Bjarki - 25.06.1901, Blaðsíða 2

94
✓
kvæðum sem sýnd eru, þó þau sjeu ekki mörg
eftir hvern einstakan. Og í heild sinni gefur
bókin glögga og rjetta hugmynd um kveð-
skapinn hjer á landi á öldinni sem leið, að
svo rniklu leyti scm unnt er í ekki stærra riti.
Þýðíngarnar eru í heild sirini vel gerðar.
Það kemur vart fyrir að höf. misskilji orð eða
setníngu. Jeg hef ekki tekið eitir því nema í
einu erindi í broti, sem þýtt er í formálanum,
af kvæði sr. Matthíasar: Brosandi land. Hinu
er ekki að neita, að sum kvasðin tapa sjer
nokkuð í þýðíngunum. O. H. er sniliíngur að
ríma. En hann hefur of víða spreití sig á ís-
lenska riminu. tað er efiaust verra viður-
eignar í dönskum kveðskap en íslenskum.
Það er líka eins og það eigi ekki við í dönsk-
unni, nái þar ekki sömu áhrifum og í íslensk-
unni, Hann þýðir heil kvæði laung með rím-
stöfum sv.o nákvæmlega, að rímgallar eru þar
fáir, t. d. »Örlög guðanna« eftir Þorstein Er-
língsson. En samt skemmir þetta þýðíngarn-
ar víðar, en það bæti, Annars eru mörg af
kvæðunum ágætlega þýdd. Sumarkvæði Páls
Olafssonar, »ö, blessuð vertu sumarsóU byrj-
ar svona í dönsku þýðíngunni:
O, Sommersol saa signefuld!
Du svöber Höj og Dal i Guld,
de höje Fjelde, Söer blaa
forgyldes ligesaa.
Og Fosse, Bække, Bölger Aa’r
sig boltre i dit gyldne Haar.
Nu falder Lokkens hede Spind.
om Jöklens hvide Kind.
Utgáfan cr vel vönduð; hún er kostuð af
».Selskabet for gcrmansk Filologic..
Páfagaukar.
—:o: —
Eins og kunnugt er geta páfagaukarnir lært
að tala. En þeir skilja ekki sjálfir það sem
þeir segja.
Fjöldamörgum mönnum er að þessu leyti
eins farið og páfagaukunum. f’eir geta jetið
eftir það sem fyrir þeim hefur verið haft, en
kunna ekki að vega hugsanirnar. Margar vit-
leysur gánga þannig milli manna árum og ára-
tugum, — jafnvei öldum saman, að einn jetur
þær hugsunarlaust eftir öðrum; svo fá þær í
hugrnyndum fjöldans gildi sem rjettar; menn
læra þær eins og páfagaukar, tala þær cins
og páfagaukar, en skilja ekkert í því sem þeir
eru að fara með fremur en páfagaukarnir.
Jcg minnt^t á það nýlega í, Bjarka, að
margir hefðu orðið »þjóðerni« alltaf á rörun-
um án þess að í því feldist nokkur ákveðin
lrugsun; þeir stögluðust á þvt ein's og páfa-
gaukar. Við skul.um nú sem snöggvast gæg.ast
inn í höíuðskelina á einum af þessum fuglum,
sem sje Olafi verslunarstjóra Davíðssyni á
Vopnafirði. •
Ef Óiafur hefði verið spurður að því um
lcið og hann sendi frá sjer grein sína mcð
mótmælunum gegn aldamótahugleiðíngum mín-
um í Bjarka, hvað það væri nú sem hann væri
að verja, þá muncii hann vafalaust hafa svar-
að: »íslenskt þjóðerni*. En ef hann hefði svo
aftur verið s]>urður, hvað þjóðer.ni væri og,
hvert væri ágæti þer,s, sem hann væri að halda
uppi vörn fyrir, þá er eiiis váfalaust, að þar
hefði verið beint að honum spurníngu sem
hoaBm hefði aldr.ei áður til hugar komið að
leggja fyrir sjálfan sig. Að minnsta kosti
bendir eingin setníng, ekkert orð í greininni á,
að Olafur tali þar af meiri þekkíng eða um-
hugsun, en hvcr annar páfagaukur.
Hann byrjar nreð því, að skoðun mín á
þessu roáli sje í mótsögn við »allt það sem
allir göfugir menn á öllum öldum og hjá öll-
um þjóðum og kynþáttum jarðarinnar hafi skoð-
að sem híð háleitasta og fegursta næst trúar-
brögðunum« o. s. frv. Mjer þykir hann gapa
ósmátt, fuglinn. En orðin eru blátt áfram
heimska, töluð í koisvartri vanþekkíng. Mundi
nokkurt mál vcra til, þar sem að geta komist
mismunandi skoðanir, er hægt sje urn að segja,
að allir göfugir menn bjá cllum þjóðum á öll-
um öldum hafi verið á eitt sáttir um? Jeg
held að það sje öfgalaust hægt að fullyrða, að
það málefni sje ekki til. En jeg nenni ekki
að vera að blása sápukúlum Olafs framan í
augu hans aftur. Pað er þarfalaust verk.. Jeg
ætla heldur að minnast á citt atriði í grein
hans, sem dálítið getur skýrt málið.
Hann kastar fram þessari spurníng: Hafa
þeir þá til einkis lifað og strítt allír hinir göf-
ugu menn sem vakið hafa þjóðernistilfmníng
hjá löndum sínum, t. d. hjá okkur Fjölnis-
mennirnir, Jón Sigurðsson o. s. frv. Þetta er
eina athuganin í grein hans sem hann á skilið
að svarað sje. Nei, það er lángt frá því, að
lífsstarf þeirra sje einkis nýtt. Starf þeirra
var gott af því að þeir voru boðberar nýrrar
hreifíngar, nýrrar menníngaröidu sem þá fór
yfir löndin. En það er hrein heimska að hugsa
sjer að allar kennfngar þessara manna hafi
verið sannleikur handa öllum, öldum hjeðan í
frá. Peirra kenníngar voru góðar handa þeirra
tíma, ekki handa öllum ólc'omnum öldurn.
Við metum þá menn mikils sem reisa hús,
byggja skip, leggja vegi o. s. frv., til notkun-
ar þjóðinni. En vi.ð skuldbindum okkur ekki
og niðja ókkar til að búa um aldur og æfi 1
þeim húsum, ferðast aldrei á öðrum skipum,
aldrei eftir öðrum vegum o. s. frv. Við r!f-
um þeirra veik undir eins og við sjáum að
við getum sjálfir byggj annað betra. Og al-
veg eins förum við að við kenníngar og skoð-
anir eldri manna. Yið' fleygjum þeim frá okk-
ur þegar við sjáiuu að annað er rjettara.
Svona er nú þcssu vaiið, Olafur góður. En
páfagaukarnir bergmála ætíð orð merkra manna
sem víðurkenníngu hafa náð lánga leingi eftir
að þau eru orðin úrelt meðai hínna »hugsandi
manna«.
Fjölnismennirnir liöfðu móíi sjer alla þátíiai-
ans pálagauka, því þeir höfðu lært að tala
hjá gamla Magnúsi Stephensen. Og sjálfur hafði
hann áður haft páfagaukana móti sjer, t. d.
þegar hann byggði djöfiinúm út úr sálmabók-
inrii. Páfágaukar þeirra tíma gátu ekki borið
sjer sálma hans til munns af því að þeir hötðu
lært að tala hjá eldri mönnum sem öðruvísi
súngu.
í’etta er nú sagt til skýríngar. Þjóðernis-
dýrkunin ú fyrri hlutá síðastlíðinnar aldar var
sterk lífáhreifíng, scm lætur eftir sig miklar
mcnjar í menníngarsögu þjóðanna. En mörg þau
orð sem þirhljómuðu s.em lausnarorð tfmans
suða nú vió eyrað cins og laglaust og óvið-
feldið páfagaukakvak. jón Sigurðsson mundi
gráta í gröf sinni, efhann gæti hiustað á gauk-
ana sem nú þvæla orðum hans í munni sjer
hugsunarlaust og skilníngslaust.
ÞingmálafundUr var haldirin á Höfða á;
Völlum nýlega. Skýrslu um fundinn hefur
Bjarki feingið frá merkum manni, sem sjálfur
var þar staddur. Fundurinn var fámennur og’
í flestum mátum öfugur við það sem við heföi
mátt búast. Það er fyrsti þíngmálafundurinn
í vor, sem frjettir berast af, þar sem aftu.r-
haldsstefnan er ráðandi í pðalmáiunum.
Stjórnarskrárinálinu vildi fundurinn ekki láta
hreifa í þetta sinn, heldur bíða me 5 tilliti tii
þess að vinstrimenn mundu innan skamms. l:om-
ast að stjórn í Dánmörk. I bánkamálinu sam-
þykkti fiindurinn að halda við iandsbánkann og
auka seðlaútgáfu hans eftir því sem viðskifta-
þörfin krefði. Fundurinn vildi koma á leyni-
legri atkvæðagr. og kosníngum í hvcrjum
hreppi. Prestana vildi fundurinn algcrlega
setja á föst laun, en leggja kirkjujarðir til
landssjóðs. Flann vildi afnema lausafjar og
ábúðarskatt, cn leggja í þess stað toll á álna-
vöru, glisvarníng o. fi., t. d. margarine.
Fundurinn vildi fá akbraut á Fagradal, en
banna akbraut á Fjarðarheiái; kvaðst heldur
einga akbraut vilja hafa milli Iljeiaðs og Fjarða
en að hún yrði þar lögá!
Það er ekki hægt að hrósa þeim Sunnmýl-
íngum fyrir þessar tillögur þeirra. Eingum
manni, sem nokkurra breytínga ósfcar á nú-
verandi stjórnarfari okkar, getur komið til hug-
ar að fella málið niður eins og nú stendur.
Þjóðolfskan í bánkamálinu er jafnóskiljanleg á
Höfða og í Þjóðólfi og Arnljóti. Akbrautar-
samþyklctin nær eingri átt. Þar sem annaið
eins er samþykkt nú, eítir að nákvæmar mæí:-
íngar hafa farið fram á báðum fjallvegunum,—
þar ræður æsíngin ein, en öll ^skynsemi og (um-
hugsun er þar rekin á afrjett.
61. gr. stjórnarskrárinnar. Þjóðólfur
er að hlakka yfir því, þcgar hann. skýrir frá
þingmálafundinuin hjer á Seyðisfirði, að þar.
hafi verið samþykkt að halda 6i. gr. stjórnar-
skrárinnar. En að honurn skuli koma þetta á.
óvart er íremur undarlegt, þar sem samþy.kkt,-
in í stjórnarskrármálinu hjcr er orði til orðs
hin sarna og á Rángá í fyrra vor. Þar var
líka samþykkt að halda 6i. gr. án þess að
hún væri þó gerð að skilyrði. Það væri jafn-
ótrúlegt að nokkrum v.æri kappsmál að fá 6i.
• gr. breytt cins og hitt, að nokkur skuli álíta
mikilsvert, að haldið sjq í Ilana. Hún er ekki
annað en meinlítill og gagnslaus formg.a’li ú
nú'verandi stjórnarskrá, sem naumait cr þess
verður að mikið sjc um hann strítt.
Búar. í?cir berjast enn og hershöfðingjar
Einglendínga þar súðurfrá heimta enn meira.
lið heiman frá Einghndi. Kona Botha, yfir-
foríngja Búa, kom til Einglands um miðjan
þennan inánuð. Hún var döur milligaungu-
maður milii Botha og Einglcndínga með frið-
arskilmálá og ckki ólíklegt að erindi hennacv
sje nú samskonar til Einglands. Ilún cr af,
írskum ættum.
Tyrkland. Stjórri Tyrkja hefur undán-