Bergmálið - 20.02.1899, Page 2

14
BETtGMÁLIÐ, MÁNUDAGINN 20. FEBRTJAR 1899.
GEFID UT AD GIMLI, MANITOBA
PEBNTAB X 3?X£EXT'I'SXÆX23TXr
,, ST -ii. 'V-A.—.
Ritstjóri (Editor): G. M. Thompson.
Business Manager : G. Thobsteinsson.
(ldr ... $1,00
BERGMÁLIÐ kostar: ( 6 mán. ... $0,50
( 3 mán. $0,25
Borgist fyrirfram.
AUGLÝSINGAR: Smá auglýsingar
í eitt skifti 25 cents fyrir 1 þuml. dálks-
lengdar, 50 cents um mánuðinn A
stærri auglýsingar, eða auglýsingar um
lengri tíma, afsláttur eftir samningi.
Viðvíkjandi pöntun, afgreiðslu og
borgun á blaðinu, snúi menn sér til
G. Thorhteinsson- ait, Gimij.
Utanáskrift til ritstjórans er:
Editor Bergmálið,
P. 0. Box 38,
Gimli, Man.
Þreskivélin.
Pá er nú preskivéhn komin. Pa
er nœst, að ha/a eítthvað
fyrir hana að starfa.
----o-----
E>að niun inoga þakka bændafé-
laginu „Gimli Farmer’s Institute“,
iið þreskivél er nú komin hingað í
bygðina. Reyndar mun það ekki liafa
verið félagið sjálft, sem geiði kaupin,
lieldnr muiiu það hafa verið einstakir
meðlimir félagsins, sem stóðu f.yrir
kaupunum og skrifuðu sig fyrir hlut-
um í vóiiuni. En hvað sem því líð-
ur, hvort sem það er nú að þakka
bændafélaginu í heild, eða framtaks-
semi einstakra meðlima þess, þa er í
mikið ráðist, og stórt fiainfaraspor
stigið, svo framt að framkvæmd fylgi
þá áforminu.
Arér liöfuni Leyrt hugsandi menn
framsetja spursmálið : „Hvað á þreski-
vél að gera liingað, að svo konmu ? “
Og vér höfum jafnframt heyrt nienn
hika við að svara því spursuiáli ; af
þeim ástæðum, að þeir hafa verið í
vafa ura, hverju ætti að svara. Því
þegar þetta spursmál hljómaði í cyr-
uin þeim, s-áu þeir í huga sér, að það
var nú helzt til of snemt að kaupa
þreskivél, á meðan þeir væru ekki
farnir að undirbúa jörðina fyrir liveiti-
rækt—varla farnir að hugsa tii þess;
en þó farnir að hugsa um að festa
kaup á þreskivél.
Frá „praktísku sjónarmiði, er ó-
mögulegt að neita því, að hér hefir
verið farið öfugt að. Fvrsta og aðal-
skiiyiðið fyrir því, að koma hér á
fót hveitirækt, var ekki það, að kaupa
vélina, sem þreskja ætti hveitið, hafr-
ana og byggið, scm sáð kynni að verða
til í bletti þá, sem enn evu skógi
vaxnir eða þá óhreinsaðir, bæði hvað
snertir rœtur og illgresi. Það hefði
veriö lítið óskynsíimlegra af niönnum,
að hiðja uni, að kornhlaða (elevator)
yrði bygð hér, til að taka á móti korn-
inu, sem akrar þoirrar inundu fram-
leiðaeftir að þeir væru húnirað hreinsa
skóginn af þeim og sá í þá held-
ur en að hyrja á að kaupa þroskivói.
Yér höfum ovðið varir við, að
bœndur hafa sog-t sem svo : að það
væri nú þýðingarlítið fyrir þá, að
yrkja jörðina og sá til hveitis eða
hafra, þar sem ómöguiegt væri, að fá
afraksturinn þresktan; þoim yrði hann
óuýtur. En, vér segjum, að hættan
iá ekki í því, að geta ekki fengið
kornið þreskt, heldur eínmitt í því,
að framleiða svo lítið, að það borgaði
sig ekki fyrir þá, að kaupa þveskingu
á því, eða með öðrum orðuni, ómögu-
legt að fá þroskivél hingað, vegna
þess, að framleiðslau var oflítil fyrir
vél.
Ef bændui' hofðu hyrjað á fyrsta
skilvrðinu, og lialdið svo áfram í átt-
ina, hefði hveitiræktunar-framkvœmd-
in gengið sinn rétta veg.
Hefðu bændur byrjað á því, fyrst
af öllu, að ryðja og hreinsa lönd sín,
svo þau gætu orðið brúkleg fyvir
kornakra, og undirbúið þau sem bezt,
þá var engin lirotta fyrir þá, að sá í
þau; þeir rnundu ekki hafa þurft að
bera kvíðboga fyvirþví, að þeir gætu
ekki fengið kornið þreskt. Strax og
framleiðslan hefði verið orðin svo
mikil, að nágrannar okkar, Rock-
woods-húar hefðu séð, að það borgaði
sig að koraa hingað og þreskja fyrir
okkur, þa liefðu þeir verið fúsir til
þess.
Sumii’ kunna nú að álíta, að það
sé tilgangur vor raeð grein þessari,
að spilla fyi’ir þessu fyrirtæki, að
draga kjaikiun úr bændum; en vér
skulum taka það fratn, í eitt skifti
fyvir öll, ;ið slíkt er ekki áform vort
með þessari grein. Vér liöfðum ætl-
að oss, að minnast á þotta fyrirtæki,
og fyrst vér gerðum það, þá að segja
álit vort á því, og jafnframt að reyna,
að sýna mönnum með Ijósum rökum,
á hvað skökkum grundvolli þeirhafi
bygt búskapar-tilrannir sínar hingað
til.
Þar sem þreskivélin er nú korain,
þá væri óskandi eftir, að hún yrði
til þess, að vekja hændur og hvetja
þá til starfa. Þoir hafa áður borið
því við, þegar uin landbúnað hefir
verið að ræða, að það værí ógerning-
ur og þýðingarlaus tilraun, að stunda
hér hveitirækt, á meðan þreskivél
væri ekki til í plássinu. Nú hefir
slík inótbára ekkert giidi framar. Nú
er sá tími kominn, að til starfa her
tið t<aka, ef vélin á ekki að standa
arðlaus og verða kaupendum til byrði.
Það er ómögulegt að neita því, að
það væri frámunalega leiðinlegt fyrir
plássið, ef vélin yrði bændum arðlaus
eign—gagnslaus, oglátin standa ónot-
uð þar til hún ditti úr sögunni. Eu
vér vonum að það verði ekki. Vér
vonum, að bændur varpi nú af sér
svefmnókinu, sein þaim hefir svo oft
verið horið á hrýn, og sýui það í verk-
inu, að þeir vilji okki standa .langt að
baki hérlendum bændum, með að færa
sér í nyt auðlegð þá, sem liggur hul-
in fyrir fótum þeirra. Landbúnaður-
inn er, ef hann er stundaður með á-
huga og rétt aðferð viðhöfð, sá ör-
uggasti gTundvöllur, sem landbóndinu
getur bygt á velmogun sína og fram-
tíð, ekki einungis sína eigin, heidur
eftirkomenda sinna; og jafnfvamt sem
hann er frum-skilyrði fyrir vellíðan
og velmegun bóndans, er hann einuig
aðal-gmndvöllur undir velmegun þjóð-
félagsins í heild. Hanu er fyrsta skil-
yrðið fyrii' því, að fljótar og þægileg-
ar samgöngur komist á í plássinu, og
aðrar menningarlegar framfarir eigi
sér þai' stað.
J ár n b r au t ar m ál i ð.
----o---—
Hvað snertir það, að von sú rætist,
að járnhraut verði lögð liingíið að
Gimli bváðlega, eða réttara sagt, að
Foxton hrautiuni verði heint hingað
ofan að Winnipeg-vatni nálægt Gimli,
þá er varla hægt að segja nokkurn
hlut iini það mát, enn seiu komið er.
Allar fregnir því viðvíkjandi eru svo
óljósar, að tæpast eru þær hafandi
eftir.
í síðasta töhiblaði „The Selkirk
Journal“, stóð eftirfylgjandi grein,
sem vér birtum liér orðrétta :
„Ottawa, fubr. 3. -- Kyrrahafs-
járnbrautarfélagið ætlar að leggja fyrir
næsta þing heiðni um, að samin verði
lög' er heimili félaginu að hyggja járn-
braut frá norður endastöðvum Stone-
wall-brautarinnai' í Manitoha, norð-
austur ofan að Winnipeg-vatni, á
milli Gimli og Arnes. Einnig
braut norðvestur að Manitoba-vatni
austurströnd þess, er komi að vatn-
inu á niilli Marsh Point og norður
takmarka „township" 25. Sömuleið-
is járnhraut frá Reston, sein er eim-
lestarstöð meðfram Souris-hraiitinni,
vestur eftir, or liggi inu í Moose
Mountain héraðið, þaðan vestur og
uoi'ðvestur nálægt Regina“.
Þetta ar greinin; vitaskuld er ekki
hægt að leggja mikinn trúnað á, að
þetta komist í framkvæmd. Því þótt
að KyiTahafshrautarfélagið fái leyíið,
þá or spiirsraál, hvort félagið notar
ekki heiinildina einungis til þess, að
stemma stigu fyrir því, að önnur járn-
brautarfélög keppi við það á þessu
svæðí.
I sambandi við þetta ofonritaða
skulum vér geta þoss, :,ð vér áttum
snemma í þessum mánuði, tal við hr.
Jóhannes Signrðsson, oddvita Gimli-
sveitar, um þetta mál. Hann skýrði
oss þá frá, að hann hefði átt tal við
Mr. Yfhite, í Winnipeg, sem er um-
boðsmaður Kyrrahafsbrautarfélagsins
hór vestra. Hr. J. Sigurðsson spurði
hann að, hvort Foxton-brautin mundi
ekki verða lengd næsta sumar, og
hvort ekki mundi fást, að hún yrði
lögð að Giiuii. Mr. White svaraði
honum því, að það væri áreiðanlegt
sð hrautin inundi verða iengd á næsta
sumri, en hann gæti ekkert sagt um
það, hvert iienni yrði heint. Sagði;
að því yiði ráðið til lykta af félag-
inu, þessa dag<ana austur í Montreal;
ennfremur, að það væri víst, aðjárn-
iirautarfélagið ímindi láta í næsta mán-
uði (marz), mæla út brautarstæðið.
IIJÓNAYÍGSLA
FRAMKVÆMD
MEÐ TALSÍMA.
Þann 2. þ. m. heimsóttu, aldraðuv
maður og annar uugur maður í fylgd
með honum, Rev. dr. Jennings, f
Elmira, í New Yovk-ríkinu Sá eldri
kvaðst heita Maxwell, og skýrði klerki
jafuframt frá, að þessi ungi máður,
sem með sér væri, og dóttir síu Nellie
Maxwell, hefðu ákveðið að láta vígja
sig samati í lijónaband í gegnuin tal-
síma. Klerkur vavð sem þruinulost-
inn er hanu heyrði erindið, og vissi
ekki hverju svara skyhli. En af því
að gamli maðurinn lagði fast að hon-