Landvörn - 12.07.1948, Side 3

LANDVÖRN
S
otttfodrtt
Blað óháðra borgara.
Rit8tjórar: Helgi Lárusson og Jónas Jónsson.
\
ÁbyrgðarmaSur: Jónas Jónsson.
Afgreiðsla: Laugavegi 18 A (BókabúSin). Sími 5093.
Isafoldarprentsmiðja h.f.
Merkileg og virhuleg
menningarstojnun
Er ísland óbyggt
heimsskautaland?
Árið 1911 stofnaði danskur mað-
ur, Niels Poulson, félagsskap í
Bandaríkjunum til þess a‘ð efla
og greiða fyrir gagnkvæmum náms-
ferðum og andlegri kynningu
Ameríku- og Norðurlandabúa.
Ánafnaði Poulson félaginu eignir
sínar, sem voru allmiklar og nefndi
það Tlie American Scandinavian
Foundation. Síðan hafa verið
stofnuð hliðstæð félög á Norður-
löndum, í Danmörku 1914, Noregi
og Svíþjóð 1919 og á Islandi
1940, (íslenzk- Ameríska félagið).
Eru konungar Norðurlanda vernd-
arar félagsdeildanna í löndum sín-
um. Aðalstofnunin og félögin á
Norðurlöndum hafa tekjur af ár-
gjöldum meðlima sinna og gjöfum
einstakra manna og stofnana. T. d.
fékk Hákon 7. Noregskonungur
stofnuninni afmælisgjöf þá, 50.000
dollara, er norgka þjóðin færði
honum 1945. á 40. ríkisstjórnar-
afmæii hans. I starfi sínu leggur
stofnunin áherzlu á að greiðafyrir
háskólanemendum og kynnisför-
um iðnaðarmanna. Árlega sækja
amerískir stúdentar nám til há-
skóla á Norðurlöndum og fá til
þess styrk frá stofnuninni, en
hinir eru þó miklu fleiri, sem léita
til náms frá Norðurlöndum til
Bandaríkjanna. Fá þeir styrki
frá deildunum í heimalandi sínu
og ennfremur styrki og fyrir-
greiðslu frá handarísku stofnun-
inni. I öðru lagi er greitt fyrir
starfsmönnum og iðnlærðum
mönnum, sem dveljast um skeið
9ið bandarísk atvinnu- og iðn-
fyrirtæki til að kynna sér tækni
,og vinnubrögð Ámeríkumanna.
Sumir iðnlærðir menn fá blátt
áfram kaup fyrir vinnu sína,
samkvæmt undanþágu, sem stofn-
unin útvegar frá vinnulöggjöf
Bandaríkjanna. Aðrir fá styrk frá
stofnuninni (180 dollara á mán.)
til dvalarinnar, en venjulegast
tekur viðkomandi fyrirtæki þann
kostnað á sig og endurgreiðir
stofnuninni hann.
Loks vinnur stofnunin að al-
hliða kynningu Norðurlanda og
Ameríku, gefur út ársfjórðun^s-
tímarit í því skyni, á norrænt
bókasafn og leysir úr fyrirspurn-
um margra einstaklinga um Norð-
urlönd. Þá sér stofnunin um fjrrir-
lestraferðir hinna ágætustu fræði-
manna frá Bandaríkjunum til
Norðurlanda og býður norrænum
fræðimönnum til amerískra há-
skóla. Er þetta allt hin virðu-
legasta landkynning. — Einhvers
staðar sá ég þess getið, að Banda-
ríkin væru aðallega kynnt með
Hollywoodkvikmyndum í Evrópu,
en þá landkynningu teldu margir
Bandaríkjamenn hvorki virðulega
né réttilega.
Hingað til mun aðeins einn ís-
lenzkur fræðimaður hafa sótt
heim Bandaríkin á vegum The
American Scandinavian Founda-
tion. Er það Sigurður Nordal, sem
flutti fyrirlestra við Harvardhá-
skóla. Hins vegar hefur aldrei
komið hingað sendikennari frá
Bandaríkjunum, þótt þeir hafi
heimsótt alla aðra háskóla á Norð-
urlöndum.
Stofnunin hefur þegar styrkt
nokkra ísl. stúdenta til náms i
Bandaríkjunum og greitt fyrir
fleirum með því að litvega þeim
skólavist.
*
Hér var nýlega á ferð forseti
The American Scandinavian
Foundation, Lithgow Osbome.
Þykir honum Island heldur hafa
dregizt aftur úr í skiptum sínum
við stofnunina, samanborið við
hin Norðurlöndin. Fáir iðnaöar-
menn eða verkfræðingar hafa far-
ið kynnisfarir til Bandaríkjanna
enn sem komið er ,og mundu þó
margir fúsir til ferðar. Islenzk-
ameríska félagið hefur haft mjög
hljótt um starfsemi sína, meðlimir
þess munu fáir, og fjárráð lítil.
Nú eru hins vegar námsmenn orðn-
ir svo margir, sem dvalizt hafa
vestan hafs. áð grundvöllur er
fenginn fyrir aukinni starfsemi
félagsins. Bíður þess áreiðanlega
mikið og umsvifamikið starf hér
á næstunni — ekki síður en hjá
frændþjóðum okkar austan hafs.
J. Ey.
Austrið og vestrið mætist í Ber-
lín, en samlagast ekki. Má líkja
borginni við opna púðurtmmu,
sem gæti sprungið í loft upp, ef
skot hlypi úr byssu að óvörum.
Ibúar borgarinnar eru eins og mýs
í gildru. Rússar hindra flutninga-
vestan frá jneð valdi, enda þótt
það geti innan skamms valdið
hungursneyð í borginni. Þeir hafa
þama miklu sterkar aðstöðu en
vesturveldin, og beita bolabrögð-
um en hinir engilsaxneskri seiglu.
Er framkoma Rússa í Berlín
ennþá eitt dæmi þess, að þeirvið-
urkenna ekki venjulegar dreng-
skaparreglur í skiptum við aðrar
þjóðir, ef þeir hafa afl til að láta
hendur skipta. Smám saman mun
vesturlandabúum skiljast þetta, ðg
mörgum er það nú þegar Ijóst.
Þess vegna er rangt að líta á
kommúnistaflokkana sem venju-
lega stjórnmálaflokka. Þeir eru
ekkert annað en samblástur til að
undirbúa valdatöku með ofbeldi.
Járntjaldið blaktir
Kyrrðin austan járntjaldsins
hefur allt í einu verið rofin. Tító
er fallinn í ónáð og borinn þung-
um sökum .M. a. kvað hann hafa
talað af léttúð um rauða herinn.
Enginn veit með vissu, hvert sak-
arefnið er í raun og veru. Ef t-il
vill hefur Tító vaðið í þeiiri villu,
að hann gæti haldið fullu sjálf-
stæði lands síns innan hins aust-
ræna bandalags. Eitthvað svipað
vakti fyrir Qvisling á sinni tíð.
En Hitler hló að slíkum bama-
skap. Serbar eru gömul bænda-
þjóð og hafa barizt fyrir sjálf-
í síðasta blaði Landvarnar ræddi
ég nokkuð á víð og dreif um rann-
sóknarferðir ritlendinga hingað og
nauðsyn þess að veita þeim bæði
fyrirgreiðslu og ' aðháld, ef vér
vildum ekki láta skoða Island sem
óbyggt heimsskautaland, sem allir
gætu troðið fótum og atað ógeðs-
legum örnefnum, eins og gert hefur
verið á Grænlandi og Svalbarða.
Nefndi ég heimsókn hinna sænsku
vísindamanna sem dæmi um góða
gesti, er gættu ýtrustu kurteisi í
garð lands og þjóðar. Sama dag-
inn og þessi grein var prentuð,
frétti ég um nýjan og flestum ó-
væntan leiðangur hingað til lands.
Eru þar komnir 17 menn frá
Tékkóslóvakíu með allan útbúnað
eins og setulið til tveggja mánaða
rannsókna á ■ Islandi. Blaðamenn
eru kallaðir til viðtals. Sjálfir em
þeir að mestu mállausir á vestræn-
ar tungur, en íslenzkur maður
tekur sig' fram um að túlka er-
indi þeirra. Ætla þeir einkum að
rannsaka ísaldar menjar, gróður
og dýralíf hér á landi og velja
sér bækistöðvar í Brunnum norður
af Þingvöllum. Þess er sérstaklega
getið ,að ljósmyndari sé með í
förinni, og Benes, fyrrverandi for-
seti, hafi lagt mikla blessun yfir
fyrirtækið og jafnvel styrkt það
með peningum. Öll frásögnin, sem
blöðin bii'tu um þetta, var haria
‘þokukennd, ef ekki óskiljanleg
með öllu. Sérstaklega var tekið
fram, að leiðangurinn ætti að
rannsaka gróður í fjöllum, sem
staðið hefðu upp úr jökli á síðasta
ísaldarskeiði hér á landi. Þæi' rann-
sóknir eru ekki ókunnar íslenzkum
fræðimönnum, og í Noregi liggja
þær ljóst fyrir. Eðlilegt hefði því
verið, að þessir menn hefðu leitað
til staðkunnugra fræðimanna í
stæði sínu öldum saman. Má því
vera, að þeir kunni illa hinni
kommúnistísku flatsæng til lengd-
ar. Hitt gæti og hugsazt, að Rúss-
ar þættust blátt áfram þurfa
Júgóslavíu til þess að færa veldi
sitt suður að Miðjarðarhafi.
Palestína
Þar er nú vopnahlé í bili, en
litlar líkur til að það leiði til frið-
ar. Baráttan í Palestínu á svo víð-
ar og djúpar rætur, að nærri
stappar heimsstyrjöld, þótt oimstu-
svæðið sé ekki stórt. — Júðar
vilja bei'jast til valda í landinu og
hafa til þess stuðning gyðinga-
samtaka víða um heim, er ráða
yfir miklu fjármagni. Styðja
Sovétríkin baráttu þeirra og blása
að kolunum. Hins vegar berjast
Arabar með oddi og egg gegn
sjálfstæðu Júðaríki í Palestínu.
Hallast Bretar á þá sveifina, en
hafast ekki að.
I síðasta hefti Dagrenningar
vekur Jónas Guðmundsson eftir-
tekt á misskilningi sem víða kem-
ur fram, en hann er í því fólginn
að blanda saman kristnum mönn-
um af gyðingaættum og Júðum,
sem ,',afneita með öllu hi/num
kristna siðferðigrundvelli, sem
flhstar menningarþjóðir Evrópu
byggja tilveru sína á“, segir J. G.
og bætir við: „Kommúnistar fyr-
irlíta alla, sem ekki eru kommún-
istar, og telja þá réttlausa með
öHu, og hið^ sama gera Gyðingar.
.... Júðar líta á sig sem guðs
Útvöldu þjóð og telja sig hafa rétt
til þess að fara með „heiðingj-
ana“ eins og þeim sýnist. Júðar
þessum löndum og íjengiö hjá þeim
leiðsögn, en um slíkt virðist ekki
að ræða. Uppi við Brunna og á
Kaldadalssvæðinu munu vart hafa
verið „eyjar“ upp úr ísaldarjökl-
inum .Hins vegai' hefur Skarðs-
heiði, Súlur og Esjan, — þarna
í kringum Hvalfjörðinn, staðið
upp úr. Þangað þurfa því setu-
liðsmenn þessir að bregða sér, ef
að líkum lætur. Upphaflega mUn
leiðangur þessi hafa ætlað til
Grænlands, en Danir talið á því
mörg tormerki og bent þeim á ís-
land sem „þægilegt" land. — Vit-
anlega hefur leiðangurinn fengið
leyfi íslenzkra yfirvalda til dvalar
sinnar' og höfum vér því ekki við
aðra um að sakast en eigin frum-
býlingshátt og umkomuleysi. Eng-
inn myndi láta sér detta í hug að
gera út slíkan vísindaleiðangur á
hendur Norðmönnum, Svíum eða
Dönum í heimalöndum þeirra. Hins
vegar hafa Norðmenn og Danir
varla getað bannað þeim Svalbarða
og Grænland, af því að það eru
lítt byggð heimsskautalönd.
*
Rétt fyrir stríðið kom hingað
myndarlegur þýzkur leiðangur og
valdi sér rannsóknarsvæði á ör-
æfunum austan Eyjaf jarðar. Blaða-
mönnum var sagt, að ýmislegt gæti
bent til þess, að Island væri að
gliðna sundur uni miðjuna, og
væru þeir komnir til að mæla
þverbrestinn og búa svo um,
að hægt væri að fylgjast með
gliðnuninni á komandi árum. Þessi
leiðangur gerði mælingar og setti
margar vörður og merki, sem vafa-
laust mátti telja til vísindalegs
undirbúnings. En ég tel mig hafa
allgóðar heimildir fyrir því, að
jafnframt hafi þeir sett upp
merki til að vísa leið á sjálfgerðar
lendingarbrautir fyrir flugvélar.
Þannig má sameina hið vísinda-
lega og „þarflega“ á hinn dásam-
legasta hátt.. — Enginn skilji oi'ð
mín svo, að ég óttisit, ’að hinn
tékkneski leiðangur muni gera slíkt
hið sama, enda væri það úrelt að-
ferð. —
En ég vil segja annað hreint og
beint: Þegar hinn áðumefndi
þýzki leiðangur kom hingað, viss-
um vér ekki ,að Þjóðverjar væru
að hefja árásarstríð, sem okkur
væri ætlað hlutverk í. Nú vitum
vér þetta og marg fleira. Nú vitum
vér það, að Rússar em landvinn-
ingaþjóð með fjölda leppríkja í
kringum sig, sem verða að dansa
eftir þeirra pípu. Eitt þessara
ríkja er fyrrverandi land Benes
forseta, nú Gottwalds. Frá því
landi fá vart aðrir utanfararleyfi
lána aldrei öðmm Júðum fé gegn
vöxtum, af því að það er bannað í
Móse lögum, en það bann skilja
þeir þannig, að það nái ekki til
annarra, svo heimilt sé að taka
vexti — okurvexti, ef því er að
skipta — af heiðingjunum.
I lagasafni og lagdskýringum
Júðanna — Talmud — er að
finna t. d. þessa setningu: Þér
(þ. e. Júðar) skuluð kallaðir menn,
en áðrar þjóðir heims' skulu elclci
kallaðir menn, heldur skepnur. Og
ennfremur segir þar: Allir, sem
ekki eru Júðar, eiga að verða
þrœlar Júðanna.
Þessi fáu dæmi sýna hinn and-
lega skyldleika milli Júðanna og
kommúnistanna .. . þessar furðu-
legu kenningar Júðanna hafa allt
til þessa dags skapað þeim hatur
þeirra, sem með þeim bjuggu.
Arabar þekkja þetta betur en
nokkur önnur þjóð af löngu sam-
býli og viðskiptum við Gyðinga".
r.
en trúverðugir kommúnistar, —
hinir eru svo gjamir á að strjúka
úr vistinni. En vitanlega má hafa
2—3 heiðarlega vísindamenn á
oddinum, ef þeir hafa nógu sterk-
an lífvörð. —
Eins og allt er í pottinn búið,
bar ríkisstjórninni að synja þess-
um leiðangri um athafnaleyfi á
þann hátt, sem til var stofnað.
■ Slíkt leyfi hefði hvergi fengizt
í Vestur-Evrópu — nema á fs-
landi. Og hvemig myndi oss ganga
að fá tilsvarandi leyfi í löndunum
austan járntjaldsins?
I stað leiðangursins mátti gera
Tékkum vel til og bjóða 2—4 vís-
indamönnum að koma hingað hæfi-
lega langa kynnisför í fylgd með
íslenzkum leiðsögumanni. Það
hefði ekki kostað mikið, en sómt
sér betur. J. Ey.
Úr ríki nefndanna
Skuldaskilanefnd vélbáta-
eigenda.
Stjórnarnefnd Búnaðarfé-
Iags íslands.
Stjórnarnefnd byggingar-
sjóðs verkamannabústaða.
Stjórnarnefnd drykkju-
mannahælisins.
Stjórnarnefnd Fiskifélags
íslands.
Stjórnarnefnd ófriðartrygg
inganna.
Stjórnarnefnd ríkisspítal-
anna.
Stjórnarnefnd síldarverk-
smiðja ríkisins.
Stjórnarnefnd stríðstrygg-
ingarfélags íslenzkra skips-
hafna,-
Stjórnarnefnd vátrygginga
félags vélbátaeigenda.
Stjórnarskrárnefnd.
Strandferðamálanefnd.
Sumardvalarnefnd.
Sögunefnd alþingis.
Sölunefnd setuliðseigna.
Tilraunaráð búfjárræktun-
arinnar. •
Tilraunaráð jarðræktarinn-
ar. —
Tollskrárlaganefnd.
Tryggingarráð.
Undirfasteignamatsnefndir
Undirnefnd milliþinga-
nefndar í stjórnarskrármál-
inu.
Úthlutunarnefnd bifreiða.
Uthlutunarnefnd styrkta-
og lánasjóðs fiskiskipa.
Úthlutunarnefnd tilrauna-
starfseminnar.
Útvarpsráð.
Útvegsbankanefndin.
Velferðarnefnd.
Veiðimálanefnd.
Verðlagsnefnd.
Verðlagsnefnd garðávaxta.
Verðlagsnefnd landbúnað-
arafurða.
V erðlagsniðurf ærslunefnd.
Verðlaunanefnd Gjafar
Jóns Sigurðssonar.
V erkf æranef nd.
V i ðski ptaráðsnef nd.
Viðskiptanefnd.
Vinnufólkseklunefnd.
Vörumiðlunarnefnd.
V f irf astei gnamatsnef nd.
Yfirhúsaleigunefnd.
Yfirskattanefnd.
Yfirskattanefnd Reykja-
víkur.
Þingvallanefnd.
Þjóðhátíðarnefnd.
Öryggislaganefnd.
Öryggismálanefnd.
Örnefnanefnd.
UTAN ÚR HEIMI
«