Tíminn - 21.05.1921, Blaðsíða 2

64
T 1 M I N N
wir.
Ávalt fyrirlig'gjandi: Reiðtýgi, alctýgi, klyfjatöskur, hnakk- og
söðultöskur og allar mögulegar ólar tilheyrandi reiðtýgjuin. Listvagns-
aktýgi eftir pöntun. Allskonar lausir hlutar í aktýgi. Ennfremur: Tjöld,
vagnayfirbreiðslur, keyrsluteppi o. fl., svo og ýmiskonar járnvörur svo
sem: ístöð, margar tegundir, beislisstangir, beislismél, þar á meðal
Schradersmél, beisliskeðjur, taumalásar, keyri og nýsilfursbeislisstangir
mjög vandaðar.
Áreiðanlega stærsta, fjölbreyttasta, besta og ódýrasta úrval á öliu
landinu.
Stærri og smærri viðgerðir á aktýgjum og reiðtýgjum, afgreiddar
með mjög stuttum fyrirvara.
Pyrsta fiokks efni og vinna.
Pantanir afgreiddar hvert á land sem er.
Söðlasmíðabúðín Sleipnir, Klapparstig 6.
E. Kristjánsson.
Ágæt fóðursíld til sölu!
Með Sterling fékk eg frá Siglufirði 2000 tunnur af ágætis síld,
þar sem meiri parturinn er sorteraður í haust s. 1. og ætlað fyrir
amerískan markað; síldin var metin að nýju, pakkað í 100 kg. pr.
tunnu og talið í þær. Tunnurnar eru vel bentar og í góðu standi;
verður síldin geymd hér í Reykjavík á ftóðum stað, vel varin fyrir
hita. — Allar nánari upplýsingar á skrifstofunni í
»Liverpool«.
Th. Thorsteinsson.
hádegi mæltu templarar sér mót
við fundahús sitt við hliðina á
dómkirkjunni. Hófu þeir síðan
skrúðgöngu um bæinn, bæði
rosknir templarar og böm úr
unglingastúkunum. Voru lúðrar
þeyttir í broddi fylkingar, en þá
gengu framkvæmdanefndir stór-
stúkunnar, umdæmisstúkunnar og
embættismenn stúknanna og loks
aðrir templarar og börnin. Fánar
stúknanna og íslenskir fánar
prýddu förina og fór skrúðgang-
an að öllu leyti fram á hinn prýði-
legasta hátt, enda var það lán léð
að glaðasólskin var og logn, en
daginn áður hafði rignt, þannig
að ryk varð ekki til ama. Áætlað
er að um 1200 templarar hafi tek-
ið þátt í skrúðgöngunni. Var geng-
ið vestur og austur um bæinn, ná-
lega á bæjarenda.
Að skrúðgöngunni lokinni kom
hópurinn allur á fund í barnaskóla-
portinu og stýrði honum Borgþór
Jósefsson bæjargjaldkeri. Ingólf-
ur Jónsson stud. jur., æðstitempl-
ar umdæmisstúkunnar flutti
ræðu af hálfu forgöngumannanna
og bar fram tillögur til sam-
þyktar. þvínæst fluttu þeir aðal-
ræðurnar: þorvarður þorvarðar-
son prentsmiðjustjóri og Árni Jó-
hannsson bankaritari. Mæltist
þeim bæði vel og skörulega, en þar
eð Tíminn væntir þess að geta
síðar birt a. m. k. kafla úr þeim
ræðum, verður þeirra ekki frekar
getið.
Loks bar fundarstjóri tillögum-
ar undir atkvæði og voru allar
samþyktar með uppréttum hönd-
um alls mannfjöldans og ekki eitt
einasta atkvæði greitt á móti. En
tillögurnar eru á þessa leið:
I.
í sambandi við einkasölufrum-
varp það á áfengi, er flytja má til
landsins samkvæmt bannlögunum,
sem væntanlega verður samþykt á
alþingi, skorar fundurinn á lanös-
stjórnina:
1. a ð koina á fullkomnu eftir-
liti um meðferð á löglega inn-
fluttu áfengi;
2. að ákveða skamt þann, sem
ákveðinn verður samkvæmt einka-
sölulögunum, eigi hærri á ári en
e i n n lítra á hverja 10 menn (i/io
lítra á mann) í læknishéraði
hverju.
3. a ð skipa svo fyrir, að ekki
megi selja í lausasölu nokkura þá
tegund af áfengisblöndu, sem
reynslan sýnir að nota má til
drykkjar.
4. a ð veita ekki heimild til inn-
lendrar framleiðslu á ilmvötnum
og hárvötnum, sem áfengi er í.
II.
Fundurinn telur það tvímæla-
lausa skyldu landsstjórnarinnar,
að sjá svo um, að við væntanlega
konungskomu í sumar verði bann-
lögin ekki brotin af hvorugra
hálfu, landsstjórnar né konungs,
með því að hafa áfengi um hönd,
enda leggi stjórnin þegar niður
völd, sjái hún að þessum vilja al-
þjóðai' fáist ekki framgengt.
III.
Fundurinn skorar á landsstjórn-
ina að hafa nákvæmt eftirlit með
því, að lögreglustjórar og dómar-
ai' gangi rösklega og samvisku-
samlega fram í því, að framfylgja
bannlögunum.“
Hafi templarar heilir handa haf-
ist! Verði þessi skrúðganga vor-
boði nýrrar vakningar í baráttunni
í þessu mikla siðferðis og mannúð-
armáli.
í annað sinn geta andbanning-
arnir talað um „vorsókn" and-
stæðinga vínbölsins. þeir skulu fá
að vita það, að „andinn lifir æ
hinn sami“ um að berjast fyrir
hugs j ónamálunum.
----o----
Eggert Stefánsson söngmaður
er nýlega kominn til bæjarins eft-
ir langa dvöl ytra.
----o----
A við og dreíf.
Samvinnulögin.
Réttarbót sú, sem þau færa fé-
lögunum, er mjög mikils virði. I
byrjun lagabálksins eru sett mörg
glögg ákvæði sem hvert samvinnu-
félag verður að fylgja. Hver fé-
lagsmaður hefir eitt atkvæði, án
tillits til efna. Félagið er opið, þ.
e. tekur sífelt á móti nýjum félög-
um. Öllum ofborguðum tekjuaf-
gangi er skift eftir viðskifta-
magni. Vextir af hlutafé eru tak-
markaðir, svo að aldrei komist
hlutafjárbragur á félögin af þeirri
ástæðu. Gróða af utaníélags-
mannaverslun er varið til al-
manna þarfa, eða lagðir í vara-
sjóð, sem er sameign almennings.
Varasjóði má aldrei skifta upp
milli félagsmanna, þótt félag legg-
ist niður. Hann geymist undir eft-
irliti yfirvaldanna, uns nýtt félag
rís upp á sama svæðinu, sem verð-
ugt þykir að fá arfinn. Er hyggi-
lega búið um þá afhendingu. Sam-
ábyrgð er lögboðin í öllum inn-
kaupafélögum. Reynslan hefir
sýnt að það er óhjákvæmilegt
skilyrði hér á landi, sökum veltu-
fjárskorts. Hver félagsmaður er
skyldur að leggja í stofnsjóð, ekki
minna en sem svarar 3% af verði
aðkeyþtrar vÖru. Með þeim hætti
myndast tiltölulega fljótt , stór
sjóður í hverju félagi. Eftir 20—
30 ár ætti íslensk verslun að vera
orðin óháð innlendum og erlendum
lánardrotnum. Hvert heimili ætti
veltufé fyrir sig, eða sama sem.
þá me^a samvinnufélög hafa svo
margar búðir í sama sveitar- eða
bæjarfélagi, sem þurfa þykir. Að
lokum er gjaldskyldan fastákveð-
in, svo að ekki verður um deilt,
og tæplega beitt gerræði. Sam-
vinnufélög borga eins og kaup-
menn af verslun utanfélagsmanna,
til sveitar, 2% af virðingarverði
verslunarhúsa, og til landssjóðs
af sjóðum sínum.
„Hjóllipur sannfæring“.
Stjórninni hefir aukist lið utan
þings. Guðm. á Sandi er líklega
hér um bil eini maðurinn á land-
inu, sem trúir á stjórn Jóns Magn-
ússonar. Guðm. þykist ennfremur
vera mikill fjandi Tímans. Veit
að Tíminn beygir sig hvorki fyrir
snápsskap hagyrðingsins né rolu-
hætti valdhafans.
En hvaðan kemur Guðm. kjark-
ur til að tala um almenn mál
Veit maðurinn ekki hversu sann-
færing hans er sískiftileg, og
hversu lítið hann má treysta á
dómgreind sína? Fáein dæmi ættu
að geta vakið hann til „eftir-
þanka“: Hann var ungur mikill
kirkjuandstæðingur, m. a. riðinn
við 18 aura samskot Möðrvellinga
til að gera heiðingj atrúboð spé-
legt. En í vetur baðst hann eftir
að fá að ganga fram fyrir yfir-
mann klerka hér á landi. Á Möðru-
vallaárum sínum gerði hann brag
þar sem ónefndur kaupmaður var
kallaður „dúnsvæflanaut“. 1 Rvík
í vetur sóttist hann eftir samneyti
— og þá væntanlega samdrykkju
við kaupmenn. Fyrir fáum missir-
um fékk hann í Tímanum birta
langa gein um Öflátunga þjóðfé-
lagsins. það voru féndur lands-
verslunar og samvinnufélaga, Mbl.
og þess nótar. Nú fyllir hann
blöð oflátunganna með árásum á
þá aðila, sem staðið hafa á verði
móti oflátungunum. Guðm. hefir
til skiftis verið andstæðingur og
auðmjúkur dýrkandi Péturs á
Gautlöndum, Steingríms sýslu-
manns, Hannesar Hafsteins og
Björns Jónssonar, til að nefna
nokkra menn. Hann skrifaði
„Skúli á Gránu“ um Sk. Th. eri
varð síðan hamrammur samherji
Skúla móti H. Hafstein. Litlu síð-
ar yfirgaf hann sjálfstæðið —
barðist móti betri vitund, eins og
hann játar sjálfur í Lögréttu ný-
lega. Vildi hann þá ganga af sjálf-
stæðismönnum, samherjum sín-
um dauðum. Stundum stakk hann
upp á í fyrirlestrum sínum að
drepa þá á eitri („hvíta duftið“
nafntogaða), eða hengja þá á
stöng sem næði milli fjalla þvei-t
yfir hálfa þingeyjarsýslu. Myndu
búkamir (og þar í hefðu verið a.
m. k. tveir bræður Guðm., sem
meiri eru menn en hann) hafa
prýtt útsýnið úr baðstofugluggum
á Sandi. Móti Reykjavík og vel-
lystingum kaupstaðarlífsins hefir
Guðm. prédikað manna mest. En
hvar kann hann betur við sig, en
þar sem hann keppir við bíóin og
kaffihúsin, um að „skemta“
Siglufjarðarfólkinu, bröskurum og
verkafólkinu ? Hann hefir talið
sig málsvara bænda, en blandað
blóði við Austurland og Morgun-
blaðið. Enginn bóndi annar en
hann hefir farið þá slóð, svo að
sögur fari af. þetta er lítið sýnis-
horn af „snúningshraða“ Guðm.
á Sandi. þar stendur ekkert fast,
nema einhver óljós þrá eftir skoð-
anaskiftum og hringli, þó þannig
að jafnan stefni í kyrstöðuáttina,
eða þá sem síður skyldi. Guðm.
barðist t. d. mest móti H. Haf-
stein á blóma og manndómsárum
H. H., en fylgdi honum í hrörnun-
inni. Sömuleiðis yfirgaf Guðm.
Björn Jónsson, þegar B. J. vann
sitt mesta verk, að koma á bann-
inu. það er skiljanlegt að G. Fr.
fylgi núverandi stjórn. Ilúq sam-
einar tvö dýpstu lundareinkenni
hans: þrotlaust hringl í skoðun-
um og fávísa kyrstöðulöngun. Af
sömu ástæðu gerir Guðm. Tíman-
um mikinn heiður með óvild sinni.
Sönnun þess að rétt er stefnt.
Landsverslunin.
hefir siglt með fullum seglum
fram hjá blindskerjum í þinginu.
Jón þorláksson, Proppé og Otte-
sen vildu koma landsverslun fyrir
kattamef. M. Kr„ Jón Baldvins-
son o. fl. mæltu fast með hug-
myndinni. Jón þorláksson var
kveðinn í kútinn í umræðunum og
við atkvæðagreiðslu í neðri deild.
M. Kr. hafði 18 með sér, en 5 á
móti. Jón þorláksson mun hugga
sig við það, að núverandi stjórn
muni mjög hafa hann í ráðum við
vandasöm verslunarmál, t. d. inn-
kaup til Flóaáveitunnar o. fl. Fyr-
ir næsta þing þurfa hugsandi
menn að ákveða framtíðarverkefni
landsverslunar, svo að deilur um
það verði óþarfar. Menn eru nú
þegar sammála um nokkur slík
verkefni. Landið þarf að hafa
einkasölu á steinolíu. það hefir
tekið við tóbaki á þessu þingi, og
sleppir því væntanlega ekki fyrst
um sinn. Landið þarf ennfremur,
jafnskjótt og fram úr raknar, að
taka að sér verslun með alt sem
þarf frá útlöndum af efni til opin-
berra bygginga og mannvirkja,
járn, steinlím, timbur, símaefni o.
s. frv. Öll slík innkaup myndu bet-
ur komin hjá landsverslun heldur
en kaupmönnum, sem ef til vill
nota sér aðstöðuna til að leggja
ríflegan skatt á framkvæmdir
landsins. Að lokum kemur síldin,
sem allir sjá að þarf að vera lands-
verslun með. Reynslan hefir sýnt
að tillögur Böðvars Bjarkan 1916
voru orð í tíma töluð. Samkepni
um síldina hefir eyðilagt alla að-
ila: útgerðarmenn, verkamenn og
bændur. Að svo komnu er auðséð
að landsverslun verði og eigi að
vera með steinlím, tóbak, efni til
opinberra mannvirkja og síld.
-----o----
Fréttir.
Landbúnarbankinn. Efri deild
hefir nú samþykt veðbankalögin
óbreytt eins og þau komu úr neðri
deild. Eru þau því orðin að lög-
um.
Vélritunarkappmót var háð hér
í bænum nýlega að forgöngu versl-
unarmannafélagsins Merkúr. Hlut-
skarpastui' varð hinn sami og síð-
ast er kept var, Eggert P. Briem,
sonur Páls amtmanns.
Áttræðisafmæli átti í þessari
viku frú Sigríður þorsteinsdóttir
á Seyðisfirði, ekkja Skafta Jósefs-
sonar ritstjóra, dóttir síra þor-
steins heitins Pálssonar á Hálsi í
Fnjóskadal. Eru þau nú tvö á lífi,
frú Sigríður og síra Jón á Möðru-
völlum í Hörgárdal, þeirra kunnu
Ilálssystkina. Ýmsir gamlir vinir
frú Sigríðar hér í bænum mintust
afmælis hennar með gjöfum og
árnaðaróskum.
Einkasölulögin á áfengi hafa
verið afgreidd sem lög frá alþingi.
Eru þau þannig úr garði gerð, að
hið mesta gagn má að þeim verða
þakkarávarp.
Hinn 18. apríl 1920 færðu kon-
ur í Vestur-Eyjafjallahreppi mér
að gjöf gullhring mikinn og dýr-
an og Biblíuljóð séra Valdemars
Briem í skrautbandi auk nokkurra
peninga. þessar gjafir og þann
vinarhug sem þær lýsa, þakka eg
hjartanlega.
Hvammi undir Eyjafjöllum
20. apríl 1921.
þuríður Jónsdóttir ljósmóðir.
um að koma í veg fyrir misnotk-
unina á áfengi til lyfja. Meðal
annars skipa þau svo fyrir, að á-
kveða skuli þann skamt af áfengi,
sem hver læknir megi hafa til um-
ráða á ári. Reynslan sýnir hitt,
hvort landsstjórninni tekst það
um þetta, eins og um svo margt
annað, að láta það verða að engu
gagni.
Stjórnaróður.
Menn voru lengi að vaða reyk,
það vantaði herslumun.
Og ásýnd Jóns var orðin bleik
af ægilegum grun
um herradómsins hrun —
uns Hákon undan höggi veik
í hildarleik
— og sveik.
þú byggir ekki á bjargi Jón,
þitt bis er viðsjált stand.
Nú ræðst þú í að ráða hjón
en reynir ekki að verja land,
er fljótt mun fara í sand.
Með varasemis veiði tón
þú veiðir margan þing-„kújón“
og flón.
En hefir þú að þessu gáð,
hvað þjóðin er orðin hrjáð?
þig vantar þrek og vantar ráð,
því varla er nóg að heita „ráð“
í tignarskruddur skráð,
ef hvorki’ er að fagna dug né dáð;
þú dinglar svona af þingsins náð
í bráð.
Prestskosnirígar. Síra Gunnar
Benediktsson er kosinn prestur í
Grundarþingum í Eyjafirði og síra
Björn Stefánsson á Bergsstöðum
er kosinn í Auðkúluprestakalli.
Báðir kosnir gagnsóknarlaust og
kosningarnar lögmætar.
Látinn er hér í bænum, 18. þ.
m„ Magnús Vigfússon dyra-
vörður í stjórnarráðinu.
Fjöldi manns liggur veikur í in-
flúensunni á Seyðisfirði, en veikin
er ekki talin mjög þung enn.
Burðargjöld. Frá 15. þ. m. hafa
töluverðar breytingar orðið á
bui'ðargjöldum í pósti og hafa þau
yfirleitt hækkað. Kostar nú 20
aura undir einfalt bréf innanlands
og sömuleiðis til Færeyja og Dan-
merlcur, en 40 aura til annara
landa. Undir innanbæjar og innan-
sveitar kostar 10 aura og spjald-
bréf 8 aura. — Póstávísanir má
senda til 28 ríkja í Norðurálfu, en
ekki til Rússlands, Suður-Slafa-
lands, Póllands og landanna aust-
an Eystrasalts.
Páll Erlingsson sundkennari
varð 65 ára 19. þ. m. Nemendur
iians gamlir og vinir færðu honum
að gjöf 1000 kr. í peninguim í
vönduðu leðurveski.
Vgggjalúsin.
[G. fór hús úr húsi og las slúður-
sögur af þilunum; i kjölfar hans
„sýndust bleikir fingur líða“ og
skráðu þeir þessa vísu á þilin.]
Verið hefir veggjalús
víða á þessu landi.
Nú er hún komin hér í hús,
haldið er frá Sandi.
----o-----
Ritstjóri:
Tryggvi þórhallsson
Laufási. Sími 91.
Prentsmiðjan Acta.