Ísland - 08.11.1898, Blaðsíða 1

ISLAND.
II. ár, 4. ársfj.
Itoylijavík, 8. nóv. 1898.
42. tölublað.
OTTO WATHNE.
f. 13. ág. 1843.
d. 15. okt. 1898.
I.
Þessu erlenda nafni skal aldrei verða gleymt,
í íslenzkum hjörtum það skal æ verða geymt,
því sá, sem bar það, landið vort styrkti og studdi,
og stórkostlegar götur til framfara ruddi.
Þú sýndir oss að hér er til hamingja’ og gull;
að hér er meira’ að finna’ en tóma geitarull.
í-ú kendir oss að grafa upp gullið hjá oss sjálfum
og gæfu að flnna víðar en suður og vestur i álfum.
Af hafguðinum tókstu á fjörðum vorum völd,
þú vissir margan fjársjóð er huldu Ægis tjöld,
en fyrir’ þér Ægh' þorði’ ekki fénu að halda,
af fúlgu sinni varð hann þér drjúgum skatt að gjalda.
í-ú kendir oss það líka, að kúga hann til fjár,
þú kendir oss að manndáð er betri’ en vol og tár.
Og Ijúft var þér að högum vors lands sem hezt að hlúa.
þess lands, þar bjó þín frændþjóð og helzt þú vildir búa.
Vér teljum þig með oss, þó þér erlent rynni blóð
í æðum. Það var göfugt og helgað vorri þjóð.
Vér teljum þig með oss. — Þú varst tveggja landa sómi,
og talinn muntu stórmenni að flestra manna dómi.
II.
var hann svipmikill
sem sævarguðinn,
þegar Ijósbjarma
af leyftrum brá
yflr saltdrifið ’
sækonungs höfuð,
og rödd hans þrumdi
yflr rok og gný.
Pá brann eldur
Stóð hann forðum
við stýrissveif,
hló að hafróti,
holskeflum freyðandi,
ægði frá stjórnpalli
unnum geysandi,
brosti í kampinn
að kyngi byljum,
og rymjandi
reiðarslögum.
úr augum hans,
er trölleflda
teygðu arma
hrannir grenjandi
móti heljarmenni,
og hugðust draga hann
í djúp til sín.
En er léttar
léku sér hafgúur
brosandi í logni
við borð á skeið,
eða við strönd
þar hann úti gekk,
þegar blástjarnan
brosti á himni,
— þá sló ánægju
og yndisþokka
yflr svipinn hans
alvarlega,
— þá var það auðsætt
8ð hann elskaði þig,
ógnþrungna, inndæla,
eilífa haf!
Og þar sem ástfaðmi
öldnu fjöllin
lykja ljúfling sinn
um lognkvöld björt,
SeyðisQörðinn, -—
þar á fögrum stað
tók hann sér bústað
þann er bar af flestum.
— Þar bar hann ægishjálm
yflr Austurland.
* *
*
Sortnar í suðri.
En við sólundir
láta hafmeyjar
hörpur falla.
Og helmóðu
á himin slær.
En til Færeyja
fara óðslega
helfylgjur
af hafl norðan.
Og dimt dynur
frá Dofra fjöllum
sorgarlag.
Og á Seyðisfirði
hljóð lcoma úr hömrum:
Hulda, grætur.
Grúfir yfir Bjólfl
bleikur skuggi.
•— Skyldi þá falla
skriða á bæinn!
— Þar féll skriðan,
þung og alvarleg!
Skip kom af hafl,
Þar sást helfáni!
Hljótt varð hvervetna,
hver var kominn?
Wathne -— andvana
til íslands heim!
Barst það frá fjöru
til fjailatinda,
þaðan aftur
til afdala;
hrygð fylgdi hvervetna
og hluttekning
andlátsfregn
Otto Wathnes.
* *
*
Fjallkonan faðmar þig
sér fast að hjarta,
blessun hennar
og hjartkær kveðja
frá háfjöllum
og heiðum Noregs
fylgi þér, Wathne!
— Vertu nú sæll!
III.
Ég vildi óska, ættjörð mín,
þú ættir marga slíka.
þá greru’ upp beru börðin þín,
og bjarta haflð ríka
þá veitti meiri auð og arð,
þá ykist sæld í landi.
En það, að fylla þetta skarð
mun þykja nokkur vandi.
Já, vandi er það, en viljinn er
það vald, sem brautir ryður,
sem hálfan þunga’ í þrautum ber
og þróttinn veika styður.
— Með Wathnes dug, með
Wathnes þor.
og viljakraftinn sterka
sem fyrirmynd, vor fjölgi spor
til frama’ og sæmdarverka.
Guðm. Guðniundsson.
BAÐHÚSIÐ
verður fyrst um sinn opið aðeins
þrjá daga í viku, sunnudaga, mið-
vikudaga og laugardaga. Pó geta
þeir sem æskja, fengið böð aðra
daga, en þá verða þeir að hafa
beðið um þau daginn áður, hjá
H. Ó. Magnússyni
Austurstr. 6.
113
114
115
116
Það sé og veri það sem er,
þltt sálnatal ei stoðar liér.
Ég stend hér, sem þú sérð mig nú,
og segi: Far, ef getur þú!
Ég hefi sál aðjjsvara til,
ég sé á bók ei stafa skil;
þú náðir mér af feigðar-flaki,
ég ferst, ef nú þú sleppir taki;
þú réttir hönd, ég hélt í fast,
ég hlyti ella’ að tortýmast
Far heill um sinn; ég hef þá trú
mér hjálpi bœði guð og þú!
AGNES
Þín kinn er bleik og bráin föl,
sem brjóst þitt veini af sálBrkvöl.
BRANDUR
Hvert hljómskært orð sem hamar slær
og hjá mér tífalt bergmál fær.
AGNES
Ég búin bíð.
BRANDUR
Hvað, búin? Til —
AGNES
(einbeitt)
Að breyta sem ég á og vil!
GERÐUR
(kemur hlaupandi að garðshliðinu)
Presturinn er floginn, farinn!
Fram úr giljum, skútum, haugum,
kemur her af dvergum, draugum
dimmum, ljótum, stórum, smáum,
teygja sig af tindum háum.
Augun eru lir mér barin,
öll er sálin tröllum gefin,
en þó ég sé mulin, marin,
mun ég ekki tclja skrefin.
BRANDUR
Heldur vilt fer hugur þinn,
hjá þér stendur presturinn!
GERÐUR
Ekki þú, ég á við prestinn.
Ofan beint frá Svartatindi
haukinn sá ég svifa í vindi;
sá hann girtan söðulreiði,
sá hinn trylta vængjahestinn
fljúga burt með bygðarprestinn,
berja væng í grimdarreiði.
Ljóta kirkjan liggur auð,
lokuð aftur, myrk og dauð;
aldrei byggist aftur sú,
öldin miunar kemur nú:
Þarna! Hérna, horfðu á!
Hyllir undir prestinn, sjá!
tröllaukinn í töfrahökli
tvinnuðum úr smeltum jökli.
VHtu koma? Komdu þá!
Kirkjan hin er lögst í dá;
kenningin hjá klerki þeim,
kveður við um allán heim.
BRANDUR
Hygstu mig í heiðni villa,
hjáguðsbarn, og galdri trylla?
GERDUR
Hjáguð? Hvað, er hjáguð til?
Hjáguð? Jú, ég veit og skil:
Ungur, lítill, aldinn, hár,
oftast gyltur, skx'itínn, smár.
Hjáguð? Líttu’ á hana'þarna!
Heldur hún ei á gulli barna?
Hreifist þar ei hönd og fótur?
Lín og fat er lipurt undið,
lag-lega felt og smelt og bundið;
strangan mjúkt hún mundu vefur
mundi það ei barn, er sefur
Hjáguð; maður! Hann er ljótur?
AGNES
(til Brands)
Bið og hrópa! Hræðslan tárið
hefur mér af auga brent.
BRANDUR
Agnes, sérðu ógnar-fárið?
Annar hefur þessa sent!
GERÐUR
Heyrðu, heyrðu, klukkur kalla
kii-kjufólkið upp til heiða!
Hópar stefna fram til fjalla,
fylkja sér um veginn breiða.
Flögðin, sem hinn kristni klei'kur
kvað í sjóinn, ganga aftur.
Sérðu’ ei ótal álfa og púka,
upp þeir gröfum síixumljúka,
þeim sem læsti kynja-kraftur
klerksins, sem var haldinn sterkur.
Grafir ei né höf þeim halda,
horfðu’ á svipi, vota, kalda. —
Svei, svei, útburð sé ég þarna
sópa frá sér moldai'hnausi;
heyr þá masa: Mamma, pabba!
Menn og konur svara, rabba;
eins og gráti ungra barna
ansa mennskir drauga rausi;
bygðar-konan króa-kauðann
kjassar upp við brjóst sitt dauðann; —
aldrei með svo hreyknum hausi
hún með barn til skírnar fór.
Burtför prests er bylting stór!
BRANDUR
Vík þú burt! — En verra xxær
sé ég annað —
GERÐUR
Heyr! Hann hlær,
hann, sem situr þar við veginn,
bak við hólinn hinu megin;
hver ein sál, er fer til fjalls
færð er inn í bækur lcarls;
öll hjá honum lendir lestin.
Ljóta kirkjan liggúr auð
lokuð aftur, myi'k og dauð.
Haukurinn flaug til hafs með prestinn!
(Stökkur yfir hlið og hverfur í urðinni.
Þögn).
AGNES
Komum, nú er hvildar skeið.