Ísland - 04.12.1897, Síða 3

I8LAND.
195
lokum kvaldi umhugsuniu um myndina
hann svo, að hann forðaðist að koma upp
á svalirnar.
En einn dag fann hann ráðið. Hann
tók blýant, gekk upp þangað og skrifaði
neðanundir myndina með stórum stöfum:
„þeim varð hjálpað".
Þetta dugði. Nú gat hann gleymt
myudinni og farið að hugsa um allt
annað. Myndin var orðin allt önnur mynd,
en hún áður hafði verið, svalirnar höfðu
breyst með henni og ullt húsið. Nú sat
hann þar kátur eins og áður.
Þangbrennsla.
í brjefi, sem Sigurður Siðurðsson frá
Draflastöðnm skrifar „Stefni“ frá búnað-
arakólanum á Stend í Noregi, er þessi
kafli:
Á Jæderen hafa menn míkla atvinnu af
að brenna þara til ösku, og af því jeg á-
lít að þetta mætti heppnast á íslandi,
kynnti jeg mér nokkuð aðferð þá, sem
menn brúka við þangbrennslu og allt þar
að lútandi, og skal hjer íarið nokkrum
orðum um hana.
Menn brenna einkum þara á þeim tíma
er önnur störf eru eigi fyrir hendi. Síð-
astliðin vetur og vor var hjer á flestum
bæjum, er til sjávar eiga, brennt fyrir
300—1000 kr. á bæ, og eru það eigi litl-
ar inntektir, sem menn hafa af þessu,
sem þeír gjöra svo að segja í hjáverkum
sínum. Einn merkur bóndí sagði mjer,
að hann í vetur og vor hefði brennt fyr-
ir 1000 kr. Hann hefur alls 8 manns,
karla og konur, sem genga til vinnu og
stórt bú að sjá um. Aunar sagði: „I
vor ljet jeg fólk mitt vinna að þangbrennslu
í þrjár vikur, og þá vinnu reiknaði jeg
300 kr. virði, þó vel borgaða, en fyrir
þangösku þá, sem jeg fjekk, voru mjer
borgaðar 600 kr.
Fftir þeim upplýsingum sem jag fjekk,
er aðferðin við brennsiuna þessi: Fyrst
er þarinn fluttur upp úr fjörunni og breidd-
ur síðan er hann þurkaður á sama hátt
og með því að snúa honum og taka sam-
an í smáhrúgur, ef útlit er fyrir úrkomu
og þarinn ekki þur. Þegar þarinn er þur,
sem er eftir einn eða tvo daga ef þurkur
er, er hann brenndur, og brennsluani er
þannig hagað, að eldur er kveyktur og
þarinn svo iagður á smátt og smátt, eftir
því sem hann brennur. Þess ber að gæta,
að láta aidrei loga upp úr þarahrúgunni
á nokkrum stað, því þarinn skal brenna
undír litlum loptsáhrifum, svo hann kólui
sem viðarkol, en brenni eigi til ösku. Þeg-
ar þari sá er brennast skal er brunninn,
leggja menn síðast annaðhvort meiri þara
yfir hrúguna, eða hylja hana með öðru
efni svo eldurinn deyi.
Askan á að hafa svart-brúnan lit, sem
þó oft er blandaður öðrum litam, t. d.
rauðu og grænu. Á vetrum þurka menn
þarann á þann hátt, að hann er heingdur
upp á vírstreingi. Þarinn má ekki vera
úldinn (hifa leigið leingi í fjörunni) eða
blandaður með sandi.
Þari sá, sem hjer er álitinn beztur,
hefur langan staungul, sem að ofan skift-
ir sjer í margar og langar blöðkur. Því
miður hef jeg aldrei nákvæmlega aðgætt
þarategundir við ísland, og get því eigi
sagt um með vissu, livort þessi tegund er
þar almenn, en jeg hef sjeð hana á nokkr-
um stöðum. í ár var hjer verð á ösk-
unni 3—4 kr. 1000 pd.., og er það með
hærra móti.
Árlega flyttst út frá Noregi þangaska
fyrir margar þúsundir króna, einkum til
Skotiands, en á verksmiðjum er þar unn-
ið úr hen;.i jod, sem er mikið haft til
meðala og við ljósmyndir. í Noregi er
og unnið nokkuð af jod af þangösku. En
þessa dagana er talað um nýja aðferð,
sem Norðmaður einn í Kristjaniu kvað
hafa fundið upp eftir henni er jod unnið
úr þaranum án þess að brenna hann.
Frá fjallatindum
til fiskimiða.
Nú eru kvöldvökurnar orðnar langar og þau
skötuhjúin stormur og stórhríð eru farin að ríða
þekjum í sveitinni og hvísla við gættir og glugga-
rúður. Og fólkið er farið að leita til bókanua og lesa
til að stytta sjer kvöldvökurnar. Síðustu íslend-
ingasögur Sigurðar Kristjánssonar eru sjálfsagtal-
staðar lesnar spjaldanna í milli, svo blöðin, og af því
svo mikið er rætt um pðlitikina og þingið, er lík-
legt að einstöku menn villist inn í þingtíðindín.
Það hefur áður verið talað um það hjer í blaðinu,
að óheppilega væri frá þeim geingið og þau væru
óaðgeingileg til lesturs. Þstta hafa auðvitað marg-
ir fundið, og greindur bókavinur á Yestfjörðum
skrifar um það á þessa leið:
Stóreílis baggar af Alþingistíðindum eru híngað
komnir. En eru menn þá farnir að lesa þau?
Svona óbreyttum alþýðumönnum er vorkunn, þótt
þeim kunni að þykja þingtíðindin óaðgengileg.
Skjalaparturinn er ruglingslegri og verr úr garði
gerður, en nokkur bók, er vjer höfum sjeð. Þá
er varla við þvi að búast, að margir setjist við að
lesa alla þá undra-þvælu, er fólgin er í umræðun-
um, enda mundi margt þarfara og skemmtilegra
mega gera, og sumir eru að festast í þeirri skoð-
un, að eigi muni full þörf á, að prenta öll þessi
ósköp, hverja breytingartillögn, hvað þá annað, og
mundi heppilegra, að þingtíðindin væru með allt
öðru sniði, og mundi nægja, að þau væru eigi
meira en þriðjungur þess, er þau eru nú, eða enn
styttri, og væri það sparnaður mikill á fje lands-
ins. Þessi hugmynd er alls eigi ný, því að hún
kemur fram þegar í „íslendingi“ gamla, svo að
það má undur þykja, er eigi skuli enn veru orðín
breyting á þessu. En hvað mun valda? Ætli
þingmennina tæki sárt, ef vizka þeirra kæmi eigi
óskert á prest? Er það nokkur huggun fyrir þá,
að orð þeirra og athafnir eru á prenti, enda þótt
fáir verði til að lesa ?
Ejársala til Belgíu og Prakklands hefur geflst
illa og ekki búist við að mikið verði úr henni
framvegis. En sú breyting, segir „Nýja Öldin“ sje
nú orðin á innflutningsbanni Englendinga, að þar
í landi megi nú geyma fé lifandi í 10 daga.
Mikið af hrossum þeim, sem flutt voru hjeðan
til Englands í baust, er enn sagt óselt.
Hreppsnefndin í Seltjarnarneshreppi hefur ákveð-
ið smölun á hressum Iaugardaginn 11. des’, og
verður þeim rjettað í Nesi við Seltjörn sama dag.
Þau hross, sem þá eru ekki hirt verða seld tafar-
laust.
Aðfaranóttina 5. okt. varð síra Stefán Halldórs-
son, áður prestur að Hofteigi á Jökulda!, bráð-
kvaddur á heimil sínu, Hallgeirsstöðum í Jökuls-
árhlið. Síra Stefán var fæddur á Hallfreð-
arstöðum 1. októbermánaðar 1845 og voru
foreldrar hans Halldór stúdent Sigfússon á Hall-
freðarstöðum og kona hans Þóruun Pálsdóttir,
er síðar átti Páll skáld Óiafsson. Síra Stefán
varð prestur að Dvergasteini 1875, en að Hofteigi
1881, sagði af sjer prestskap 1890 og bjó síðan á
Hallgeirsstöðum. Ekkja síra Stefáns heitir Jón-
ínu Björnsdóttir frá Stórabakka í Hróarstungu;
þau áttu þrjú börn og lifa öll.
Nýlega er dáinn Ásgeir Jónsson, póstafgreiðslu-
maður á Stað í Hrútafirði.
Gufuskipið „Merkur“ kom hingað af ísaflrði á
miðvikudaginn. 14 dögum áður „Merkur“ lagði
á stað frá Isafirði hafði „Hjálmar11 farið þaðan á
stað norður um.
Húnavatnssýsla er veitt frá 1. þ. m. Gísla ís-
leifssyni, sem þar er nú settur sýslumaðnr og
Skagafjarðaraýsla Eggert Briem, sem þar hefur
líka verið settur sýslumaður.
Þetta verð hafa kaupfjelög Zöllners og Yída-
líns feingið fyrir útflutt hross og sauðfje í haust
að frádregnum kostnaði:
Fyrir hesta:
Kaupfjel. Húnvetninga...................Kr. 52,51
— Stokkseyrar.....................— 51,50
— Skagfirðinga....................— 48,25
Yerslunarfjel. Dalamanna..............— 51,00
Fyrir sauðfje:
Kaupfjelag Norður-Þingeyinga
(sent frá Eyjafirði) . . — 11,03
( — — Vopnafirði) . — 13,56
— Þingeyinga.................— 11,05
— Húnvetninga.....................— 11,03
— Stokkseyrar.....................— 8,52
— Árnesinga ...............— 10,02
— Skagfirðinga ...... — 10,70
Pöntf. Fljótsdælinga (sent af Seyðisf.) — 11,20
(-------Vopnaf.) — 12,86
— Eyfirðinga ,.................— 10,01
Versl.fjel. Dalamanna ...... — 11,02
Þessi lög eru nú staðfest af konungi: 1. Fjár-
lögin; 2. L. um sþ. landsreikninganna 1894—95;
3. Fjáraukalög fyrir 1894—95; 4. Fjáraukalög fyr-
1896—97; 5. L. um stofn. byggingarnefndar í
Seyðisfjarðarkaupstað; 6. L. um nýbýli; 7. L. um
undirbúning verðlagsskránna; 8. um skipti á 7
hndr. (lands.eign) í Nesi í Norðfirði og Grænanesi
(kirkjujörð) i sömu sveit; 9. um lækkun á fjár-
greiðslu Holtsprostakalls í B.angárvaliasýslu til
landssjóðs: 10. um heimild til að ferma og afferma
skip á helgidögum; 11, um sjerstaka heimild til
að afmá veðskuldbindingar úr veðmálabókum; 12.
um uppreisn á æru án kgs.úrskurðar; 13. um frest-
un á framkvæmd eimskipaútgerðarinnar; 14. um
breyt. á tilsk. 7. maí 1872 um sveitastjórn og um
viðauka við 1. nr. 1. 9. jan. 1880. (Sýslnnefnd
má leyfa að kjósa í hreppsnefnd á hausthreppa-
skilaþingi. Vara-sýslunefndarmenn verða kosnir).
15. um þóknun handa íorstjórum og sýslunar-
mönnum Söfnunarsjóðsins.
i’Jr brjefi af Vestfjörðum:
„Mörgum þykir það ganga hneyxli næst, að
þingið neitaði um 2000 kr. til vegabótar á Breið-
dalsheiði. Það er i fyrsta skiftið, er ísafjarðar-
sýsla hefur óskað nokkurs fjár til vegabóta, enda
aldrei feingið nokkurt fje úr landssjóði, er nokkru
nemur, því gufuBkipaferðir er eígi hægt að telja
henni sjerstaklega; og þetta er sú sýsla landsins>
er að öllum líkindum mun gjalda mest fje í lands-
sjóðinn. Henni er neitað um 2000 kr. til vega-
bótar, er öldungis er nauðsynleg; en annarstaðar
er ausíð út stórfje til vega — og svo til margs
óþarfans. Mjer er óhætt að segja, að mönnum hjer
gremst þetta, og kenna margir slælegri framgaungu
þingmanna vorra, en eigi er það víst, að svo sje,
og er hitt rjettara, að Sk. Th. lagði gott til þess
máls. En þótt sumir sjeu að finna að þingmönnum
voruin, þá eru aðrir er lofa þá mjög, og færa það
til síns máls, að fáír mundu það leikið hafa aðrir
en þeir, að koma Hólmgeiri á landssjóðinn; telja
sumir það nálega kraftaverk, og eru mjög hreyknir
yfir slíkri framkvæmd þingmanna vorra, og þykir
nú sýnt, að þeir muni nær öllu til vegar koma, er
þeir vilja. Verður hinum því gramara i geði, þeim
er það var áhugamál, að fje nokkurt feingist til
Breiðadalsheiðar, og telja þá ljóst, að þeir hafi
linlega sótt það mál.
Svo er sagt, að Önfirðingar sjeu mjög óánægðir
yfir því, hversu afskiftir þeir enn eru gerðir með
strandskipaferðir. Þykjast þeir varla geta við það
unað, og eigi geta sætt sig við minna en það, að
strandbátarnir komi við í hverri ferð, og þykir
mönnum þeir hafa mikið til síns máls, og í raun-
inni eingin ástæða til, að gera þeim lægra undir
höfði en Dýrfirðingum, enda munu þeir hafa fullt
eins mikla þörf á skipunum sem þeir, og rjettinn
til þeirra eingu minni“.
Reykjavík.
Til minnis.
Landsbankinn opinn dagl. kl. 11 árdegis til 2 siðdegis. —
Bankastjóri við kl. U1/*—1V«. — Annar gæslustjðri
við kl. 12—1.
Söfnunarsjóðurinn opinn i barnaskólanum kl. 5—6 síð-
degis 1. mánud. i hverjum m&nuði.
Landsbókasafnið: Lestarsalur opinn daglega frá ki. 12—
2 siðd.; á mánud, mvkd. og ld. til kl. 3 sd. — Útlán
sömu daga.
Fomgripasafnið opið mvkd. og ld. kl. 11—12 árdegis.
Bœjarsjómar-iunAir 1. og 3 fmtd. i 'mán., kl. 5 síðdegis.
Fátœkranefndar-iunAir 2 og 4. fmtd. i mán., kl. 6 siðd.
Náttúrugripasafnið (1 Glasgow) opið hvern sunnudag kl.
2—3 síðdegis.
Nefndin í barnaskólabyggingarmálinu hefur nú
feingið uppdrætti að skólahúsinn frá útlöndum og
lagði þá fram á bæjarstjórnarfundi 2. þ.m. Þar
var áætlað, að húsið mundi kosta 48,000 kr., auk
undirstöðu og lóðar. Samþykkt var að fá Bírni
kaupm. Sigurðssyni umboð til allra útvegana á á-
byrgð nefndarinnar. Sumir bæjarmenn eru óá-
nægðir með það, að barnaskólinn flytjist þaðan,
sem hann nú er, og finna það að hinu nýja skóla-
stæði suður með tjörninni, að sunnanstormar sjeu
hvergi í bænum harðari en þar. Það getur vel verið
satt, en sunnanstormar eru hjer ekki tíðir. Það
skiftir og litlu, hvar barnaskólinn stendur, sje
hann að eins nærri miðjum bænum; hitt var miklu
vandasamara að fá hentugan stað handa pósthús-
inu og það er hvergi í bænum betur sett en ein-
mitt þar sem barnaskólinn er nú.
Þeir sem í syndunum hafa sofið, skuln vakna.
Því nú er hún komin til bæjarins hin nýja líka-
baung, sem framvegis á að kalla Bvíkursöfuuð til
helgra tíða í dómkirkjunní. Hún hefur kostað
2143 kr. 89 au. Thomsen kaupm. hefur gefið
1000 kr. til kaupanna, og gömlu klukkuna kaupír
hann fyrir 400 kr.; það sem á vantar borgast úr
bæjarsjóði.
Friðrik Ólafsson í Lágholti er nú kosinn auka-
næturvörður. Jón Ásmundsson, sem gegnt hefur
þeim starfa í haust í stað Árna Zakaríasonar, vildi
fá launin hækkuð lítið eitt, en úr þvi varð ekkert.
Starfið er þó illa launað. Og því nánasarlegri
sem laun næturvarðarins eru, því meiri freisting
er fyrir hann að vinna sjer inn smápeninga með
því að brjóta þær fyrirskipanir, sem honum eru
settar.
„Laura“ og „Merkur“ fara hjeðan i byrjun næstu
viku.
Með „Laura“ fer Tryggvi Gunnarsson banka-
stjóri til Hafnar til ráðstafana um byggingu banka-
hússins, sem reisa á að sumri. Hann ætlar að
koma upp aftur með miðsvetrarferðinni. — í fjar-
veru hans gegnir sjera Eiríkur Briem bankastjóra-
störfum.
Með „Laura“ fer einnig Gunnar kaupmaður Þor-
bjarnarson til Hafnar til að sækja vörur og byrj-
ar þá verslun að nýju.
Trúlofuð eru Jónmundur Halldórsson stúd. theol.
og Þorbjörg Gísladóstlr frá Krossnesi á Mýrum.
Hettusóttin er nú komin hingað til bæjarins og
hefur hennar orðið vart á nokkrum stöðum. Hún
kom á land í sumar með enskum suður i Vogum.
Ummæli þau, sem höfð eru eftir B,afni skösmið
Sigurðssyni í síðasta blaði, út úr málaferlum þeirra
Kristjáns kaupmanns Þorgrímssonar, segir Bafn að
sjeu raung og hafi hann aldrei þau orð talað. Og
meður því, að einginn má þetta betur vita en
sjálfur hann, þá ráðum vjer fólki til að trúa hon-
nm.
Guðmundur Guðmundsson skáld, sem í kaust
gekk inn á prestaskólann, hefut nú fyrir nokkru
snúið baki við kirkjunni og vikið burt frá guðs
vegum. Hann sótti um hríð tíma á prestaskól-
anum, en gast ekki að trúarlærdómunum, sneri þá
við og yfir á læknaskólann; þar unir hann sjer vel.
Sunnudaginn 21. f. m, lijeldu þau silfurbrúð-
kaup sitt Árni Hannesson og Margrjet Gestsdóttir.
í fyrra morgun kom seglskipið „Valdimar11 til
Fischers-verzlunar frá Bilbao með saltfarm.
Á morgun verður e i n g i n eptirmiðdagsþjónusta
í dómkirkjunni vegna sjúkdómsforfalla.
Fleylitótoali 19 teg.,
Cigarettes og margar tegundir vindla, fæst
í verslun . líen. S. Þórarinssrnar.
Ný tvílileyft baglahyssa (bakhlæða),
fæst með mjög vægu verði hjá
Ben. S. Þórarinssyni.
Hús til leigu
í Hafnarstrœti. Semja má við
Mattliías Mattliíasson.
Hestúús óskast til leigu í
[ miðjum bænum.