirðingar eru meðal
tveggja efstu frambjóðenda á
þeim listum sem bjóða fram til
Alþingiskosninganna á laugardag
í Norðausturkjördæmi. Hlutur
Austfirðinga í efstu sætunum
rýrnar verulega frá því fyrir fjórum
árum.
Þetta leiðir samantekt Austurgluggans
í ljós. Austfirðingarnir tveir eru
Líneik Anna Sævarsdóttir hjá
Framsóknarflokknum og Jódís
Skúladóttir hjá Vinstrihreyfingunni
– grænu framboði. Báðar skipa
annað sætið. Fyrir fjórum árum áttu
Austfirðingar fjóra af tíu oddvitum.
Vert er að taka það fram að miðað er
við lögheimilisskráningu og því telst
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson,
oddviti Miðflokksins, ekki lengur til
Austfirðinga þar sem hann hefur flutt
lögheimili sitt frá Hrafnabjörgum til
Garðabæjar.
Að loknum kosningunum 2017
áttu Austfirðingar þrjá þingmenn,
auk Líneikar og Sigmundar Davíðs
Þórunni Egilsdóttur frá Vopnafirði
sem leiddi Framsóknarlistann.
Hún lést í sumar. Líneik er því eini
þingmaðurinn með lögheimili á
Austurlandi í dag.
Hlutur Austfirðinga rýrnar einnig
þegar litið er til fjögurra efstu
frambjóðendanna. Austfirðingar
áttu 35% þeirra árið 2017 en 20%
nú. Þegar þetta er tekið saman sést
að líkur Austfirðinga á þingsætum
aukast varla. Út frá hlutfalli íbúa
ættu 2-3 þingmenn að búa eystra.
Skipting eftir
landssvæðum
Rúmlega 32.000 íbúar 18 ára og
eldri eru í kjördæminu samkvæmt
tölum Hagstofunnar. Þeim fjölgar
um rúmlega 1500 milli kosninga.
Hlutfallslega er fjölgunin mest á
Eyjafjarðarsvæðinu, tæp 10% en
einnig fjölgar á Austurlandi og
Akureyri. Fækkun er í Þingeyjasýslu.
Þessar breytingar hafa lítil á hrif á
hlutföll innan kjördæmisins.
Þegar framboðslistarnir eru
skoðaðir eftir hlutfalli fram-
bjóðanda samanborið við íbúa
kemur í ljós að Akureyringar eru
undirmannaðir. Þar búa 46%
íbúa en 31% frambjóðenda. Fyrir
fjórum árum áttu Akureyringar 40%
frambjóðenda. Austfirðingar eiga
hlutfallslega þann frambjóðendahóp
sem íbúafjöldinn telur, eru 26% íbúa
en 27% frambjóðenda. Sama má
segja um hlutföll Eyfirðinga (16%)
og Þingeyinga (13%).
Það sem skekkir tölurnar er
að 13% frambjóðenda búa utan
kjördæmis en þeir voru 4% fyrir
fjórum árum. Veruleg áhrif hefur að
13 af 20 frambjóðendum Frjálslynda
lýðræðisflokksins búa annars staðar
en í Norðausturkjördæmi.
Hvað fleira?
Útkoma Austurlands er best á listum
Framsóknarflokks, Viðreisnar,
Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar,
sjö á hverjum. Verst er hún hjá
Frjálslynda lýðræðisflokknum,
aðeins einn.
Flestir Akureyringar, níu, eru á
listum Viðreisnar og Flokks fólksins.
Eyjafjarðarsvæðið á flesta, sex, hjá
Flokki fólksins og Þingeyingar jafn
marga hjá Miðflokknum.
Tveir frambjóðendur, báðir á lista
Pírata, eru skráðir erlendis.
GG
Austurglugginn - Fréttablað Austurlands // Miðvangur 2-4, 700 Egilsstaðir // S: 477-1750
• Ritstjórn: Gunnar Gunnarsson ritstjóri og áb.m: gunnar@austurfrett.is • Björn Þór Björnsson, blaðamaður : frett@austurglugginn.is
• Auglýsingar: Anna Dóra Helgadóttir: auglysing@austurglugginn.is • Áskriftir: Anna Dóra Helgadóttir: askrift@austurglugginn.is
• Útgefandi: Útgáfufélag Austurlands ehf. • Umbrot og prentun: Héraðsprent
Leiðari
Raunvitund í
kosningaviku
Bók Hans Rosling um Raunvitund,
eða Factfulness, er ágæt til lestrar
í vikunni fyrir kjördag þegar á
okkur kjósendum dynja síðustu
tilraunir stjórnmálaflokkanna til að
sannreyna okkur. Það er reyndar
kostulegt að lesa sumar greinarnar
eða svörin við spurningum, allt
stendur til bóta á næsta kjörtímabili,
jafnvel þótt enginn hafi áhugi hafi
verið á því áður, lausnir á flóknum
vandamálum. Eða einfaldur
uppruni óþæginda.
Fyrir þá sem ekki þekkja til var
Rosling sænskur læknir sem helgaði
sig því að uppfræða heiminn með
nýjustu staðreyndum, oft í þá
veru að heimurinn sé betri en við
höldum og miklar framfarir hafi
orðið. Til að mynda sé Afríka
mun betur stæð en mörg okkar
á Vesturlöndum höldum eða að
við ofmetum, eða dramatíserum,
oft upplýsingar sem okkur berast
í stað þess að anda með nefinu.
Hann birtir nokkrar staðreyndir um
stöðu heimsins og rekur hvernig
Nóbelsverðlaunahafar jafnt sem
almúginn kolfalla á prófunum.
Rosling bendir þó á að baki slökum
árangri séu mannlegar hvatir og
skilgreinir tíu slíkar sem við þurfum
að vera meðvituð um.
Má þar nefna alhæfingarhvötina,
gjáarhvötina og stærðarhvötina sem
allar eiga það á sameiginlegt að við
tökum afmörkuð dæmi og drögum
af þeim stórar ályktanir. Til dæmis
að við horfum á jaðrana, þau 5%
sem eru efst eða neðst, frekar en
90% sem eru á milli, að hópar séu
einsleitir til dæmis að allir innan
ákveðins flokks séu fávitar eða
frábærir. Eða þá að allt sem var sé
svo frábært.
Einna sterkasta hvötin rétt fyrir
kjördag er rörsýnarhvötin. Hún
fær okkur til að skoða vandamál
frá aðeins einu sjónarhorni eða
lausn sem Rosling líkir við að
við náum okkur í hamar en ekki
verkfærakassa til að gera við heima
hjá okkur. Hann varar við einföldum
hugmyndum og lausnum og minnir
á að sagan sé full af hugsjónafólki
sem beitt hafi fyrir sig einföldum,
útópískum hugmyndum til að
réttlæta slæma hluti. Því skulum
við fagna flóknum hlutum, leitast
við að sameina hugmyndir og gera
málamiðlanir.
Næst á eftir henni í listanum
er ásökunarhvötin, þegar við
leitum og skellum skuldinni á
einn blóraböggul frekar en leita að
samspili orsaka fyrir ólukkunni.
Þetta gangi reyndar í báðar áttir
því Rosling hvetur fólk til að leita
að kerfum frekar en hetjum og
spyrja sig hvort útkoman hafi ekki
orðið sú sama jafnvel þótt tiltekinn
einstaklingur hafi ekki verið til
staðar.
Bráðræðishvötin er svo síðustu
á listanum, áminning um að þótt
okkur finnist aðkallandi að taka
ákvörðun sé trúlega betra að draga
andann, afla upplýsinga og skoða
ólíkar sviðsmyndir frekar en bara
eina útkomu.
Allir stjórnmálaflokkarnir spila á
einn hátt eða annan á þessar hvatir.
Þess vegna er gott að anda með
nefinu, spyrja gagnrýnið og taka
síðan ákvörðun sem við þurfum
að vera tilbúin að lifa með næstu
fjögur árin.
GG
Tveir Austfirðingar meðal tveggja efstu
Fulltrúar framboðanna á kosningafundi Austurfréttar/Austurgluggans í Valaskjálf fyrir viku. Mynd: GG
Alþingiskosningar