Tíminn - 08.09.1928, Qupperneq 3

TIMINN
159
ur um djarftækni Jóns Þorl. á
falsrök. — Reyndar skifti það
minstu máli hvað þeir Jón og Sig-
urður létu sér um munn fara.
Þar mun seint verða vikið frá
venjulegri sjálfsumhyggju. Hitt
er fremur athugunarvert að
nýstárleg er frekja þeirra félaga,
er þeir ganga í liðsbón á skemti-
samkomum. Má af því ráða að
þeim virðist þunglega horfa.
Mundi síður harmað um þá en
Njálssonu, að þeir gangi „bónleið-
ir til búðar“.
„Eins og slepja“.
Á þinginu 1921 áttu þeir báðir
sæti Jón Þorláksson núverandi
formaður Ihaldsflokksins og
Magnús Jónsson alþm. Þá komst
Jón svo að orði um ræðumensku
Magnúsar: „Ekkert af því, sem
menn verða varir við í þessum
sal, líkist meir slepju en það, sem
fram gengur af munni þessa hátt-
virta þingmanns (MJ). Það er
þunt — ekki alveg eins og vatn,
heldur ámóta og slepja. Það renn-
ur stanslaust eins og slepja, og
það er uppfylt af allra ósmekk-
legustu orðatiltækjum, og þess-
vegna ógeðslegt — eins og slepja“.
— Nú hefir Magnús gefið út
nokkurskonar píslarsögu sína og
flokksbræðra sinna á síðasta Al-
þingi. Ekki getur Tíminn fengið
af sér að vorkenna Magnúsi, en
setur sig hinsvegar ekkert á móti
því, að aðrir geri það. En rit-
lingurinn ber þess merki, að það
sem út gengur af anda Magnúsar
er nú sem fyrri — eins og slepja.
Hollur skóli.
Vill ekki ungfrú Ingibjörg H.
Bjarnason stofna til skrúðgöngu
upp á Sölvhólstún með kvenna-
skara þeim, sem undirritaði með
henni auglýsinguna forðum, til
þess að kynnast því hvemig al-
menningsskemtanir, sem stofnað
er til á túnum fari með grassvörð-
inn á þeim? Væri ekkert á móti
því að Ingibjörg byði í för þessa
ritstjórum íhaldsblaðanna og öðr-
um þeim, sem hallmæltu því að
landsstjómin synjaði um Arnar-
hólstúnið til einnar slíkrar skemt-
unar á síðastliðnu vori. *
Mbl. á flótta.
Greinin um „laun“ Ihaldsráð-
herranna, í síðasta tbl. Tímans
hefir sýnilega komið ritstjómm
Mbl. til þess að lesa skýrslur-
ríkisgjaldanefndarinnar. Raunar
hefði verið viðkunnanlegra að
þeir hefðu gert það fyr, og áður
en þeir óðu að nefndinni með fár-
yrðum og dólgshætti. Svar Mbl.
til Tímans er fullkomin uppgjöf
og gefur ekki tilefni til langrar
meðferðar. En til glöggvunar
aðaldráttum málsins skulu tekin
fram eftirfarandi atriði.
1. Morgunblaðið neitar því ekki
að fjárupphæðir þær, sem Tím-
inn, samkvæmt reikningsaðferð
þess sjálfs, taldi íhaldsráðherrun-
um til „launa“, séu rétt tilfærðar.
2. Kostnaðinn við konungsmót-
tökuna 1926 taldi Tíminn ekki
með „launum“ ráðherranna. Skraf
Mbl. um Alþingishátíðina er því
út í hött.
3. Morgunblaðið, en ekki Tím-
inn, heldur því fram að risnufé
ráðherra, ferðakostnaður o. fl. séu
laun. Ráðherrar Ihaldsflokksins
hafa mikinn óhag af þeirri „upp-
götvun“ Mbl.
4. Magnús Guðmundsson lét
greiða sér hálfönnur ráðherralaun
eftir lát Jóns heit. Magnússonar,
en Jón Þorláksson hirti húsaleigu
og risnufé forsætisráðherrans.
5. Mbl. segir að „Tíminn lýsir
því yfir að ekki sé byggjandi á
þeim tölum sparnaðamefndar,
sem tilfærðar eru í sambandi við
heildartekjur ýmsra embættis-
manna“. Þetta eru bein ósannindi
hjá Mbl. Tíminn hefir aldrei lýst
yfir neinu slíku.
6. Kaupi ríkisgjaldanefndarinn-
ar hefir aldrei verið haldið leyndu.
Nefndarmenn sjálfir hafa skýrt
frá því opinberlega.
I fyrri spurningu Morgun-
blaðsins um ríkisgjaldanefndina
er spurt um það, sem ekki er. Er
álíka auðvelt að svara henni og ef
krafist væri svars við því, hvers-
vegna Valtýr Stefánsson væri rit-
færasti maður á Islandi!
Fundir í Skaftafellssýslu.
Foringjar Ihaldsflokksins hafa
nú boðað til tveggja landsmála-
funda í Skaftafellssýslu. Verður
hinn fyrri háður að Múlakoti á
Síðu 15. þ. m., en hinn síðari í
Vík í Mýrdal 18. þ. m. Hafa
íhaldsmenn boðað Framsóknar-
mönnum fundi þessa skriflega.
Hafa þeir þannig látið sér segj-
ast við áminningar þær og ámæli,
er þeir hafa hlotið af tilraunum
sínum að laumast með rógmælg'i
sína og afflutning mála að baki
Framsóknar. Nýlegt dæmi eru
fundir þeirra norðanlands í sum-
ar og tilraunir þeirra. að skrökva
sig frá hneisu þeirri. Víðfrægust
verður þó jafnan laumuför M.
Guðm. um Strandir með Björn
Magnússon í eftii'dragi, er báða
þá kappa brast hug til þess að
mæta Tryggva Þórhallssyni á
fundum.
„Námskúgun“ Ihaldsins.
Pétur Halldórsson og fleiri
íhaldsmenn í Reykjavík hafa nú
gengist fyrir stofnun gagnfræða
skóla hér í bænum. Er lofsverður
áhugi á fræðslu æskulýðsins,
hvaðan sem hann kemur. En svo
er að skilja af auglýsingu, að
skólinn eigi ekki að vera nema ein
deild. Fi’áleitt getur ein deild tek-
ið við ótakmörkuðum fjölda
þeirra, sem kenslu óska. Það
skyldi þó ekki vera ætlun Ihalds-
manna að beita „námskúgun" við
„fátæku börnin“ í Reykjavík?
í.
Fréttir.
Ritstjóri blaðsíns, Jónas þorbergs-
son kom til bæjarins fyrra laugardag
austan frá Laugarási í Biskupstung-
um, þar sem hann hefir dvalið und-
anfarnar vikur sér til hvíldar og
hressingar.
porkell Jóhannesson, skólastjóri
Samvinnuskólans, kom hingað til
bæjarins í gær með Goðafossi að
norðan. Hefir hann dvalið erlendis
nokkra mánuði og ferðast um Norð-
urlönd og víðar.
þúfnabaninn á Eyrarbakka hefir
í sumar brotið til nýræktar um 80
dagsláttur lands í Árnessýslu. Af
því eru 36 dagsl. á 9 bæjum í Gríms-
nesi, 26 á 2 bæjum í Ölfusi og 18 á
2 jörðum í Biskupstungum. Mun vél-
in taka að nýju til starfa eftir helg-
ina og vinna fram eftir haustinu.
Brýtur hún 2 dagsláttur lands á 10
klst. ef jörð er lágþýfð og fer þrjár
umferðir áður fulltætt sé og valtað.
Fyrir nokkru var þess getið liér í
blaðinu að vélin væri eign jarðræktar-
félags á Eyrarbakka. Var það á mis-
sögnum bygt. Vélin er eign mannsins,
sem með hana fer, Sveins Jónssonar
í Halakoti.
Ámi Guðnason mag. art. hefir ver-
ið settur kennari við Ungmennaskól-
ann i Reykjavík. Á samkv. lögum
að vera einn fastur kennari við skól-
ann, auk skólastjórans.
Ásgeir Ólafsson er settur dýralækn-
ir á Vesturlandi. Jafnframt er að-
setur dýi’alæknisins flutt frá Stykk-
ishólmi til Borgarness.
Blaðamönnum var í síðastliðinni
viku boðið að skoða umbætur þær,
ei' Thor Jensen útgerðarmaður hefir
látið framkvæma á jörðum sínum
Korpúlfsstöðum og Lágafelli í Mos-
fellssveit. þar var byrjað að brjóta
land með þúfnabana árið 1922. Nú
er 150 hektara tún á Korpúlfsstöðum
og 25 ha. á Lágafelli. Töðufengur
hjá Thor Jensen mun á þessu sumri
vera um 7500 hestar alls. Mýrarnar
eru ræstar fram að haustinu en tætt-
ar sundur með þúfnabananum á
næsta vori og sáð i þær höfrum
jafnskjótt og landbrotinu er lokið. —
Thor Jensen hefir nú á jörðum sín-
um nokkuð á þriðja hundrað kúa
mjólkandi. A Korpúlfsstöðum hefir
hann í smíðum bæ all reisulegan,
sem á að vera alt í senn: íbúð starfs-
fólks, fjós, hlaða og haughús.
Sr. þorsteinn Jóhannesson á Stað
er löglega kosinn prestur í Vatns-
firði. Hlaut hann 128 atkv., en Sig-
urður Haukdal cand. theol. 30.
Flugvélarhjól rak við Skaftárós fyr-
ir nokkru siðan. Vegna einkenna,
sem á því eru hafa menn komist að
raun um, að það muni vera af
þýskri flugvél, sem lagði af stað i
. findar iioi jánihrontariiálii
Laugardaginn 22. þ. m. verður haldinn fundur í Alþingishús-
inu kl. 2 e. h. upi jámbrautarmálið. Á fundinn eru boðnir land-
kjörnir alþingismenn, þingmenn Reykjavíkur, Gullbringu- og Kjós-
arsýslu, Ámessýslu og Rangárvallasýslu, borgarstjórinn í Reykja-
vík, bæjarfógetinn í Hafnarfirði, sýslumennimir í Ámessýslu og
Rangárvallasýslu og stjóm Flóaáveitunnar. Ennfremur einn full-
trúi frá hverju stjórnmálablaði í Reykjjxvík.
Reykjavík, 8. sept. 1928.
Jónas Jónsson.
Fiidir ii Hlmíl Raiisiiia
Sunnudaginn 23. sept. n. k. verður haldixm fundur um vatna-
mál Rangæinga kl. 3 e. h. í fundahúsinu við Grjótá. Á fundinn eru
boðnir bændur ur þeim hluta Rangái'vallasýslu, sem hafa hags-
muna að gæta í sambandi við væntanlega fyrirhleðslu Þverár.
Ennfremur þeir verkfræðingar og trúnaðarmenn Búnaðarfélags Is-
lands, sem áður hafa haft bein skifti af málinu.
Reykjavík, 8. sept. 1928.
Jónas Jónsson.
Atlantshafsflug 31. ágúst í fyrra-
sumar, en kom aldrei fram.
Ferðum „Súlunnar“ er nú lokið hér
á þessu sumri. Verður húri_ send ut-
an innan skamms.
„Prestafélag Vestfjarða“ var stofn-
að á Isafirði 2. þ. m.
Slys. Mann tók út af togaranum
„Imperialist" 4. þ. m. Skipið var á
heimleið vestan af Hala. Reið þá
vfir það brotsjór og hreif með sér
3 af skipverjum. Tveir þeirra náðu
þó handfestu áður en þeir losnuðu
við skipið. Sá þriðji féll fyrir borð
og varð eigi bjargað. Hann hét Sig-
urgeir Sigurjónsson, maður ókvænt-
ur, ættaður frá Kringlu í Grímsnesi.
polhlaup. 5. þ. m. hljóp Magnús
Guðbjörnsson frá Kambabrún til
Rvíkur á 2 klst. 53,6 mín. Vega-
lengdin er 40 km. 200 m. (Maraþon-
hlaup).
Breytingar á Hólaskóla. það varð
að róði á síðasta þingi, að verklegt
nám í bændaskólanum á Hólum
skyldi aukið til muna, en jafnframt
stofnuð sérstök deild með kenslu i
almennum fræðum. Vænta flestir
góðs af þeim breytingum, því að
löngum hefir verið að því fundið, að
verklega námið væri of lítið. Skóla-
stjóri á Hólum er nú Steingrímur
Steinþórsson frá Litlu Strönd við
Mývatn.
Akureyrarbær hefir tekið 100 þús.
kr. lán til barnaskólabyggingar. Lán-
ið greiðist á 25 árum. Vextir eru 5%.
Gunnlaugur Claessen, læknir er ný-
farinn utan til þess að verja doktors-
ritgerð sína í Stokkhólmi.
pingtíðindi Stórstúkunnar eru ný-
komin út. Hér ó landi eru nú rúm-
lega 80 stúkur fullorðinna manna og
rúmlega 50 barnastúkur. Templarar
eru alls um 11500.
Foreldrar. Klæðnaður barnanna á
að vera einfaldur og hlýr. Sniðinn
eftir loftslaginu. Kaupið Mæðrabók-
ina eftir Prófessor Monrad. Kostar kr.
4,75. (Augl.).
F Á L K A-
KAFFIBÆTIRINN
hefir ó rúmu ári áunnið
sér svo almenna hylli, að
salan á honum er orðin 1/*
hluti af allri kaffibætissölu
þessa lands.
Kaupfélagsstjórar, sendið
pantanir yðar gegnum Sam-
bandið!
M ötlöndnm
Kosningabaráttan í Bandaríkjunum
er nú í algleymingi. þykir mörgum
sem eigi megi á milli sjá, hver kos-
inn verði, Hoover eða Smith. Smith
hefir lýst yfir þvi i ræðu, að hann
vildi breyta bannlögunum á þá leið,
að leyfa innflutning léttra vínteg-
unda. Er svo að sjá af fréttum að
vestan að baróttan snúist æ meir og
meir um bannlögin. Kelloggssamn-
ingurinn hefir eigi enn verið dreg-
inn inn i deilurnar. Eins og kunn-
ugt er, var það aðstaða Wilsons
gagnvart Evrópuþjóðunum, sem eyði-
lagði ólit hans heima fyrir. Hitt er
enn óvíst, hverjar þakkir núverandi
stjórn Bandaríkjanna muni hljóta
fyrir friðarpolitík sína.
— Síðustu fregnir herma, að Rúss-
ar hafi ákveðið að skrifa undir
Kelloggssamninginn. Eru þeir þó
óánægðir með hann að ýmsu leyti.
Telur ráðstjórnin honum sérstaklega
ábótavant í því að í honum séu eng-
in ókvæði um afvopnun.
— Enska gufuskipafélagið „White
Star" hefir nú í smíðum stærsta skip
heimsins. það verður 60 þús. smól.
ekki nema eitt snjallræði til í
þessu máli.
Og það snjallræði fann núver-
andi dómsmálaráðherra, Jónas
Jónsson, en það var að neita að
höfða mál sem svona var undir
sig komið gegn útlendu veiði-
skipi.
Út af þessari aðgerð hefir 1-
haldsflokkurinn hafið eina hina
svæsnustu árás á Jónas Jónsson
ráðherra, látlaust hefir verið
hrópað á hann í blöðum flokksins
út af þessu máli. Sjálf miðstjóm
íhaldsflokksins hefir notað þetta
að rógsefni á hendur honum í
hinum nafnkunnu trúnaðarbréf-
um sínum.
Ráðherrann hefir með kæru-
leysi og köldu blóði átt að fleygja
buxT þúsundum sektarfjárins frá
skrolltómum ríkissjóðnum, egna
erlenda veiðiþjófa inn í íslenska
landhelgi, svívirða hæstarétt og
setja fætur fyrir sjálfstæði þjóð-
arinnar, og niðurstaða allra hróp-
yrðanna hefir síðan orðið: „Burt
með Tervani-ráðherrann".
Spiritistar segjast hafa reynslu
fyrir því, að nýframliðnir lág-
þroskaðir einstaklingar vilji eigi
kannast við að þeir séu dauðir og
sæki því með ofurmagni á það
að komast í samband við hinn
fyrri heim, og takist þeim að ná
sambandi fyrir miðilsmilligöngu,
þá sé hegðan þeirra líkust djöful-
æði. Undir slíkum kringumstæðum
sé eina ráðið að gi'ípa til þess úr-
ræðis að bregða upp fyrir slíkum
guðsvoluðum vesalingum myndum
úr þeirra eigin lífi. Með því einu
og engu öðru sé unt að sefa þá.
Æði íhaldsmanna út af Ter-
vani-Tnálinu varð ekki stöðvað
með gögnum málsins sjálfs. Slíkt
hafði sýnt sig.
Það varð að sýna þeim mynd
úr þeirra eigin fyrra lífi.
Og hin hentugasta mynd í
þessu sambandi varð meðferð
Árbæjarmálsins.
Um þúsund ár hafa Islending-
ar verið til sem sérstök þjóð. Á
þessum þúsund árum hefir þjóð-
in gengið í gegnum hverja eld-
raunina á fætur annari, en það
sem umfram alt megnaði að halda
í henni lífinu var hinn farsæli
atvinnuvegur hennar, landbúnað-
urinn. Og svo sem kunnugt er,
var sauðfjárræktin þar megin-
þátturinn. Og sauðfjárræktin
varð því aðeins stunduð i þessu
landi, að hún gæti bygst á gagn-
kvæmu trausti. Sauðfénaðurinn
er látinn sækja auð á afrétti í
fullu trausti þess, að eyrnamörk-
in ein helgi hvei'jum sitt. Enda
hefir það verið svo í íslenskri
réttarmeðvitund, að sauðaþjófn-
aður er einn hinn mesti glæpur,
annar en morð.
Að kvöldi eins smaladags haust-
ið 1924 tóku sig til fjórir ná-
grannar bóndans í Árbæ í Holta-
hi'eppi í Rangárvallasýslu og fóru
heim að Árbæ og finna þá all-
mörg kindarhöfuð í hesthússtalli
með mörkum ýmsra manna í ná-
grenninu. Fyrir rétti skýra þeir
frá því að þeir hafi stofnað til
njósnarfarar þessarar fyrir þá
sök, að þeim hafi þótt grunsam-
legt oft áður við slátrim á þess-
um bæ að hausar kindanna hurfu
strax. Stundum voru þeir þegar
í stað látnir ofan í poka.
Undirmaður þáverandi dóms-
málai'áðherra Magnúsar Guð-
mundssonar, í stjómarráðinu ger-
ir yfix-lit um málið, þegar sýslu-
maður hafði sent rannsóknarskjöl
þangað. Þar segir m. a.:
„Sendir sýslumaður útskriftina
til athugunar á hvort frekari
rannsókn skuli fram fara í mál-
inu, áður en sakamál verði höfð-
að. Hefir ákærði meðgengið að
hafa stolið samtals 8 kindum
haustið 1924, er hann hafi slátr-
að heima hjá sér, 6 í annað skift-
ið, en 2 í hitt, og var það sann-
að á hann af 4 vitnum er sáu
hausana í hesthúsi heima hjá á-
kærða. Frekaii játningu hefir á-
kærði ekki fengist til að gera,
en nokkrar líkur eru þó fyrir því
að hann hafi frekara á samvisk-
unni. Bæði hefir það komið fram
hjá vitnum þeim er leidd hafa
veiið, að þau hafi nokkum grun
um að ákæi’ði hafi einnig síðast-
liðið haust slátrað fé að ófrjálsu
heima hjá sér, og einnig hefir
komið fram nokkurt ósamræmi í
skýrslu hans um fjártökuna.
Einnig hafa vitni borið að þau
hafi heyi't að ákærði hafi átt að
hafa slátrað stolnu trippi heima
hjá sér“.
Magnús Guðmundsson hefir
málsskjölin fyrir framan sig. Og
lögfræðingur, undirmaður hans,
sem vafalaust veit þó hvað yfir-
manni sínum var, reifar málið
þannig, að hver ráðherra annai
en M. G. hefði vafalaust krafist
hinnar fylstu rannsóknar og að
síikt mál endaði fyrir hæstárétti.
231. gr. hinna almennu hegn-
ingai'laga sem er í kapítulanum
um þjófnað, hljóðar á þessa leið:
„Stórþjófnaður varðar hegningu
alt að 8 ámm í fyrsta skifti sem
hann er fi'aminn; en það er stór-
þjófnaður: 1. ef maður stelur
hestum, nautpeningi eða sauðfé
út á víðavangi, eða úr hesthús-
um eða búfjárhúsum“ o. s. frv.
Málið fer heim í hérað, ekkert
nýtt er grafið upp í málinu þar,
málið gengur til dóms og er
dæmt, ekki samkvæmt 231. gr.
hegningai'laganna sem fjallar um
sauðaþjófnað, heldur samkvæmt
250. gr. sem er að finna í 25.
kapítula sömu laga, en sá kapí-
tuli hljóðar „Um ólögmæta með-
ferð á fundnum fjármunum og
ýmsar misgjörðir samkynja“.
250. gr. sem dæmt var eftir er á
þessa leið:
„Ákvarðanir í næstu grein á
undan eiga einnig við um þann
mann, sem leggur launung á eða
kastar eign sinni á fjármuni ann-
ars manns, sem á annan hátt eru
komnir af hendingu í vörslu
hans“.
Greinin á undan, 249. greinin
er svona: